Του Frank Thadeusz
Der Spiegel
Η εκστρατεία του Μεγάλου Στρατού του Ναπολέοντα στην Ρωσία ήταν καταδικασμένη πολύ πριν πέσει η πρώτη τουφεκιά. Την άνοιξη του 1812, περισσότεροι από 600,000 στρατιώτες βάδιζαν προς τη Ρωσία, υπό τις εντολές του Ναπολέοντα. Ο στρατός, ο οποίος ήταν μεγαλύτερος και από τον πληθυσμό του Παρισιού, είχε στόχο την ανατροπή του Ρώσου Τσάρου Αλεξάνδρου Α’. Πολύ πριν από τη μάχη όμως, και καθώς τα στρατεύματα του Ναπολέοντα πορεύονταν προς την Μόσχα, ορισμένοι στρατιώτες άρχισαν να παραπατούν και να καταρρέουν στην άκρη του δρόμου. Ήταν όντως μεθύστακες, όπως ειπώθηκε τότε, ή κάτι άλλο είχε συμβεί;
Λόγω του μεγάλου αριθμού στρατιωτών, κανένας δεν έδωσε σημασία σε μερικούς «αλκοολικούς», όπως τους χαρακτήρισε τότε ο διοικητής του στρατού. Ωστόσο, πριν από μερικά χρόνια, έρευνες έφεραν στο φως στοιχεία που δείχνουν ότι οι συγκεκριμένοι στρατιώτες δεν ήταν μεθυσμένοι αλλά τα πρώτα θύματα της μεγάλης εκστρατείας του Ναπολέοντα που σηματοδότησαν την αρχή της ήττας του στρατού. Σε πρόσφατη μελέτη του, ο Αμερικανός ιστορικός και συγγραφέας, Στέφαν Τάλτι (Stephan Talty), ο οποίος «ξέθαψε» το ιατρικό ιστορικό της τραγικής Ρωσικής εκστρατείας του Ναπολέοντα, τεκμηριώνει λεπτομερώς τον λόγο για τον οποίο 400,000 στρατιώτες δεν επέστρεψαν ποτέ στα σπίτια τους, δίνοντας έμφαση στον κρίσιμο ρόλο που διεδραμάτισε ένας μικροσκοπικός εχθρός: η ψείρα.
Το συμπέρασμα είναι ότι ο στρατός δεν υπέκυψε ούτε στους Ρώσους ούτε και στον βαρύ χειμώνα της Ρωσίας, αλλά μάλλον υποτάχθηκε σε σωματικά εξανθήματα που προκλήθηκαν από μερικά παράσιτα και ψείρες. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε έρευνα εμπειρογνωμόνων που άρχισε το 2001 με αφορμή την ανακάλυψη μαζικού τάφου, που περιείχε 2,000 πτώματα, στο Βίλνιους, πρωτεύουσα της Λιθουανίας.
Αρχικά, οι εκσκαφείς υπέθεσαν ότι τα πτώματα ανήκαν σε θύματα της KGB, ή ήταν Εβραίοι που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της εκστρατείας των Γερμανών. Εξετάζοντας όμως τα ζωνάρια και τα κουμπιά στα ρούχα των νεκρών, οι αρχαιολόγοι διαλεύκαναν το μυστήριο. Τα πτώματα, όπως αποδείχθηκε αργότερα, ήταν στρατιώτες του Μεγάλου Στρατού του Ναπολέοντα. Οι ερευνητές, μετά από ανάλυση δειγμάτων DNA που πήραν από τα δόντια των νεκρών, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πολλοί από αυτούς έφεραν συμπτώματα της γνωστής τότε ως «πανούκλας πολέμου».
Στην μελέτη του, ο Τάλτι εξηγεί πως η ανικανότητα, η κακοδιαχείρηση και η άγνοια του διοικητή του στρατού του Ναπολέοντα έπληξαν έναν πανίσχυρο στρατό. Από την πρώτη κιόλας βδομάδα της εκστρατείας, 6,000 άτομα υπέφεραν από την αρρώστια. «Οι αριθμοί των αρρώστων αυξάνονταν συνεχώς. Οι στρατιώτες σέρνονταν κατά μήκος του δρόμου, όπου εγκαταλελειμμένοι πέθαναν», εξήγησε ο Βέλγος φυσικός J.L.R. de Kerckhove. «Ο Ναπολέων δεν νοιάζεται καθόλου για το πόσοι από τους στρατιώτες του καταρρέουν στο δρόμο», έγραφε στη σύζυγο του ο διοικητής Friedrich Wilhelm.
Οι επιστήμονες, παθολόγοι και φυσικοί που πλαισίωναν τον Ναπολέοντα φαίνεται να πιάστηκαν εξαπίνης από τους γρήγορους ρυθμούς μετάδοσης της «πανούκλας». Κανένας μέχρι τότε δεν είχε προβλέψει ότι μια ασθένεια μπορεί να μεταδίδεται από σώμα σε σώμα με μικρόβια, παράσιτα και ψείρες. Η άθλια υγιεινή των στρατιωτών προετοίμαζε το έδαφος για τα ξεσπάσματα των ψειρών. Μέσα σε δυο βδομάδες άρχισαν να φαίνονται τα πρώτα σημάδια της μόλυνσης – υψηλός πυρετός και πονοκέφαλοι. Οι στρατιώτες – θύματα της «πανούκλας» ήταν τόσο αδύναμοι από την ασθένεια που δεν μπορούσαν ούτε ένα ποτήρι νερό να σηκώσουν.
Σήμερα, οι γιατροί θεραπεύουν την συγκεκριμένη μόλυνση με αντιβιοτικά. Την εποχή του Ναπολέοντα όμως, οι γιατροί, εκτός από βότανα και ένα μίγμα από κρασί, νερό και λεμόνι, δεν γνώριζαν καμία άλλη θεραπεία για την ασθένεια. Ο προσωπικός γιατρός του Ναπολέοντα μάταια προσπαθούσε να εξηγήσει τους μαζικούς θανάτους των στρατιωτών. Στο τέλος αποφάνθηκε πως η ασθένεια προερχόταν από την βροχή και την φυσική εξουθένωση του οργανισμού.
Μέχρι να φθάσουν στην Μόσχα, τα στρατεύματα του Ναπολέοντα ήταν αποδυναμωμένα και, σε καμιά περίπτωση, δεν μπορούσαν να κατακτήσουν την πόλη. Στις 19 Οκτωβρίου, 1812, ο Ναπολέων γύρισε τον εξουθενωμένο στρατό πίσω στο Παρίσι. Στον δρόμο της επιστροφής, οι στρατιώτες λιμοκτονούσαν. Απελπισμένοι και πεινασμένοι, πολλοί από αυτούς έκλεβαν και έτρωγαν δείγματα φαρμάκων που κουβαλούσαν μαζί τους οι γιατροί. Λίγο πριν την επιστροφή στο Παρίσι, ο Ναπολέων εξέδωσε ανακοινωθέν που σκοπό είχε να καθησυχάσει το λαό από διαδώσεις για την περιβόητη «πανούκλα». Η ανακοίνωση έγραφε: «Η υγεία του Μεγαλειότατου δεν ήταν ποτέ καλύτερη».
The New York Times Syndicate
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.