Του David Sanger
Στους πρώτους μήνες της προεδρίας του, ο Μπίλ Κλίντον πρόταξε μια δέσμη πειστικών επιχειρημάτων που ήθελαν την εισαγωγή της Κίνας στη παγκόσμια οικονομία ως ένα μέσο σταδιακής διάβρωσης του αυταρχικού χαρακτήρα του πολιτικού της συστήματος. Μπροστά σ’ ένα κοινό Αμερικανών και Κινέζων φοιτητών, διεμήνυσε ότι θα ήταν θέμα χρόνου, μία ανερχόμενη μεσαία τάξη να εγείρει άτεγκτες απαιτήσεις για τα δικαιώματά της, λόγω του ότι, όπως υποστήριξε, «όταν τα άτομα δεν έχουν μόνο την δυνατότητα να ονειρεύονται αλλά και να πραγματοποιούν τα όνειρα τους, θα απαιτήσουν να έχουν περισσότερο λέγειν».
Πέντε χρόνια μετά, κατά την δεύτερη τελετή ανάληψης της Προεδρίας του, ο Τζώρτζ Μπους ανακοίνωσε με στόμφο ότι η δημοκρατία είναι μια ασταμάτητη δύναμη που θα εξαπλωθεί ανά το παγκόσμιο. Η προαναφερθείσα «πρόβλεψη» του νυν προέδρου έγινε μόλις 22 μήνες μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ. Επί τούτου, προβάλλοντας μια πιο ισχυρή δικαιολογία για την αποστολή του, ο Μπούς διεκήρυξε ότι σε ένα μετα-Ιρακινό κόσμο, η νίκη επί της τυραννίας και η εξάπλωση της ‘ελευθερίας’ ανά τον κόσμο, θα ήταν η ουσιαστική αποστολή της Αμερικής. «Η κυριαρχία αυταρχικών κρατών» δήλωσε, «δεν θα αποτελεί εμπόδιο».
Ο Ρόμπερτ Κέιγκαν, σε ένα σύντομο, αλλά με θαυμάσια επιχειρήματα, βιβλίο με θέμα την αυτόνομη και εν δυνάμει χαοτική συνήθεια του κόσμου να τρέπεται προς ιδιόμορφες κατευθύνσεις, στέλνει ένα μήνυμα για τους Αμερικάνους, ανεξαρτήτως των πολιτικών τους αποχρώσεων: Ο ψυχρός πόλεμος μπορεί να έχει τελειώσει, όπως δηλώνει στο εν λόγω βιβλίο, αλλά όποιος πιστεύει ότι το αποτέλεσμα ήταν όντως «το τέλος της Ιστορίας» (βλ. Φ. Φουκουγιάμα) – μια θεωρία που θέλει την φιλελεύθερη δημοκρατία της αγοράς ως το μέλλον της ανθρωπότητας – θα πρέπει να ξανακοιτάξει την πραγματικότητα». «Ο κόσμος έχει ξαναγίνει νορμάλ», δηλώνει στης πρώτη μόλις πρόταση του βιβλίου-έκθεση του ο Κέιγκαν. Στη συνέχεια, μέσα στο βιβλίο παραθέτει το επιχείρημα του πιο απλά: «Η μονοκρατορία επιστρέφει»...
Ασφαλώς, ο τίτλος του βιβλίου του, «Η επιστροφή της Ιστορίας και το τέλος των Ονείρων», έχει σκοπό να «ενοχλήσει» το Φράνσις Φουκουγιάμα και άλλους που, μεθυσμένοι με την αισιοδοξία που τους επέτρεπε η ερμηνεία για την πτώση του Τείχους στο Βερολίνο, διεκήρυξαν όχι μόνο το τέλος των ιδεολογικών αντιπαραθέσεων, αλλά επίσης, ότι φιλελεύθερη δυτική δημοκρατία της αγοράς αποτελεί το τέλος που οδεύει η ανθρωπότητα». Γι’ αυτό, ο τίτλος τα λέει όλα: η ιστορία δεν συνάντησε το τέλος της στην πτώση του Τείχους στο Βερολίνο το 1989. Η ιδέα – το όνειρο – που θέλει την φιλελεύθερη δημοκρατία της αγοράς θριαμβεύουσα, κατέληξε απλώς όνειρο απατηλό. Το γεγονός αυτό είναι εμφανές εδώ και αρκετό καιρό αλλά η εμπέδωση του, η διασαφήνιση των συντεταγμένων της πραγματικότητας που φέρει, έχει πάρει κάποιο καιρό να επιτευχθεί. Και αυτό, γιατί οι συντεταγμένες της πραγματικότητας φέρουν μαζί τους αναταξινομήσεις που πήραν κάποιο καιρό να γίνουν διακριτές.
Ο Robert Kagan είναι πολιτικός αναλυτής στη Washington Post.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.