Η στρατηγική Ομπάμα για νίκη στη Συρία

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post

Οι επικριτές του έχουν δίκιο όταν ισχυρίζονται ότι ο πρόεδρος Ομπάμα δεν διαθέτει στρατηγική για στρατιωτική νίκη στη Συρία. Στην πραγματικότητα, παρά την απόφασή του την περασμένη εβδομάδα να εξοπλίσει τους αντάρτες, ο Ομπάμα τάσσεται υπέρ μιας διπλωματικής λύσης που θα προκύψει ύστερα από διαπραγμάτευση. Πρόκειται για μια στρατηγική που δημιουργεί σύγχυση και η οποία έχει πολλούς στόχους: ο Ομπάμα θέλει να ενισχύσει τις μετριοπαθείς δυνάμεις της αντιπολίτευσης υπό τον στρατηγό Σαλίμ Ιντρίς, έως ότου γίνουν αρκετά ισχυρές ώστε να διαπραγματευτούν τη συγκρότηση μιας μεταβατικής κυβέρνησης. Ο Ομπάμα επιδιώκει να αντιμετωπίσει τις πρόσφατες επιθέσεις της Χεζμπολάχ και των άλλων δυνάμεων που υποστηρίζονται από το Ιράν και οι οποίες βοηθούν τον Σύρο πρόεδρο, Μπασάρ Αλ Ασαντ. Και ταυτόχρονα ο πρόεδρος Ομπάμα θέλει να συγκρατήσει τις αραβικές χώρες από το να πάψουν να στηρίζουν τον Ιντρίς και να αρχίσουν να εξοπλίζουν τους εξτρεμιστές.

Ο Ομπάμα δεν θέλει οι αντάρτες να καταλάβουν τη Δαμασκό, αν στο εσωτερικό τους επικρατούν οι εξτρεμιστές. Και όπως δήλωσε σε συνέντευξή του, την περασμένη Δευτέρα «μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι ότι ορισμένοι από τους πιο αποτελεσματικούς μαχητές στους κόλπους της συριακής αντιπολίτευσης είναι αυτοί που, ειλικρινώς, δεν ήταν ιδιαίτερα φιλικοί απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες». Για να αντιμετωπίσει την επιρροή των εξτρεμιστών, ο Ομπάμα επιχειρεί να ενισχύσει τον Ιντρίς, με περιορισμένη έως τώρα επιτυχία.

Η λογική που αναπτύχθηκε δημοσίως για την απόφαση του Ομπάμα να εξοπλίσει τους Σύρους αντάρτες ήταν η χρήση χημικών όπλων από τον Ασαντ. Τα βασικά στοιχεία που στηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό είναι γνωστά εδώ και εβδομάδες.

Η κλιμάκωση άρχισε στις 5 Ιουνίου, όταν η Χεζμπολάχ συνέδραμε τις δυνάμεις του Ασαντ στο να εκδιώξουν τους αντάρτες από την Κουσέιρ, πόλη στρατηγικής σημασίας κοντά στα σύνορα με τον Λίβανο. Λίγες μέρες αργότερα, ο Ιντρίς προειδοποίησε ότι 5.000 μαχητές της Χεζμπολάχ και άλλοι μαχητές τους οποίους στηρίζει το Ιράν, συγκεντρώνονταν κοντά στα προπύργια των ανταρτών στο Χαλέπι. Καθώς η κατάσταση επιδεινώθηκε, η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ άρχισαν να απομακρύνονται από την ομάδα «Φίλοι της Συρίας», που στηρίζει τον Ιντρίς, και άρχισαν να υποστηρίζουν ομάδες εξτρεμιστών στη Συρία, ελπίζοντας ότι είχαν περισσότερες πιθανότητες να ανακόψουν τους συμμάχους του Ιράν.

Οι επικριτές του προέδρου, όπως ο γερουσιαστής Τζον Μακέιν, στηλίτευσαν έντονα τον Ομπάμα ότι στηρίζει με αφελή τρόπο τον Ιντρίς χωρίς να τού εξασφαλίζει τα στρατιωτικά εργαλεία για να νικήσει, όπως η ζώνη απαγόρευσης πτήσεων. Ωστόσο, θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι η συγκεκριμένη πολιτική περιλαμβάνει μια κυνική δόση ρεαλπολιτίκ: ο Ομπάμα δεν επιθυμεί να καταρρεύσει ο Ασαντ πολύ γρήγορα, πριν ο Ιντρίς και οι μετριοπαθείς δυνάμεις του αποκτήσουν τόση ισχύ ώστε να ελέγχουν τη χώρα.

Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, η μεγαλύτερη ανησυχία είναι ότι η Συρία απλώς θα καταρρεύσει, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί κενό εξουσίας, όπως συνέβη με την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν στο Ιράκ το 2003. Παρότι στηρίζουν τους αντάρτες, οι ΗΠΑ επιθυμούν ο στρατός, η αστυνομία και η δημόσια διοίκηση της Συρίας να παραμείνουν ως έχουν - ώστε να μπορέσουν να συμμετάσχουν σε μεταβατική κυβέρνηση αργότερα, αφού ο Ασαντ θα έχει απομακρυνθεί από την εξουσία. «Ο τρόπος επίλυσης αυτών των καταστάσεων είναι πολιτικός», είπε ο πρόεδρος Ομπάμα στη συνέντευξή του την περασμένη Δευτέρα. Και επεσήμανε ότι η συριακή αντιπολίτευση αποτελείται «από ξυλουργούς, σιδεράδες και οδοντιάτρους. Ολοι αυτοί δεν είναι επαγγελματίες στρατιώτες». Το μήνυμά του ήταν ότι η κατάσταση αυτή θα χρειαστεί χρόνο για να επιλυθεί.

Είναι χαρακτηριστικό ότι και μετά την ανακοίνωση της περασμένης εβδομάδας για στρατιωτική βοήθεια στους αντάρτες, Αμερικανοί αξιωματούχοι μελετούσαν τη συμφωνία του Ιουνίου 2012 της Γενεύης με τη Ρωσία, την Κίνα και άλλες χώρες για την αλλαγή του πολιτεύματος στη Συρία, στην οποία θα πρωτοστατούν οι ίδιοι οι Σύροι.

Η πολιτική του Ομπάμα στη Συρία δεν είναι όμως τόσο άσκοπη όσο φαίνεται. Εχει ωστόσο το βασικό μειονέκτημα παλαιότερων στρατηγικών με τις οποίες οι ΗΠΑ επεδίωκαν πολιτική αλλαγή, μέσω δυνάμεων που τις αντιπροσώπευαν και οι οποίες είχαν περιορισμένη ισχύ και μικρή λαϊκή υποστήριξη.

Αν ο στόχος του Ομπάμα είναι επίλυση μέσω διαπραγμάτευσης και όχι νίκη στο πεδίο των μαχών, τότε κατά παράδοξο τρόπο είναι πιο επείγον να στηρίξει τον Ιντρίς. Ο Ομπάμα πρέπει να φανεί στους Σύρους ως ισχυρός ηγέτης, που είναι επικεφαλής μιας πειθαρχημένης δύναμης. Διαφορετικά, το μέλλον της Συρίας θα διαμορφωθεί από εξτρεμιστές, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.