Αναγγελία θυέλλης και στον Ειρηνικό...

Οι σχέσεις με την Κίνα μετά τη νίκη των εθνικιστών στην ΙαπωνίαΤου Πετρου Παπακωνσταντινου Σκιές αβεβαιότητας έριξε η εκπνοή του 2012 στις σινοϊαπωνικές σχέσεις. Οι οιωνοί είχαν αρχίσει να επιδεινώνονται ήδη από τον Σεπτέμβριο, όταν οι δύο μεγάλες δυνάμεις της Απω Ανατολής βρέθηκαν στο χείλος της στρατιωτικής εμπλοκής με αφορμή διαφιλονικούμενες βραχονησίδες στη Θάλασσα Ανατολικής Κίνας. Ακολούθησε η αλλαγή ηγεσίας και στις δύο χώρες σε διάστημα ενός μήνα. Στις 15 Νοεμβρίου ανέλαβε το πηδάλιο του Κ.Κ. Κίνας ο Σι Τζινπίνγκ, ενώ οι ιαπωνικές εκλογές της 16ης Δεκεμβρίου επανέφεραν στην πρωθυπουργία τον Σίνζο Αμπε. Τα πρώτα μηνύματα προδιαθέτουν για κλιμάκωση των εντάσεων ανάμεσα στη δεύτερη και την τρίτη οικονομική δύναμη του πλανήτη. Οι βουλευτικές εκλογές στην Ιαπωνία έκλεισαν τη σύντομη παρένθεση –μόλις τριών ετών– του Δημοκρατικού Κόμματος στη διακυβέρνηση της χώρας. Και με πόσο εκκωφαντικό τρόπο! Το Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα, που κυβερνούσε στην Ιαπωνία σχεδόν αδιαλείπτως επί 60 χρόνια, επανήλθε στην εξουσία εξασφαλίζοντας συντριπτική κοινοβουλευτική υπεροχή, με 294 έδρες έναντι 57 των αντιπάλων του. Αν και η αναμέτρηση κρίθηκε κυρίως στο πεδίο της οικονομικής πολιτικής, το εκλογικό αποτέλεσμα έχει βαρύνουσα γεωπολιτική σημασία. Το Δημοκρατικό Κόμμα είχε έρθει στην εξουσία με την επαγγελία μιας πραγματικής επανάστασης στην εξωτερική πολιτική: χειραφέτηση της Ιαπωνίας από την Αμερική και ενίσχυση της συνεργασίας με την Κίνα. Οι πιο τολμηροί εκπρόσωποί του οραματίζονταν τη συμφιλίωση των δύο παραδοσιακών ανταγωνιστών, κατά το πρότυπο της γαλλογερμανικής συνεργασίας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια παρόμοια εξέλιξη θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα ισχυρότατο δίπολο, κινητήρα μιας ευρύτερης οικονομικής και πολιτικής ολοκλήρωσης της ανατολικής Ασίας. Η προσγείωση του Δημοκρατικού Κόμματος στο έδαφος της πραγματικότητας υπήρξε ανώμαλη. Εκτεθειμένο στο εσωτερικό και το εξωτερικό λόγω των σπασμωδικών και αδέξιων πειραματισμών του, αναγκάστηκε πολύ γρήγορα να ανακρούσει πρύμναν και να εκπαραθυρώσει τους τολμητίες της ανεξαρτησίας. Στο μεταξύ, η Κίνα είχε ξεπεράσει την Ιαπωνία ως οικονομικό μέγεθος, ναυπηγούσε το πρώτο της αεροπλανοφόρο και ενίσχυε τη στρατιωτική της δύναμη ενεργοποιώντας τα εθνικιστικά αντανακλαστικά των ιαπωνικών ελίτ. Η συγκυρία ωθούσε στην εξουσία τον Σίνζο Αμπε και διαμόρφωνε την ατζέντα του. Στην προεκλογική εκστρατεία του, ο Αμπε υιοθέτησε σκληρούς τόνους έναντι της Κίνας, αλλά και της Νότιας Κορέας, διαμηνύοντας ότι οι διαφιλονικούμενες βραχονησίδες θα είναι «κόκκινη γραμμή» για την κυβέρνησή του. Υποσχέθηκε στους συμπατριώτες του την επιστροφή σε μια Ιαπωνία που θα είναι «περήφανη για τον εαυτό της» και επανέφερε στην ημερήσια διάταξη την αναθεώρηση του άρθρου 9 του Συντάγματος, το οποίο επέβαλαν οι Αμερικανοί μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, περιορίζοντας τις στρατιωτικές δυνατότητες των ηττημένων. Ενδεικτική της ατμόσφαιρας που διαμορφώνεται πάνω από το αρχιπέλαγος ήταν η εντυπωσιακή επίδοση του νεοπαγούς Κόμματος Ιαπωνικής Παλινόρθωσης, που κέρδισε 54 έδρες, μόλις τρεις λιγότερες από τους μέχρι χθες κυβερνώντες. Ο επικεφαλής του κόμματος, Σιντάρο Ισιχάρα, χαρακτηρίζεται από πολλούς ως «ο Ιάπωνας Λεπέν». Ο πρώην κυβερνήτης του Τόκιο προκάλεσε διεθνή σάλο το 1989, όταν έγραψε, μαζί με τον τότε διευθυντή της Sony, βιβλίο-μανιφέστο με τίτλο «Για μια Ιαπωνία που να λέει όχι», κηρύσσοντας τον απογαλακτισμό της χώρας του από την Αμερική. Σήμερα, ο Ισιχάρα και ο συνιδρυτής του νέου κόμματος, Τόρου Χασιμότο, δημοφιλής κυβερνήτης της Οζάκα, πρωτοστατούν στις επιθετικές εκστρατείες εναντίον της Κίνας. Ηταν μάλιστα ο Ισιχάρα εκείνος που πυροδότησε την κρίση των βραχονησίδων, παίρνοντας πρωτοβουλία για την εξαγορά τους από τους ιδιώτες ιδιοκτήτες τους. Οι αλλαγές στην Ιαπωνία προφανώς δεν θα μείνουν χωρίς απάντηση από την πλευρά της Κίνας. Αλλωστε, ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά της νέας κομματικής ηγεσίας που προέκυψε από το τελευταίο συνέδριο του Κ.Κ. είναι το αυξημένο ειδικό βάρος του στρατού...