Πρόκειται για κάποιους από τους πιο γνωστούς Βρετανούς κατασκόπους. Από εκείνους που θεωρούνται πλέον «θρύλοι» στο δεύτερο αρχαιότερο επάγγελμα του κόσμου. Διατέλεσαν «διπλοί κατάσκοποι», αφού πέρασαν στην υπηρεσία της ΕΣΣΔ. Κι όμως, όπως αποκαλύπτεται από πρόσφατα αποχαρακτηρισμένα έγγραφα, οι Σοβιετικοί «χειριστές» τους δεν τους είχαν και σε ιδιαίτερη εκτίμηση: τους θεωρούσαν, ούτε λίγο ούτε πολύ, απελπισμένους αλκοολικούς, ανίκανους να κρατήσουν μυστικά.
Έμειναν γνωστοί στην ιστορία ως ομάδα των «Πέντε του Κέιμπριτζ». Ο Ντόναλντ ΜακΛίν, ο Γκι Μπέργκες, ο «Κιμ» Φίλμπι και ο Άντονι Μπλαντ επιστρατεύτηκαν ως κατάσκοποι της ΕΣΣΔ το 1930, ενώ φοιτούσαν ακόμα στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Πιθανολογείται ότι υπήρχε κι ένας πέμπτος στην ομάδα, ο Τζον Κεϊρνκρός.
Πρόσφατα, δημοσιεύτηκαν λεπτομέρειες για την προσωπικότητα και τη δράση αυτών των ανθρώπων με την αν μη τι άλλο ιδιαίτερη ζωή. Όλες, από έγγραφα του περίφημου Αρχείου Μιτρόκιν, που δόθηκαν για πρώτη φορά στη δημοσιότητα, με το FBI, μάλιστα να τα χαρακτηρίζει ως τις πιο ολοκληρωμένες πληροφοριές από υπηρεσίες πληροφοριών που δημοσιεύτηκαν ποτέ.
Ο Βασίλι Μιτρόκιν μετέφερε κρυφά τις πληροφορίες από τα σοβιετικά αρχεία κατά τη διάρκεια των 12 χρόνων που εργαζόταν στη σοβιετική υπηρεσία πληροφοριών KGB. Κατέληξε να διαφύγει στη Βρετανία το 1992.
Μέσα στις χιλιάδες σελίδες των εγγράφων, κάποιες περιγράφουν τα χαρακτηριστικά των Βρετανών διπλών πρακτόρων, που εργάζονταν σε βρετανικές υπηρεσίες, αλλά και ως κατάσκοποι της ΕΣΣΔ. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι ο Ντόναλντ ΜακΛιν και ο Γκι Μπέργκες, δύο από τους πέντε που στρατολογήθηκαν ενώ ήταν φοιτητές στο Κέιμπριτζ, τη δεκαετία του 1930. Βρίσκεται «διαρκώς υπό την επήρεια αλκοόλ» αναφέρεται –στη ρωσική γλώσσα- στα αρχεία για τον Μπέργκες. Η τρομερή σοβιετική υπηρεσία πληροφοριών δεν πρέπει να χάρηκε ιδιαίτερα όταν ανακάλυψε ότι αυτή η συνήθεια του Μπέργκες παραλίγο να κοστίσει την αποκάλυψη της διπλής του ταυτότητας: «Καθώς έφευγε από την παμπ, του έπεσε στο πεζοδρόμια ένα από τα αρχεία των εγγράφων που είχε πάρει από του βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών», εξήγησε η μεταφράστρια Σβετλάνα Λόκοβα, διαβάζοντας τις σχετικές πληροφορίες στα ρωσικά, από τα αρχεία που εκτίθενται στο Κέντρο Αρχείων του Τσόρτσιλ στο Κέιμπριτζ.
Ο Μακλίν περιγράφεται ως «όχι πολύ καλός στο να κρατά μυστικά», «διαρκώς πιωμένος» και εθισμένος στο αλκοόλ. Οι Σοβιετικοί φαίνεται πως πίστευαν, όπως αποκαλύπτουν τα έγγραφα, πως είχε αποκαλύψειο σε μια από τις ερωμένες του και στον αδελφό του ότι δουλεύει ως κατάσκοπος των Σοβιετικών.
