Η αυτοκρατορία του Χίτλερ, λόγω της ιστορίας της, υπήρξε η ισχυρότερη, η πιο βάναυση και η πιο φιλόδοξη στην Ιστορία της Ευρώπης, από αυτές που επιχείρησαν να αναμορφώσουν την ήπειρο. Ο Φιλελευθερισμός και η Δημοκρατία τέθηκαν στο περιθώριο, καθώς η Γερμανία στόχευε να αποτελέσει το πιο ισχυρό κράτος στην ήπειρο και να εξαναγκάσει τους πάντες να αναγνωρίσουν την υπεροχή της. Το μέλλον της Ευρώπης θα υπόκειτο σε μία νέα φυλετική τάξη που θα στηριζόταν στον ξεριζωμό, την επανεγκατάσταση και την εξόντωση εκατομμυρίων ανθρώπων.
Η αυτοκρατορία του Χίτλερ έτρεφε το τοπίο της ναζιστικής αυτοκρατορικής φαντασίας – από εκείνους τους οικονομολόγους που ονειρεύονταν να μετατρέψουν την Ευρώπη σε μία τεράστια αγορά για τις γερμανικές επιχειρήσεις, από τα σχέδια του Χίτλερ για τη δημιουργία διηπειρωτικών αυτοκινητοδρόμων που θα διέρχονταν πάνω από την εθνικά ξεκαθαρισμένη ρωσική στέππα και τις σοβαρές συζητήσεις των SS για πολιτική θεωρία, δικτατορία και κράτος δικαίου. Πάνω απ’ όλα, αυτός ο ανατριχιαστικός απολογισμός δείχνει τι πραγματικά συνέβει όταν αυτές οι ιδέες συναντήθηκαν. Μετά τους πρώτους θριάμβους στα πεδία των μαχών, η μεγάλη πτώχευση του πολιτικού οράματος των Ναζί άρχισε να γίνεται και πιο σαφής: οι σύμμαχοι τους αγκιστρώθηκαν, η Νέα Τάξη, που ευαγγελίστηκαν, κατέρρευσε λόγω της στρατιωτικής αποτυχίας, αφήνοντας πίσω της μία ήπειρο εξαντλημένη, αποδυναμωμένη και σε ένα τοπίο από θύματα του ολοκληρωτικού πολέμου και της γενοκτονίας. Το βιβλίο του Mark Mazower πραγματεύεται πτυχές της Ναζιστικής Γερμανίας, οι οποίες μέχρι σήμερα δεν έτυχαν εκτενούς ανάλυσης από τους ιστορικούς.
Ο Mark Mazower είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Columbia.
Του Norman Stone
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαθηγητή στο Πανεπισήμιο της Οξφόρδης
The Guradian Book Review
Η Γερμανία ήδη από το 1949, μια εύρυθμη και πολύ επιτυχημένη χώρα, θα έπρεπε προφανώς να έχει μια θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Αυτή η ιδέα έτυχε υποστήριξης για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όμως, ήταν ο καλύτερος της Υπουργός Εξωτερικών, ο Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ που αρνήθηκε να επιδιώξει την εκπλήρωση της ιδέας αυτής. Θα ήταν, είπε, σαν να έδινες μια σοκολάτα με λικέρ σε ένα αλκοολικό. Είχε επίγνωση του τι έλεγε.
Μόλις 18 χρονών ήταν στρατιώτης σε εκείνες τις παράλογες τελικές προσπάθειες να συγκρατήσουν την Ρωσική επίθεση στο Βερολίνο το 1945. Η ατμόσφαιρα, η ίδια με αυτή στην ταινία “Ντερ Ουντεργκάνγκ” όπου ο Χίτλερ από το καταφύγιο του αγνοούσε προκλητικά το παγκόσμιο έως ότου οι Ρώσοι κατέλαβαν το Πρωσικό Υπουργείο Οικονομικών. Λίγο πιο κάτω, ο Χίτλερ γινόταν γαμπρός στον πιο διαβόητο γάμο στην ιστορία, συντάσσοντας μια πολιτική διαθήκη όπου σημείωνε ότι το φταίξιμο ήταν αποκλειστικά των Εβραίων και τρώγοντας γαμήλιο πρωινό για χορτοφάγους προτού αυτοκτονήσει με μια σφαίρα στο κεφάλι, αφού είχε δώσει το γαμήλιο δώρο στην γυναίκα του: κυάνιο.
