Τετάρτη 26 Νοεμβρίου 2008

Επανεξετάζοντας τον πόλεμο στα Φώκλαντ

The Guardian

Πολλοί ιστορικοί σήμερα θέτουν το ερώτημα αν ο πόλεμος στα νησιά Φώκλαντ, το 1982, ήταν ένα ριψοκίνδυνο νεο-αποικιακό εγχείρημα, μια αριστοτεχνική αξιοποίηση του εθνικισμού για εγχώρια πολιτική κατανάλωση από ένα στυγνό δικτατορικό καθεστώς, μια απελπισμένη προσπάθεια της κυβέρνησης Θάτσερ να ενισχύσει τη φθίνουσα δημοτικότητά της μέσω της αναζωπύρωσης του βρετανικού εθνικισμού ή μια δικαιολογημένη ναυτική επιχείρηση για την αποκατάσταση της βρετανικής εθνικής κυριαρχίας;

Αν και ο ακήρυχτος πόλεμος των 74 ημερών στα Φώκλαντ συνεχίζει να προβληματίζει τους ιστορικούς ως προς τον χαρακτηρισμό του και παρότι τα πεδία των μαχών στα αφιλόξενα νησιά του Νότιου Ατλαντικού έχουν προ πολλού καλυφθεί από βρύα, φιλοξενώντας τους ειρηνικούς κατοίκους τους (πιγκουίνους και γλάρους), οι πληγές παραμένουν ανοιχτές σε Βρετανία και Αργεντινή. Η ιστορική έρευνα αποκάλυψε, στο μεταξύ, πολλά επιμέρους στοιχεία της σύγκρουσης, τα οποία αγνοούσαν εξαιτίας της ασφυκτικής λογοκρισίας που επιβλήθηκε από την κυβέρνηση Θάτσερ κατά τη διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων, αλλά και για πολλά χρόνια αργότερα.

Η επίσημη εκδοχή του 1982 εμφανίζει τη Βρετανία να εκστρατεύει με στόχο την ανακατάληψη των νήσων, έχοντας εξασφαλίσει τη σιωπηλή -αλλά σταθερή- υποστήριξη της Ουάσιγκτον, αντιμέτωποι με τη γαλλική διπροσωπία. Τα βρετανικά στρατεύματα, σύμφωνα με την επίσημη «γραμμή» των Τόρις της εποχής, εξασφάλισαν εκπληκτική στρατιωτική νίκη, απέναντι σε έναν αντίπαλο με αποσαθρωμένο ηθικό. Στην εικοστή επέτειο του πολέμου, το 2002, η αυτοβιογραφία του τότε υπουργού Άμυνας, σερ Τζον Νοτ, αλλά και η βαρυσήμαντη συνέντευξη του επικεφαλής της εκστρατευτικής δύναμης, ναυάρχου Σάντι Γούντγουορντ, έριξαν πολύ διαφορετικό φως στα γεγονότα.

O Ρόναλντ Ρέιγκαν δεν συστρατεύθηκε με τους Βρετανούς, όπως ακουγόταν το 1982, επιλέγοντας αντίθετα αμφίρροπη και συστηματικά αναξιόπιστη στάση, σύμφωνα με τον σερ Τζον. Στο μεταξύ, η Γαλλία του Φρανσουά Μιτεράν, αποδεικνύεται ότι παρείχε στους Βρετανούς ανεκτίμητης στρατηγικής αξίας τεχνικές λεπτομέρειες για τους πυραύλους Exocet, τους οποίους είχε πουλήσει στους Αργεντινούς.
Ο ναύαρχος Γούντγουορντ αποκάλυψε το 2002 ότι οι επίγειες μάχες και οι ναυμαχίες στον Νότιο Ατλαντικό ήταν πολύ πιο αμφίρροπες από ό,τι νομίζαμε μέχρι τότε. «Βρισκόμασταν σε κρίσιμη κατάσταση», είπε ο απόστρατος πλέον ναύαρχος. Αν οι Αργεντινοί κατάφερναν να αντισταθούν για μία ακόμη εβδομάδα, θα είχαν επικρατήσει πάνω στα εξαντλημένα και ελλιπώς ανεφοδιαζόμενα βρετανικά στρατεύματα.

Η προσπάθεια του τότε δικτάτορα της Αργεντινής, στρατηγού Γκαλτιέρι, να παραμείνει στην εξουσία απέτυχε με τον χειρότερο τρόπο. Αντίθετα, η αναβίωση του βρετανικού σοβινισμού, στην οποία βασίστηκε η Θάτσερ, της άνοιξε τον δρόμο για την επανεκλογή της. Η κ. Θάτσερ εδραίωσε το παρατσούκλι της «Σιδηράς Κυρίας» μετά τα Φόκλαντ, προκαλώντας τον θαυμασμό του υπουργικού της συμβουλίου, χάρη στην αποφασιστικότητα και την επιχειρησιακή της τόλμη. Ο σερ Μπερνάρ Ινγκαμ, εκπρόσωπος Τύπου της Ντάουνινγκ Στριτ την εποχή της πρωθυπουργίας Θάτσερ, λέει: «Η πρώτη της αντίδραση ήταν: Πρέπει να τους διώξουμε από τα Φώκλαντ. Οι Αργεντινοί, αλλά και το υπουργικό συμβούλιο στο Λονδίνο, υποτίμησαν την αποφασιστικότητα της πρωθυπουργού. Επρόκειτο για μεγάλο σφάλμα. Είχε μεγαλύτερο θάρρος από τους περισσότερους επιτελείς της». Ανάλογη άποψη προωθεί -όπως ήταν αναμενόμενο- και η ίδια η κ. Θάτσερ στα απομνημονεύματά της: «Γνωρίζαμε τι πρέπει να πράξουμε και το κάναμε. Η Μ. Βρετανία είναι και πάλι Μεγάλη. Η σημασία του πολέμου στα Φώκλαντ ήταν τεράστια, για την αυτοπεποίθηση της Βρετανίας, αλλά και για το διεθνές μας κύρος».

Βρετανία και Αργεντινή είναι πια δύο πολύ διαφορετικές κοινωνίες, από εκείνες που συγκρούσθηκαν το 1982. Οι ψυχολογικές κυρίως πληγές του πολέμου δεν έχουν επουλωθεί. Σύμφωνα με στοιχεία των ιατρικών υπηρεσιών του στρατού της Αργεντινής, πάνω από 350 Αργεντινοί βετεράνοι του πολέμου έχουν αυτοκτονήσει.
Ιδιαίτερα εύστοχα έθετε το θέμα ο Guardian στο κύριο άρθρο του της 16ης Ιουνίου 1982, δύο ημέρες μετά την άνευ όρων παράδοση της αργεντινής φρουράς του Πορτ Στάνλεϊ: «Ο “παράγων Φώκλαντ” θα εξασθενήσει σύντομα στη βρετανική πολιτική σκηνή, καθώς η ανάμνηση της κρίσης θα υποχωρεί από τη μνήμη και τη συνείδηση των ψηφοφόρων, ενώ η ανεργία και ο πληθωρισμός θα καταλάβουν και πάλι την πρωτοκαθεδρία στις ανησυχίες των Βρετανών. Το πνεύμα εθνικισμού, που κορυφώθηκε τις προηγούμενες 70 ημέρες, θα αποδειχθεί σίγουρα πολύ πιο μακρόβιο από τον ήχο των κανονιών, που σίγησαν πια».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.