Νίκη, χωρίς αυτοδυναμία για τους Τόρηδες

Των John F. Burns και Alan Cowell
The New York Times

Μετά από μία από τις πλέον δραματικές εκλογικές διαδικασίες εδώ και δεκαετίες, η Βρετανία βρίσκεται ενώπιον του αδιεξόδου που προκαλεί η αδυναμία των διεκδικητών να εξασφαλίσουν την αυτοδυναμία στη Βουλή. Και ενώ η χώρα έχει εισέλθει σε μια πολυήμερη διαδικασία σχηματισμού νέας κυβέρνησης, ο κος Μπράουν άφησε να νοηθεί ότι δεν θα παραδώσει αμέσως την εξουσία, ακόμη και αν το κόμμα του έχασε 88 έδρες, σε αντίθεση με τους Συντηρητικούς που αύξησαν την δύναμη τους κατά 94 έδρες.

«Αποτελεί καθήκον μου ως πρωθυπουργός να προβώ σε όλα τα αναγκαία βήματα ώστε να διασφαλιστεί ότι η Βρετανία θα έχει μια ισχυρή, σταθερή και βασισμένη σε αρχές κυβέρνηση» δήλωσε ο κος Μπράουν.
Η δήλωση, που έγινε με καταμετρημένες τις ψήφους σε 520 από 650 εκλογικές περιφέρειες, καταδεικνύει ότι κανένα από τα τρία κύρια κόμματα δεν πέτυχε τους στόχους του.


Οι Συντηρητικοί του Ντέιβιτ Κάμερον αναδείχθηκαν μεν πρώτο κόμμα, αλλά χωρίς να εξασφαλίσουν την απόλυτη πλειοψηφία. Οι Εργατικοί, που θέλουν να κυβερνήσουν για τέταρτη θητεία, αρκούνται στη δεύτερη θέση, ενώ το τρίτο κόμμα, οι κεντροαριστεροί Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, δεν επιβεβαίωσαν τις προβλέψεις που τους έδιδαν πολύ ψηλότερα ποσοστά.

Παρόλα αυτά, συνεργάτες του Μπράουν επιχείρησαν να προσεγγίσουν τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες με στόχο την δημιουργία συμμαχίας. Οι προσπάθειες προσέκρουσαν στην άρνηση του προέδρου των Φιλελευθέρων Νικ Κλέγκ, ο οποίος εξέφρασε την εκτίμηση ότι το κόμμα με τις περισσότερες ψήφους και έδρες, δηλαδή οι Συντηρητικοί, θα πρέπει να προσπαθήσουν να σχηματίσουν νέα κυβέρνηση και «να αποδείξουν ότι είναι ικανοί να το επιχειρήσουν με στόχο το εθνικό συμφέρον».

Το αποτέλεσμα των εκλογών βύθισε την πολιτική ελίτ σε δαιδαλώδεις υπολογισμούς ώστε να επινοηθεί μία συμμαχία που θα οδηγήσει στην πλειοψηφία στη Βουλή, εγχείρημα που ουδόλως υποβοηθείται από το εκλογικό αποτέλεσμα. Μία πιθανότητα θα ήταν η συμμαχία Συντηρητικών και Φιλελεύθερων Δημοκρατών, των οποίων όμως οι ιδεολογικές διαφορές είναι έκδηλες.

Το ιδιόμορφο σύνταγμα της Βρετανίας δεν παρέχει ξεκάθαρες κατευθυντήριες γραμμές. Για παράδειγμα, κόμματα που αναδείχθηκαν πρώτα σε ψήφους μπορούν να σχηματίσουν κυβέρνηση μειοψηφίας, όπως συνέβη την δεκαετία του ’70, αλλά ταυτόχρονα επιτρέπεται στον πρωθυπουργό να παραμείνει στην εξουσία και να προσπαθήσει να συνάψει συμμαχίες.


Η ψήφος εμπιστοσύνης, το πρώτο τεστ
Τα εκλογικά μαθηματικά εξέπληξαν ακόμη και τους πλέον έμπειρους πολιτικούς, οι οποίοι επιχειρούν να ερμηνεύσουν το τελικό αποτέλεσμα. «Ο λαός έχει γυρίσει σελίδα, αλλά δεν είναι ξεκάθαρο ποιο κεφάλαιο επιθυμεί να ανοίξει» δήλωσε ο επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας των Εργατικών Πίτερ Μέντελσον, προσθέτοντας ότι «οι Εργατικοί έχουν το δικαίωμα να επιχειρήσουν να σχηματίσουν κυβέρνηση με άλλα κόμματα».