Σε γενικές γραμμές, από τα έγγραφα διαφαίνεται πόσο εκτεταμένη ήταν η δραστηριότητα των «Πέντε του Κέιμπριτζ» και πώς βοήθησαν την KGB να διεισδύσει ακόμα και στα ανώτατα κλιμάκια των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών.
Μόνο ο Μπέργκες –αποκαλύπτουν τα αρχεία- παρέδωσε 389 άκρως απόρρητα έγγραφα στην KGB τους πρώτους έξι μήνες του 1945, κι ακόμα 168 τον Δεκέμβριο του 1949!
Υπήρχε μάλλον κι ένας πέμπτος άνδρας, που, μαζί με τον Κιμ Φίλμπι και τον Άντονι Μπλαντ, «περνούσαν» πληροφορίες για τη Βρετανία στην ΕΣΣΔ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του ’50. Πιστεύεται ότι είναι ο Τζον Κεϊρνκρος.
Οι άνθρωποι της περίφημης ομάδας του Κέιμπριτζ απέκτησαν την ιδιότητα του διπλού πράκτορα σχεδόν εξαρχής. Αφού στρατολογήθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση ενώ ήταν ακόμα φοιτητές, έπειτα προσελήφθησαν σε θέσεις στο βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών, τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών MI5 και την MI6, γνωστή και ως Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών SIS. Μάλιστα, ο Κιμ Φίλμπι έφθασε να προαχθεί σε επικεφαλής του τομέα αντι-σοβιετικής κατασκοπίας της SIS! Με άλλα λόγια, ο διπλός αυτός πράκτορας ήταν πλέον ο υπεύθυνος για τις επιχειρήσεις εναντίον των Σοβιετικών – ενώ ταυτόχρονα δούλευε για την KGB!
Τι απέγιναν οι «Πέντε του Κέιμπριτζ»; Οι Μπέργκες και Μακλίν, μετά από ειδοποίηση του Φίλμπι, «λιποτάκτησαν» και έφυγαν για την ΕΣΣΔ το 1951, όπου και πέρασαν το υπόλοιπο της ζωής τους. Ο Φίλμπι διέφυγε και αυτός για την ΕΣΣΔ το 1963 – τον ίδιο χρόνο που οι Βρετανοί ανακάλυψαν και τον Μπλαντ. Ο Κέιρνκρος, που εργάστηκε για το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών, κατονομάστηκε ως κατάσκοπος από τον «αποστάτη» της KGB Όλεγκ Γκορντιέφσκι, αλλά δεν διώχθηκε ποτέ.
Έμειναν γνωστοί στην ιστορία ως ομάδα των «Πέντε του Κέιμπριτζ». Ο Ντόναλντ ΜακΛίν, ο Γκι Μπέργκες, ο «Κιμ» Φίλμπι και ο Άντονι Μπλαντ επιστρατεύτηκαν ως κατάσκοποι της ΕΣΣΔ το 1930, ενώ φοιτούσαν ακόμα στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Πιθανολογείται ότι υπήρχε κι ένας πέμπτος στην ομάδα, ο Τζον Κεϊρνκρός.
Πρόσφατα, δημοσιεύτηκαν λεπτομέρειες για την προσωπικότητα και τη δράση αυτών των ανθρώπων με την αν μη τι άλλο ιδιαίτερη ζωή. Όλες, από έγγραφα του περίφημου Αρχείου Μιτρόκιν, που δόθηκαν για πρώτη φορά στη δημοσιότητα, με το FBI, μάλιστα να τα χαρακτηρίζει ως τις πιο ολοκληρωμένες πληροφοριές από υπηρεσίες πληροφοριών που δημοσιεύτηκαν ποτέ.
Ο Βασίλι Μιτρόκιν μετέφερε κρυφά τις πληροφορίες από τα σοβιετικά αρχεία κατά τη διάρκεια των 12 χρόνων που εργαζόταν στη σοβιετική υπηρεσία πληροφοριών KGB. Κατέληξε να διαφύγει στη Βρετανία το 1992.
