Ο κρίσιμος ρόλος του Βέλγου βασιλιά

Φόβοι και προσδοκίες από τη διαδοχή

The Economist

Περισσότερο από δύο αιώνες μετά τον αποκεφαλισμό του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να αγαπούν τους βασιλείς τους. Ενα στα τέσσερα ευρωπαϊκά κράτη είναι συνταγματικές μοναρχίες, ενώ ακόμη και οι πολίτες αβασίλευτων δημοκρατιών ενδιαφέρονται για τα ανακτορικά τεκταινόμενα. Η σπάνια απολογία του Χουάν Κάρλος για το πολυτελές σαφάρι του στην Αφρική, εν μέσω οικονομικής κρίσης, η διαδοχή του ολλανδικού θρόνου και το πριγκιπικό βρέφος της Βρετανίας απασχόλησαν όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Σε πολιτικούς όρους, όμως, η σημαντικότερη εξέλιξη σημειώθηκε αυτή την εβδομάδα στο Βέλγιο, με την παραίτηση του βασιλέα Αλβέρτου και την άνοδο στον θρόνο του διαδόχου και υιού του, πρίγκιπα Φιλίππου.

Η μοναρχία είναι ίσως ο μόνος συνεκτικός θεσμός στο Βέλγιο, ενώ ο βασιλιάς διαδραματίζει κρίσιμο διαμεσολαβητικό ρόλο στον σχηματισμό κυβερνήσεων. Η εκλογική άνοδος του φλαμανδικού εθνικιστικού κόμματος N-VA του Μπαρτ Ντε Ουέβερ καθιστά ακόμη πιο δυσχερές το πολιτικό σκηνικό.

Ολα αυτά έχουν αξία και εκτός Βελγίου, καθώς η χώρα αποτελεί μικρόκοσμο της Ε.Ε., με πλούσιο «γερμανικό» Βορρά και φτωχότερο «λατινικό» Νότο. Εφόσον Φλαμανδοί και Βαλλόνοι εμμείνουν στις αποσχιστικές προθέσεις τους, μήπως θα δώσουν ανάλογο έναυσμα σε άλλους τέτοιους διεκδικητές, όπως στη Βόρεια Ιταλία και τη Βόρεια Ισπανία;

Πολλοί άλλοι ανησυχούν για τις ικανότητες του Φιλίππου, παρά τις σπουδές του σε Οξφόρδη και Στάνφορντ και την εκπαίδευσή του ως χειριστή μαχητικού αεροσκάφους. Ο πρίγκιπας δεν διαθέτει το έμφυτο διπλωματικό ταλέντο του πατέρα του, ενώ σε αντίθεση με αυτόν, είναι συνεσταλμένος και λιγομίλητος. Η στέψη του νέου μονάρχη προσέφερε στη χώρα μία σπάνια στιγμή εθνικής υπερηφάνειας και ανακούφισης. Το ακροδεξιό N-VA έμεινε μακριά από την τελετή, ενώ ο νεοστεφθείς μονάρχης μίλησε στη γαλλική, την ολλανδική και τη γερμανική γλώσσα.

Το όραμα του βασιλιά Φιλίππου -όπως αυτό αποτυπώθηκε στον λόγο του- για την απόδοση περαιτέρω εξουσιών στην Ε.Ε., με στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, εμπεριέχει σημαντικούς κινδύνους. Αν Φλαμανδοί και Βαλλόνοι μπορέσουν να βρουν τη σωστή φεντεραλιστική συνταγή, που θα ικανοποιεί και τις δύο γλωσσικές ομάδες, η εξέλιξη αυτή μπορεί να βοηθήσει την ευρωπαϊκή υπόθεση. Ενδεχόμενη αποτυχία του βασιλικού οράματος θα διχάσει το Βέλγιο και θα απειλήσει ολόκληρη την ευρωπαϊκή ιδέα.

Οι πολίτες του Βελγίου -όπως αυτοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης- είναι εγκλωβισμένοι σε έναν συμβατικό γάμο, τον οποίο δεν τολμούν να διαλύσουν, φοβούμενοι τις δεινές συνέπειες.