Oι πάγοι λιώνουν πιο γρήγορα

O ρυθμός ανόδου της θερμοκρασίας έχει ξεπεράσει τις προβλέψεις των επιστημόνων

Του Γιαννη Ελαφρου

Λιώνουν οι πάγοι, πιο γρήγορα, πιο σιωπηλά, πιο απειλητικά. Δύσκολα όμως χτυπά το καμπανάκι της προειδοποίησης σε κοινωνίες παγωμένες από την οικονομική κρίση, με τα καυτά προβλήματα της επιβίωσης και των καθημερινών δυσκολιών να κερδίζουν το ενδιαφέρον από την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή. Και όμως, καθώς η κρίση έχει και περιβαλλοντική διάσταση, η οποία αναπαράγει σε ανώτερο επίπεδο τα οικονομικά αδιέξοδα, είναι αναγκαίο να παρακολουθούμε την εξέλιξη των κλιματικών αλλαγών και να παρεμβαίνουμε όσο μπορούμε.

Η αλήθεια είναι ότι τα νέα δεν είναι καθόλου ευχάριστα. Και στους δύο πόλους του πλανήτη καταγράφεται πολύ πιο γρήγορη από την αναμενόμενη τήξη των πάγων, ως αποτέλεσμα της μεγάλης ανόδου της θερμοκρασίας. Πρόσφατα, έρευνα Αμερικανών επιστημόνων, που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Nature Geoscience, δείχνει πως η μέση ετήσια θερμοκρασία στον ερευνητικό σταθμό Byrd αυξήθηκε κατά 2,4 βαθμούς Κελσίου από τη δεκαετία του 1950, τρεις φορές ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσον όρο! Ο ρυθμός ανόδου είναι διπλάσιος από τις προβλέψεις, δημιουργώντας έντονες ανησυχίες για τις συνέπειες. Ας σημειωθεί ότι οι πάγοι της δυτικής Ανταρκτικής υπολογίζεται ότι μπορούν να ανορθώσουν τη στάθμη των ωκεανών κατά 3,3 μέτρα παγκοσμίως, απειλώντας περιοχές από τα νησιά Τουβαλού και το Μπανγκλαντές μέχρι το Μπουένος Αϊρες και το Λονδίνο.

Αρκτικός ωκεανός

Ανάλογα είναι τα νέα και από τον Βόρειο Πόλο, καθώς οι πάγοι που σκεπάζουν τον Αρκτικό ωκεανό λιώνουν με μεγαλύτερη ταχύτητα, σε σχέση με τις εκτιμήσεις. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία του δορυφόρου της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA) «CryoSat-2», που χαρτογραφεί τα επίπεδα των πάγων στις πολικές περιοχές. Συγκρίνοντας τα ευρήματα με στοιχεία και από τον δορυφόρο της NASA «IceSat», οι ερευνητές της ESA υπολόγισαν ότι η μέση ετήσια απώλεια πάγου από το 2004 φτάνει τα 900 κυβικά χιλιόμετρα, δηλαδή είναι 50% υψηλότερη από τις προβλέψεις. Φέτος οι πάγοι της Αρκτικής έφτασαν στο χαμηλότερο επίπεδο που καταγράφηκε ποτέ από το 1970, καθώς τον Αύγουστο συρρικνώθηκαν στα 4,1 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, κάτω ακόμα και από το ιστορικό χαμηλό των 4,3 εκατ. τετρ. χλμ. το 2007.

Εάν συνεχιστεί αυτή η τάση, σε μερικά χρόνια δεν θα υπάρχουν καθόλου πάγοι στον Αρκτικό ωκεανό, γεγονός που θα δώσει τη δυνατότητα για μαζική εισβολή εταιρειών με σκοπό την εκμετάλλευση του ενεργειακού υπεδάφους (πετρέλαιο, φυσικό αέριο κ.λπ.), αλλά και των αλιευτικών αποθεμάτων. Η συσσώρευση πλοίων, πέρα από άλλους κινδύνους, θα δημιουργήσει ρύπανση και μεγαλύτερους κινδύνους υπερθέρμανσης. Η ρύπανση στην Αρκτική από τη ναυσιπλοΐα και τις εξορύξεις υδρογονανθράκων αναμένεται να επιδεινώσει περαιτέρω το λιώσιμο των πάγων, έχει εκτιμήσει το Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP). Οι επιστήμονες του UNEP επισημαίνουν τον κίνδυνο ρυπαντών όπως η αιθάλη ή ο «μαύρος άνθρακας», οι οποίοι πέφτοντας πάνω στον πάγο δημιουργούν μια πιο σκούρα επιφάνεια, που απορροφά περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία επιταχύνοντας την τήξη.

Οροσειρά Ανδεων

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η εικόνα από τη μελέτη των παγετώνων στην οροσειρά των Ανδεων στη Νότια Αμερική. Ερευνα που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Cryosphere σημειώνει ότι οι παγετώνες συρρικνώνονται με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 300 ετών, έχοντας καταγράψει μείωση από 30% έως 50% τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες. Μάλιστα, το λιώσιμο των παγετώνων είναι πολύ πιο ταχύ στα υψόμετρα κάτω των 5.400 μ. «Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, οι παγετώνες των Ανδεων θα εξαφανιστούν σε λίγες δεκαετίες», δηλώνουν οι ερευνητές, γεγονός που θα έχει άμεσες συνέπειες για την περιοχή, αφού οι παγετώνες την τροφοδοτούν με νερό. Και όλα αυτά καθώς το 2012 ήταν από τα πλέον θερμά έτη από το 1880, που καταγράφονται οι κλιματολογικές μετρήσεις. Σύμφωνα με τη NASA (την Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος των ΗΠΑ) το 2012 ήταν το 9ο θερμότερο από το 1880, ενώ η Αμερικανική Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) κατατάσσει το 2012 στη δέκατη θέση.