Διάλεξη για την Έκθεση Γκάλο Πλάζα του 1965

Το Κυπριακό Κέντρο Μελετών (ΚΥΚΕΜ) και το Ίδρυμα Μελέτης και Έρευνας στο πλαίσιο του πρώτου κύκλου ανοικτών διαλέξεων διοργάνωσαν στις 17 Απριλίου στη Λεμεσό τη δεύτερη διάλεξη με θέμα: «Η έκθεση του ειδικού απεσταλμένου του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Γκάλο Πλάζα το 1965: Μία επανεκτίμηση 50 χρόνια μετά», με ομιλητή τον Χρήστο Ιακώβου, διευθυντή του ΚΥΚΕΜ.

Σύμφωνα με τη διάλεξη του κυρίου Ιακώβου, το Μάρτιο του 1964, μαζί με την αποστολή ειρηνευτικής δύναμης, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αποφάσισε και την ανάληψη μεσολαβητικής πρωτοβουλίας. Ανέθεσε τον ρόλο του μεσολαβητή στον Φιλανδό διπλωμάτη Σακάρι Τουομιόγια ο οποίος όμως κατά τη διάρκεια της αποστολής του πέθανε και τη θέση του πήρε ο Γκάλο Πλάζα, πρώην πρόεδρος του Ισημερινού.

Ο Πλάζα υπέβαλε στις 26 Μαρτίου  1965 την αναφορά του στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Στην αναφορά του εκείνη έκανε μια ανάλυση της κατάστασης στην Κύπρο. Αφού κατέγραψε το ιστορικό του προβλήματος, παρουσίασε τις θέσεις των δύο κοινοτήτων.  Ο Πλάζα στην έκθεσή του προχώρησε στην εκτίμηση των προτεινόμενων λύσεων. Την τουρκική λύση της γεωγραφικής διαίρεσης του νησιού και τη δημιουργία διζωνικής ομοσπονδίας την απέρριψε, διότι συνδεόταν με μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών και θα είχε ως συνέπεια παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων των εμπλεκόμενων πληθυσμών.

Καταλήγοντας ο κύριος Ιακώβου ανέφερε ότι  τη λύση της Ένωσης επίσης δεν την προέκρινε, λόγω της έντονης αντίθεσης των Τουρκοκυπρίων καταλήγοντας ότι τα μέρη θα έπρεπε να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις προς τη κατεύθυνση ενός ανεξάρτητου κράτους χωρίς διαχωρισμό των κοινοτήτων αλλά με ιδιαίτερες εγγυήσεις για τα δικαιώματα της τουρκοκυπριακής μειονότητας  Η έκθεση Πλάζα δεν ικανοποίησε την Τουρκία, η οποία την θεώρησε μεροληπτική υπέρ της ελληνικής πλευράς και αρνήθηκε περαιτέρω μεσολάβησή του στο Κυπριακό.