20 χρόνια από τη δολοφονία του Θεόφιλου Γεωργιάδη

Χρήστου Ιακώβου

Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

Στις 20 Μαρτίου συμπληρώνονται 20 χρόνια από τη δολοφονία του πρώην υπαλλήλου του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών και δραστήριου υποστηρικτή του Κουρδικού απελευθερωτικού κινήματος, Θεόφιλου Γεωργιάδη. Η δολοφονία εκείνη υπήρξε η πρώτη που σημειώθηκε από τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες με θύμα Ελληνοκύπριο μετά το 1974 και μάλιστα μέσα στις ελεύθερες περιοχές.

Σήμερα, αναλύοντας προσεκτικά το πλαίσιο της δολοφονίας του Θεόφιλου Γεωργιάδη μπορούμε να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι η δολοφονία αποτελούσε μέρος της στρατηγικής ψυχολογικού πολέμου που εξαπέλυσε τότε η Τουρκία σε δύο μέτωπα: πρώτον στο Κυπριακό και δεύτερο στο Κουρδικό. Ο ψυχολογικός πόλεμος (ή ψυχολογικές επιχειρήσεις) διενεργείται μέσω της εκτέλεσης ενεργειών με σκοπό τη μετάδοση συγκεκριμένων ενδείξεων και μηνυμάτων στον αντίπαλο. Οι συγκεκριμένες ενέργειες είναι σχεδιασμένες με τέτοιο τρόπο που αποβλέπουν στο να μεταβάλουν τη συμπεριφορά του αντιπάλου αφού επηρεάσουν πρώτα τον ορθολογισμό και το ψυχισμό του. Ο τύπος αυτός του πολέμου εκφράζει την πλέον υπόγεια και ύπουλη μορφή πολέμου, διότι χρησιμοποιεί όλα εκείνα τα μέσα προκειμένου να πλήξει άτομα και σύνολα και να τους επηρεάσει τη σκέψη και τα συναισθήματα με απώτερο στόχο την ηθική τους συντριβή.

Η δολοφονία του Θεόφιλου Γεωργιάδη κατατάσσεται στον τακτικό ψυχολογικό πόλεμο, σε αντίθεση με τη σύλληψη Οτσαλάν το 1999 που εντάσσεται στο στρατηγικό ψυχολογικό πόλεμο. Η διαφορά έγκειται στο ότι με τη σύλληψη Οτσαλάν, η Τουρκία επεδίωξε και πέτυχε σε μεγάλο βαθμό να υπονομεύσει καθοριστικά την αποφασιστικότητα και τη θέληση του ΡΚΚ να συνεχίσει τον ασύμμετρο πόλεμο εναντίον της.

Στη περίπτωση της δολοφονίας του Θεόφιλου Γεωργιάδη επεδίωξε πιο βραχυπρόθεσμους στόχους με σκοπό να ασκήσει ψυχολογική πίεση και να υπονομεύσει το ηθικό. Συγκεκριμένα, μέσω της δολοφονίας καταδείχθηκαν, σημειολογικά, δύο στοιχεία που καθορίζουν και τη βάση της ανάλυσης του τακτικού ψυχολογικού πολέμου που εξαπέλυσαν τότε οι Τουρκικές μυστικές υπηρεσίες. Πρώτον, η δολοφονία πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της παραμονής στην Κύπρο του τότε υπουργού εθνικής άμυνας,  Γεράσιμου Αρσένη, οποίος επισκεπτόταν επίσημα το νησί με σκοπό την προώθηση του δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου. Δεύτερον, η δολοφονία πραγματοποιήθηκε την παραμονή της πιο σημαντικής κουρδικής εορτής, της πρωτοχρονιάς (Νεβρόζ), η οποία πήρε τεράστιες εθνικές διαστάσεις αφού ταυτίστηκε, στις δεκαετίες του 1980 και ’90, με την Κουρδική εξέγερση κατά του Τουρκικού κράτους.

Η Τουρκία, με τη δολοφονία του Θεόφιλου Γεωργιάδη, επεδίωξε μέσω της άσκησης ψυχολογικής πίεσης να στείλει δύο σαφή μηνύματα προς την Ελληνική πλευρά. Πρώτον, ότι θα αντιδράσει δυναμικά στο ζήτημα της ενίσχυσης της άμυνας της Κύπρου μέσω του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου και, δεύτερον, ότι θα κτυπήσει όποιον παρείχε σημαντική βοήθεια προς το Κουρδικό απελευθερωτικό κίνημα.

Με την εισαγωγή της μεθόδου της δολοφονίας ως μέσου άσκησης πολιτικής στην Κύπρο, πρακτική που παραδοσιακώς, η Τουρκία χρησιμοποιεί στο εσωτερικό, ενίσχυσε την ψυχολογική βία που ασκεί σε βάρος της ελληνοκυπριακής πλευράς μετά την εισβολή του 1974. Μακροπρόθεσμα, η δολοφονία του Θεόφιλου Γεωργιάδη, απετέλεσε την πρώτη τακτική νίκη της Τουρκίας στον ψυχολογικό πόλεμο που εξαπέλυσε τότε, σε μία αλυσίδα γεγονότων (1996 Ίμια, 1998 ακύρωση της έλευσης των πυραύλων S-300, και 1999 σύλληψη Οτσαλάν), τα οποία οδήγησαν στην υλοποίηση δύο στρατηγικών στόχων: την αμυντική αποδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω της ακύρωσης του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου και την ελληνική αποσύνδεση από το Κουρδικό ζήτημα.