The New York Times
Το ελικόπτερο που μετέφερε την Πέμπτη τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ΄ μακριά από το Βατικανό άφησε πίσω του τον καθολικισμό σε κρίση.
Ενας παρατηρητής σχολίασε ότι ο νέος Ποντίφικας πρέπει να εφαρμόσει «θεραπεία-σοκ» στην Εκκλησία, άλλος ότι η Καθολική Εκκλησία αντιμετωπίζει τη χειρότερη κρίση «από τη Γαλλική Επανάσταση», ενώ τρίτος συνέκρινε τον τωρινό κλονισμό με τη Μεταρρύθμιση, τον Καλβίνο και τον Λούθηρο.
Ως ένα σημείο, το λεξιλόγιο της κρίσης είναι δικαιολογημένο. Στις τάσεις που αδυνατίζουν την πίστη στον δυτικό κόσμο –την άνοδο του πνευματικού ατομισμού, την επίδραση της αθεΐας, το χάσμα ανάμεσα στην παραδοσιακή χριστιανική ηθική και τη σύγχρονη πραγματικότητα– η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έχει προσθέσει σκάνδαλα, σκλήρυνση και μια επικοινωνιακή στρατηγική προσανατολισμένη στα μέσα ενημέρωσης του 1848.
Αλλά, για να εκτιμήσουμε την κληρονομιά του Βενέδικτου, αξίζει να δούμε ποια ήταν η κατάσταση στην Εκκλησία στα τέλη της δεκαετίας του 1970, όταν ο τότε Γιόζεφ Ράτσινγκερ άφησε την ακαδημαϊκή του καριέρα για να γίνει αρχιεπίσκοπος, καρδινάλιος και τελικά Πάπας.
Στην Αμερική, η δεκαετία του ’70 σήμανε την κατάρρευση της θεσμικής ζωής της Εκκλησίας. Χιλιάδες ιερείς, μοναχοί και μοναχές αποσχηματίζονταν κάθε χρόνο. Το εκκλησίασμα μειώθηκε στο ένα τρίτο στη διάρκεια μιας γενιάς. Υπήρχε η εντύπωση ότι η καθολική ταυτότητα ήταν υπό διαμόρφωση. Οτι αφού καταργήθηκαν τα λατινικά στη Θεία Λειτουργία και η νηστεία της Παρασκευής, η Εκκλησία μπορεί να οδεύει προς νέες επαναστάσεις, προς σχίσμα ή και τα δύο.
Ηταν έργο του Ράτσινγκερ, πρώτα ως θεματοφύλακα του δόγματος επί Ιωάννη Παύλου Β΄ και εν συνεχεία ως διαδόχου του, να ορίσει εκ νέου το πού βρίσκεται ο καθολικισμός. Ναι, η Εκκλησία συνεχίζει να πιστεύει στην Ανάσταση, την Αγία Τριάδα. Ναι, η Εκκλησία συνεχίζει να αντιτίθεται στις αμβλώσεις, στα διαζύγια και στις προγαμιαίες σχέσεις. Ναι, η Εκκλησία συνεχίζει να θεωρεί εαυτήν τη μία αληθινή πίστη. Και ναι –αυτό πάνω απ’ όλα για έναν άνθρωπο με πνευματικά χαρίσματα– η Εκκλησία πιστεύει ότι το δόγμα της είναι συμβατό με τον ορθό λόγο, τη μελέτη και την επιστήμη.
Αυτό απογοήτευσε πολλούς καθολικούς που δεν μπορούσαν να συμβιβάσουν τα διδάγματα της Εκκλησίας με τη ζωή τους. Επίσης, δεν απάντησε στις βαθιές πολιτιστικές προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η Εκκλησία στη Δύση, αλλά σταθεροποίησε τον καθολικισμό, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, σε βαθμό που δεν ήταν καθόλου αυτονόητο πριν από 40 χρόνια. Οι ενδοεκκλησιαστικοί εμφύλιοι συνεχίστηκαν, χωρίς όμως μεγάλα σχίσματα. Το εκκλησίασμα σταμάτησε να συρρικνώνεται και σταθεροποιήθηκε, ενώ το ενδιαφέρον για τον θρησκευτικό βίο έχει αυξηθεί την τελευταία δεκαετία.
Οι Αμερικανοί καθολικοί σήμερα, αν και βαθύτατα διχασμένοι, έχουν πολύ θετικότερα αισθήματα προς τον επίτιμο Πάπα από όσο αφήνουν να εννοηθεί πολλά δημοσιεύματα.
Αυτή η σταθεροποίηση δεν ήταν αναγέννηση ούτε εμπόδισε τα πλήγματα στη φήμη της Εκκλησίας όταν έγινε γνωστή η επιδημία κακοποιήσεων από ιερείς.
Ομως, παρά τα προβλήματα του καθολικισμού, τα χριστιανικά δόγματα που δεν είχαν έναν Ράτσιγκερ –οι Εκκλησίες που υιοθέτησαν το πνεύμα του 1970 και δεν επέμειναν στον πυρήνα του δόγματος– τα έχουν πάει χειρότερα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει στο μέλλον κάποια μορφή μεταρρύθμισης, κάποια αναπάντεχη σύνθεση παράδοσης και καινοτομίας, που θα αποβεί προς όφελος του καθολικισμού. Αν υπάρχει ένας τέτοιος δρόμος, ο Πάπας Βενέδικτος μάλλον δεν ήταν ο κατάλληλος για να τον βρει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.