Το φόντο της πιο πάνω κατάστασης αποτελεί και θέμα του βιβλίου του Μάρκ Μαζάουερ. Το 1940-41, από μια τρελή συγκυρία επιβεβλημένη πάνω σε μια άλλη τρελή συγκυρία, ο Χίτλερ βρήκε τον εαυτό του άρχοντα μιας αυτοκρατορίας, μεγαλύτερης κι απ’ αυτής του Ναπολέοντα. Υπήρχαν Γερμανοί στα Νησιά της Μάγχης. Υπήρχαν Γερμανοί στη περιοχή όπου σήμερα στεγάζεται το αεροδρόμιο της Μόσχας. Γερμανοί ρέμβαζαν τα ερείπια του Παρθενώνα και το πλέον σημαντικότερο, υπήρχαν Γερμανοί στο Παρίσι. Η Δυτική Ευρώπη είχε καταρρεύσει. Έως και το τέλος του 1941, ο Γερμανικός στρατός είχε πάρει περισσότερους από δύο εκατομμύρια Ρώσους αιχμαλώτους. Στην Πολωνία υπήρχε μια «Γενική-Κυβέρνηση» όπου ο κυβερνήτης Χανς Φρανκ, νόμιζε εαυτόν ως Πρίγκιπα της Αναγέννησης- ένα πρίγκιπα τόσο ηλίθιο που συνέταξε 40 ημερολόγια...αρκετά για να τον κρεμάσουν.
Μετά σταμάτησαν τους Γερμανούς. Οι επόμενοι μήνες συνέχισαν να κυλούν άσχημα για τους Συμμάχους και τους πήρε ακόμα τρία παραπάνω χρόνια έως ότου να πέσει ο Χίτλερ, οι Βρετανοί να βρεθούν στο Αμβούργο και οι Ρώσοι στο Βερολίνο. Οπότε η Γερμανική κατοχή της Ευρώπης υφίστατο – άμεσα ή μέσω δορυφόρων όπως η Σλοβακία και η Κροατία.
Κάτι παρόμοιο συνέβη και με τον Ναπολέοντα. Αλλά στην περίπτωση του «ψηλού», η κυριαρχία μπορεί να ήταν άτσαλη και άγαρμπη αλλά δεν ήταν εντελώς αρνητική αφού ξαπόστειλε τους φεουδάρχες και αφαίρεσε το βάρος που λεγόταν κλήρος. Εν αντιθέσει, η κατοχή του Χίτλερ ήταν τελείως αρνητική. Αυτή η διαρκής αρνητικότητα αποτελεί το αντικείμενο μιας εξαιρετικής παρουσίασης στο βιβλίο του Μαζάουερ. Την έχει δομήσει πολύ καλά και κατάφερε να αποφύγει εκείνη την «ξύλινη» περιγραφή του πολέμου – σε μια σελίδα Σλοβακία, σε άλλη Κροατία, σε άλλη Κριμαία κοκ – η οποία καταντά κουραστική. Κατάφερε να συνδυάσει δύο παράγοντες, Θεματική και Χρόνο, με επιτυχία, ούτως ώστε να μπορέσει να συγκεντρώσει πληροφορίες με ευκολία (για παράδειγμα φέρνει στην επιφάνεια συνεργασίες αντρών όπως ο Κοκτό με τον αγαπημένο γλύπτη του Χίτλερ Άρνο Μπρέκερ). Είναι μια τελείως φρικιαστική ιστορία, γεμάτη με φρικιαστικούς ανθρώπους οι οποίοι έως και το τέλος συμπεριφερόντουσαν με αλαζονεία και δεν εξέφραζαν την όποια μετάνοια για τις πράξεις τους. Υπάρχει μια φωτογραφία της ελίτ των Ναζί συγκεντρωμένους για ανάκριση στο Λουξεμβούργο. Όλοι τους μοιάζουν με επιθεωρητές σχολείων.