Ψευδαίσθηση και πολιτική στην ΕΕ

Χρήστος Ιακώβου

Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών (ΚΥΚΕΜ)

Ο θεωρητικός θεμελιωτής του σύγχρονου κράτους και της εμπειρικής επιστήμης της πολιτικής και ένας εκ των εισηγητών του πολιτικού ορθολογισμού, Άγγλος διανοητής Τόμας Χομπς (1588 - 1679), ανέλυσε στο κλασικό του έργο «Λεβιάθαν» ότι η φυσική κατάσταση του ανθρώπου δεν είναι η ειρηνική συνύπαρξη όλων και η ακώλυτη κάλυψη των αναγκών του αλλά ο γενικευμένος πόλεμος όλων εναντίον όλων για την απόκτηση των περιορισμένων φυσικών πόρων και την ικανοποίηση των ενστικτωδών παρορμήσεων. Κατά τον Χομπς, η κατάσταση αυτή αίρεται από τη δημιουργία του κράτους, το οποίο είναι η δημιουργική επινόηση της ορθολογικής ανθρώπινης δραστηριότητας. Με άλλα λόγια το κράτος αποσκοπεί στην έλλογη οργάνωση των κοινωνικών σχέσεων και της πολιτικής κυριαρχίας, καθώς και στη διαρκή αναδιάταξη των πολιτικών του λειτουργιών, προκειμένου να επιτελείται η κατά το δυνατόν αποτελεσματικότερη αναπροσαρμογή της κοινωνίας στις διαρκώς μεταβαλλόμενες εξωγενείς συνθήκες.

Αυτή η φιλοσοφική αρχή, επί της οποίας στηρίχθηκε ο ευρωπαϊκός πολιτικός πολιτισμός και η ανάπτυξη του νεώτερου ευρωπαϊκού κράτους, παραβιάστηκε κατάφωρα από την πρόσφατη απόφαση του συμβουλίου των υπουργών της ευρωζώνης, στην πραγματικότητα της Γερμανίας, με τις απαξιωτικές για την κυπριακή κοινωνία απαιτήσεις, όπου στην ουσία τους απαιτούν την οικονομική και κατ' επέκταση την πολιτική υποδούλωση ενός ολοκλήρου κράτους σε κέντρα έξω από αυτό.

Στην περίπτωση της Κύπρου η Γερμανία λειτούργησε απροκάλυπτα μέσα σε ένα στρατηγικό πλαίσιο με σκοπό την δημιουργία του δικού της ηγεμονικού συμπλέγματος εντός της ΕΕ, μαζί με άλλα βορειοευρωπαϊκά κράτη, εκμεταλλευόμενη την οικονομική της πρωτοκαθεδρία. Στην προσπάθειά της παίξει τον πρωτεύοντα ρόλο στην αντιμετώπιση του δομικού προβλήματος για την ΕΕ, το οποίο ανέδειξε η τρέχουσα οικονομική κρίση, ούτως ώστε να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό από χώρες της Ανατολής, όπως η Κίνα και η Ινδία, κατέστησε το ευρώ μηχανισμό διάβρωσης της εθνικής κυριαρχίας και εξαναγκασμού ασθενέστερων ευρωπαϊκών κρατών σε οικονομική εκπτώχευση.

Με αυτό τον τρόπο, η Γερμανία έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία μίας Ευρωπαϊκής Ένωσης δύο ταχυτήτων. Αν λάβουμε υπόψη ότι μόνο δεκαεπτά από τα εικοσι-επτά κράτη συμμετέχουν στην ευρωζώνη και με την πίεση που ασκεί το Βερολίνο σε άλλα για έξοδο από το ευρώ, όπως η Ελλάδα, η διαπίστωση αυτή γίνεται πιο αντιληπτή.

Αν τελικά οι έννοιες που πραγματικά χρησιμοποιεί η ευρωπαϊκή πολιτική είναι αναπόδραστα νεφελώδεις και περιεχομενικά αδιευκρίνιστες, και μπορεί ο οποιοσδήποτε να τις διαμορφώσει και να τις διαστρέψει με πάρα πολλούς τρόπους για να εξυπηρετούν τους σκοπούς τους, τότε τι νόημα έχει ο προβληματισμός για τη συνοχή;

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού φιλελευθερισμού έννοιες όπως αυτές της δημοκρατίας, της ελευθερίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ανεκτικότητας, αποτελούν μία ιστορικά ενδεχομενική συζυγία ετερόκλητων στοιχείων που δεν συγκροτούν ένα συνεκτικό σύστημα. Με αυτό το δεδομένο το ανθρώπινο δικαίωμα και η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη έχουν νόημα μόνο σε σχέση προς τους μηχανισμούς επιβολής τους.

Σε τελική ανάλυση καταλήγουμε σε δύο συμπεράσματα: πρώτον, ότι μέσα από τη δημιουργία άψυχων και τεχνοκρατικών υπερεθνικών οργανισμών και στην επιλεκτική παγκοσμιοποίηση ενυπάρχει το αυγό του φιδιού που ονομάζεται ηγεμονική συμπεριφορά, όπως ακριβώς την εκδηλώνει ασύστολα και άγαρμπα σήμερα η Γερμανία, και δεύτερον η απάντηση σε αυτή την πραγματικότητα θα πρέπει να είναι η ενίσχυση του έθνους - κράτους στο τρίπτυχο των ιστορικά προσδιορισμένων όρων "εθνικό κράτος - αντιπροσωπευτική δημοκρατία - ιδιότητα του πολίτη" και όχι η υποχώρηση και υπεραναπλήρωση της τραυματικής βίωσης του παρόντος με την προσαρμογή στη νέα κοσμοπολίτικη τάξη που προσπαθεί να επιβάλει η Γερμανία, υποσκάπτοντας τραυματικά το ιστορικό πείραμα ενοποίησης της Ευρώπης.

www.geopolitics-gr.blogspot.com