Μέσα στις χιλιάδες σελίδες των εγγράφων, κάποιες περιγράφουν τα χαρακτηριστικά των Βρετανών διπλών πρακτόρων, που εργάζονταν σε βρετανικές υπηρεσίες, αλλά και ως κατάσκοποι της ΕΣΣΔ. Χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι ο Ντόναλντ ΜακΛιν και ο Γκι Μπέργκες, δύο από τους πέντε που στρατολογήθηκαν ενώ ήταν φοιτητές στο Κέιμπριτζ, τη δεκαετία του 1930. Βρίσκεται «διαρκώς υπό την επήρεια αλκοόλ» αναφέρεται –στη ρωσική γλώσσα- στα αρχεία για τον Μπέργκες. Η τρομερή σοβιετική υπηρεσία πληροφοριών δεν πρέπει να χάρηκε ιδιαίτερα όταν ανακάλυψε ότι αυτή η συνήθεια του Μπέργκες παραλίγο να κοστίσει την αποκάλυψη της διπλής του ταυτότητας: «Καθώς έφευγε από την παμπ, του έπεσε στο πεζοδρόμια ένα από τα αρχεία των εγγράφων που είχε πάρει από του βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών», εξήγησε η μεταφράστρια Σβετλάνα Λόκοβα, διαβάζοντας τις σχετικές πληροφορίες στα ρωσικά, από τα αρχεία που εκτίθενται στο Κέντρο Αρχείων του Τσόρτσιλ στο Κέιμπριτζ.
Ο Μακλίν περιγράφεται ως «όχι πολύ καλός στο να κρατά μυστικά», «διαρκώς πιωμένος» και εθισμένος στο αλκοόλ. Οι Σοβιετικοί φαίνεται πως πίστευαν, όπως αποκαλύπτουν τα έγγραφα, πως είχε αποκαλύψειο σε μια από τις ερωμένες του και στον αδελφό του ότι δουλεύει ως κατάσκοπος των Σοβιετικών.
Σε γενικές γραμμές, από τα έγγραφα διαφαίνεται πόσο εκτεταμένη ήταν η δραστηριότητα των «Πέντε του Κέιμπριτζ» και πώς βοήθησαν την KGB να διεισδύσει ακόμα και στα ανώτατα κλιμάκια των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών.
Μόνο ο Μπέργκες –αποκαλύπτουν τα αρχεία- παρέδωσε 389 άκρως απόρρητα έγγραφα στην KGB τους πρώτους έξι μήνες του 1945, κι ακόμα 168 τον Δεκέμβριο του 1949!
Υπήρχε μάλλον κι ένας πέμπτος άνδρας, που, μαζί με τον Κιμ Φίλμπι και τον Άντονι Μπλαντ, «περνούσαν» πληροφορίες για τη Βρετανία στην ΕΣΣΔ κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τουλάχιστον μέχρι τη δεκαετία του ’50. Πιστεύεται ότι είναι ο Τζον Κεϊρνκρος.
Οι άνθρωποι της περίφημης ομάδας του Κέιμπριτζ απέκτησαν την ιδιότητα του διπλού πράκτορα σχεδόν εξαρχής. Αφού στρατολογήθηκαν από τη Σοβιετική Ένωση ενώ ήταν ακόμα φοιτητές, έπειτα προσελήφθησαν σε θέσεις στο βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών, τη βρετανική υπηρεσία πληροφοριών MI5 και την MI6, γνωστή και ως Μυστική Υπηρεσία Πληροφοριών SIS. Μάλιστα, ο Κιμ Φίλμπι έφθασε να προαχθεί σε επικεφαλής του τομέα αντι-σοβιετικής κατασκοπίας της SIS! Με άλλα λόγια, ο διπλός αυτός πράκτορας ήταν πλέον ο υπεύθυνος για τις επιχειρήσεις εναντίον των Σοβιετικών – ενώ ταυτόχρονα δούλευε για την KGB!
Τι απέγιναν οι «Πέντε του Κέιμπριτζ»; Οι Μπέργκες και Μακλίν, μετά από ειδοποίηση του Φίλμπι, «λιποτάκτησαν» και έφυγαν για την ΕΣΣΔ το 1951, όπου και πέρασαν το υπόλοιπο της ζωής τους. Ο Φίλμπι διέφυγε και αυτός για την ΕΣΣΔ το 1963 – τον ίδιο χρόνο που οι Βρετανοί ανακάλυψαν και τον Μπλαντ. Ο Κέιρνκρος, που εργάστηκε για το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών, κατονομάστηκε ως κατάσκοπος από τον «αποστάτη» της KGB Όλεγκ Γκορντιέφσκι, αλλά δεν διώχθηκε ποτέ.