Τόνισε επίσης ότι ο μόνος τρόπος για τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες να υλοποιήσουν τους στόχους τους είναι μέσω της σύναψης συμμαχίας ή κάποιας μορφής συνεργασίας με τους Εργατικούς. Ωστόσο τα χαμηλά τους ποσοστά συνιστούν σημαντικό εμπόδιο σε ένα τέτοιο εγχείρημα.

Επανεκλεγόμενος στην περιφέρεια του ‘Οξφορτσιάιαρ, ο κος Κάμερον δήλωσε ότι το κόμμα του οδεύει προς εξασφάλιση των περισσότερων εδρών εδώ και 80 χρόνια, αποφεύγοντας ωστόσο να ζητήσει τα κλειδιά της Ντάουνιγκ Στριτ τονίζοντας «εκείνο που θα με καθοδηγήσει, θα είναι το τι είναι καλύτερο προς το δημόσιο συμφέρον». Αν αυτό μπορεί να ερμηνευθεί ως έμμεση πρόσκληση προς Φιλελεύθερους Δημοκράτες, εκείνο για το οποίο ήταν ξεκάθαρος ήταν η τοποθέτηση του για τους Εργατικούς. «Πιστεύω ότι έχει καταστεί σαφές πως οι Εργατικοί έχουν απολέσει την εντολή διακυβέρνησης της χώρας», τόνισε.

Παρόλα αυτά, την ίδια στιγμή ομάδα ηγετικών στελεχών των Εργατικών εμφανίστηκε στην τηλεόραση για να υποστηρίξει το σκεπτικό της ανάγκης συνέχισης της διακυβέρνησης της χώρας από το κόμμα τους. Με αυξημένες τις ψήφους στην εκλογική του περιφέρεια στην Σκωτία, ο κος Μπράουν εμφανίστηκε σκοπίμως ασαφής στις δηλώσεις του, αφήνοντας αναπάντητο το ερώτημα αν θα συνεχίσει να είναι πρωθυπουργός ή αν θα παραιτηθεί από ηγέτης των Εργατικών, ανοίγοντας τον δρόμο για άλλο στέλεχος το οποίο να είναι περισσότερο αποδεκτό από τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες.

Την ίδια στιγμή δήλωσε έτοιμος για «ριζικές μεταρρυθμίσεις στο πολιτικό σύστημα», ανταποκρινόμενος στο αίτημα των Φιλελεύθερων Δημοκρατών οι οποίοι θεωρούν αδιαπραγμάτευτο όρο τις μεταρρυθμίσεις στο εκλογικό σύστημα, ως προϋπόθεση για συνεργασία με άλλα μεγαλύτερα κόμματα.

Στροφή στους Συντηρητικούς
Τα αποτελέσματα κατέδειξαν μία μεγάλη στροφή από τους Εργατικούς προς τους Συντηρητικούς ειδικά στη Βόρεια Αγγλία, με τις μετακινήσεις των ψηφοφόρων να κυμαίνονται μεταξύ 5 και 11%. Παρόμοια ήταν η κατάσταση και στην κεντρική και νότια Αγγλία, γεγονός που προς στιγμή τουλάχιστον, δημιούργησε ελπίδες στους Συντηρητικούς για απόλυτη πλειοψηφία στη βουλή.

Ωστόσο η συνολική εικόνα αποδείχθηκε ανομοιόμορφη, με τους Συντηρητικούς να μην κατορθώνουν να εξασφαλίσουν αρκετές έδρες από τις συνολικά 116 που είχαν θέσει ως ζωτικής σημασίας.

Η μεγαλύτερη έκπληξη όμως ήταν η πενιχρή παρουσία των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, οι οποίοι απέτυχαν να εξαργυρώσουν την επιτυχημένη παρουσία του προέδρου τους στις τρεις τηλεοπτικές αναμετρήσεις των αρχηγών.

Η εκλογική διαδικασία, εκτός από την απειλή για ύπαρξη βόμβας σε εκλογικό κέντρο στη Βόρεια Ιρλανδία, αμαυρώθηκε και από την οργίλη αντίδραση ψηφοφόρων οι οποίοι δεν μπόρεσαν να ψηφίσουν παρά το ότι ανέμεναν στην ουρία για ώρες. Σύμφωνα με το BBC η προσέλευση ήταν σημαντικά μεγαλύτερη σε σύγκριση με τις εκλογές του 2005, όπου είχε προσέλθει μόνο το 61% σε σύνολο 45 εκατομμυρίων ψηφοφόρων.