Ο ιαπωνικός κίνδυνος

Reuters H πενταετής θητεία του Μασαάκι Σιρακάουα, διοικητή της Τραπέζης της Ιαπωνίας (BOJ), λήγει τον Απρίλιο και όσοι βρίσκονται κοντά του επιμένουν ότι δεν τον ενδιαφέρει να παραμείνει. Ωστόσο, οι αποφάσεις, που λαμβάνονται το προσεχές πεντάμηνο και υπό την καθοδήγησή του, θα μπορούσαν να επηρεάσουν την αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας σε ορίζοντα πολύ πέραν της αποχώρησής του. Ο 63χρονος Σιρακάουα, μουσικόφιλος με ιδιαίτερη αγάπη στους Μπιτλς, συχνά έχει προειδοποιήσει για τους κινδύνους που ενέχει η υπερβολικά χαλαρή νομισματική πολιτική. Κάποτε είχε περιγράψει την προσπάθεια της Ιαπωνίας να ανακάμψει από τη «φούσκα» των ακινήτων της δεκαετίας του 1980 ως τον «The Long and Winding Road», των Μπιτλς. Τονίζει ότι οι πλούσιες οικονομίες διατρέχουν τον κίνδυνο να ζήσουν και αυτές μια «χαμένη δεκαετία» βραδείας ανάπτυξης όπως η Ιαπωνία, εάν ακολουθήσουν μια πολύ χαλαρή νομισματική πολιτική για μακρό διάστημα. Ωστόσο, μια συμπαγής ομάδα αξιωματούχων-μελών του τμήματος νομισματικών υποθέσεων της τράπεζας το τελευταίο δωδεκάμηνο επιδιώκει να στραφεί στην αντίθετη κατεύθυνση. Επιθυμούν πιο επιθετική χαλάρωση, όπως μια μεγάλη αύξηση στις αγορές κρατικών ομολόγων. Οι κινήσεις, οι οποίες αυτήν τη στιγμή τελούν υπό εξέταση από την Τράπεζα της Ιαπωνίας, είναι σε μια αορίστου χρόνου δέσμευση να δηλώσει ότι αγοράζει κρατικά ομόλογα ή να προβεί σε κάποια επέκταση στα είδη των περιουσιακών στοιχείων που αγοράζει, όπως δήλωσαν πρώην αξιωματούχοι της και νυν στελέχη της, που γνωρίζουν, αλλά παραμένουν στην ανωνυμία. Μια άλλη ιδέα, την οποία διατύπωσε το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της κεντρικής τραπέζης (BoJ) Κοτζί Ισίντα, είναι να ωθήσουν τα επιτόκια στο μηδέν, καταργώντας το 0,1% σε επιτόκιο, που καταβάλλει η ίδια η τράπεζα για τα πλεονάζοντα συναλλαγματικά διαθέσιμα που διατηρεί. Οι θιασώτες αυτής της ιδέας ισχυρίζονται ότι τέτοιες πρωτοβουλίες διατηρούν σε χαμηλά επίπεδα τα επιτόκια του δανεισμού των τραπεζών και των επιχειρήσεων, ενθαρρύνουν τη ροή των κεφαλαίων με αποδέκτες τους ιδιώτες επενδυτές και συμβάλλουν στην αποκλιμάκωση της ισοτιμίας του γιεν. Οι φημολογίες και οι εικασίες για το τι μέλλει γενέσθαι όσον αφορά τις κινήσεις της Τραπέζης της Ιαπωνίας έχουν ασκήσει καθοδικές πιέσεις στο γιεν, το οποίο υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα διετίας προς το δολάριο. «Οι αγορές αναμένουν η κεντρική τράπεζα να ορίσει ένα στόχο 2% για τον πληθωρισμό, οπότε η ερώτηση τώρα είναι το τι θα πράξει ώστε να τον επιτύχει», παρατηρεί ο Μασαάκι Κάνο, πρώην διοικητής της Τραπέζης της Ιαπωνίας και νυν ανώτατος οικονομολόγος της JPMorgan Securities στο Τόκιο. «Εάν επιδιώκει να επηρεάσει τις ισοτιμίες, τότε θα πρέπει να δώσει στις αγορές την εντύπωση πως προχωρεί σε επιθετική χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής». Ο νέος Ιάπωνας πρωθυπουργός, Σίνζο Αμπε, έχει δηλώσει πως επιθυμεί διάδοχο του κ. Σιρακάουα, ο οποίος έχει απόψεις περισσότερο κοντά στις δικές του. Δεν έχει ακόμη καταλήξει στον υποψήφιο που προτιμά, αλλά συνεργάτες του λένε ότι ίσως προτιμήσει άτομο με ικανότητες διαπραγμάτευσης και διοίκησης και όχι με ακαδημαϊκά εύσημα. Με τα νέα δεδομένα στην πολιτική σκηνή, ο Σίνζο Αμπε έχει την αναγκαία πλειοψηφία για να προωθήσει αναθεώρηση του νόμου του 1998, που έδωσε την ανεξαρτησία στην κεντρική τράπεζα. Ο κ. Αμπε επιθυμεί με την αναθεώρηση να επιβάλει στην τράπεζα συγκεκριμένο στόχο πληθωρισμού και να προσθέσει στην εντολή την προδιαγραφή, η οποία θα αναφέρεται στη μεγιστοποίηση της αύξησης της απασχόλησης.