Ποιος ήταν ο Μιτρόκιν
Από την άλλη πλευρά, ο Μιτρόκιν ήταν ένας ανώτατο στέλεχος στον τομέα των αρχείων της υπηρεσίας εξωτερικής κατασκοπίας της KGB. Ως εκ τούτου, είχε πρόσβαση σε χιλιάδες αρχεία από ένα παγκόσμιο δίκτυο πρακτόρων και επιχειρήσεων συλλογής πληροφοριών. Ο Μιτρόκιν είχε απογοητευτεί από το Κομμουνιστικό Κόμμα της ΕΣΣΔ. Έτσι λοιπόν ξεκίνησε να κρατά σημειώσεις από αρχεία που θεωρούσε ότι μπορούν να αποβούν αξιοποιήσιμα στις ξένες υπηρεσίες πληροφοριών. Η αποσκίρτησή του θεωρήθηκε κάτι σαν «πραξικόπημα» πολύ σημαντικών διαστάσεων, αφού έριξε φως στην έκταση των επιχειρήσεων των σοβιετικών υπηρεσιών πληροφοριών κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Όσο ζούσε, φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι ήθελε να δημοσιοποιηθούν τα αρχεία. Μετά τον θάνατό του, λοιπόν, το 2004, η οικογένειά του εργάστηκε με το Κέντρο Αρχείων του Τσόρτσιλ στο Κέιμπριτζ για να πραγματοποιήσουν την επιθυμία του.
Οι χειρόγραφες σημειώσεις που κρατούσε σε σχολικά τετράδια παραμένουν απόρρητες, αν και κάποιες πληροφορίες έχουν ετοιμαστεί για δημοσίευση. Αλλά τα 19 από τα 33 πακέτα αρχείων που περιέχουν δακτυλογραφημένες εκδοχές των σημειώσεών του, όλες γραμμένες στα ρωσικά, μπορούν να τα διαβάσουν οι επισκέπτες του Κέντρου Αρχείων.
Από την άλλη πλευρά, ο Μιτρόκιν ήταν ένας ανώτατο στέλεχος στον τομέα των αρχείων της υπηρεσίας εξωτερικής κατασκοπίας της KGB. Ως εκ τούτου, είχε πρόσβαση σε χιλιάδες αρχεία από ένα παγκόσμιο δίκτυο πρακτόρων και επιχειρήσεων συλλογής πληροφοριών. Ο Μιτρόκιν είχε απογοητευτεί από το Κομμουνιστικό Κόμμα της ΕΣΣΔ. Έτσι λοιπόν ξεκίνησε να κρατά σημειώσεις από αρχεία που θεωρούσε ότι μπορούν να αποβούν αξιοποιήσιμα στις ξένες υπηρεσίες πληροφοριών. Η αποσκίρτησή του θεωρήθηκε κάτι σαν «πραξικόπημα» πολύ σημαντικών διαστάσεων, αφού έριξε φως στην έκταση των επιχειρήσεων των σοβιετικών υπηρεσιών πληροφοριών κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Όσο ζούσε, φρόντισε να καταστήσει σαφές ότι ήθελε να δημοσιοποιηθούν τα αρχεία. Μετά τον θάνατό του, λοιπόν, το 2004, η οικογένειά του εργάστηκε με το Κέντρο Αρχείων του Τσόρτσιλ στο Κέιμπριτζ για να πραγματοποιήσουν την επιθυμία του.
Οι χειρόγραφες σημειώσεις που κρατούσε σε σχολικά τετράδια παραμένουν απόρρητες, αν και κάποιες πληροφορίες έχουν ετοιμαστεί για δημοσίευση. Αλλά τα 19 από τα 33 πακέτα αρχείων που περιέχουν δακτυλογραφημένες εκδοχές των σημειώσεών του, όλες γραμμένες στα ρωσικά, μπορούν να τα διαβάσουν οι επισκέπτες του Κέντρου Αρχείων.
(Πηγή: BBC, Επιμέλεια: Δέσποινα Παπαγεωργίου)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.