Νέα εστία έντασης στη Μέση Ανατολή λόγω των Κούρδων

Πώς θα αλλάξει τον χάρτη της περιοχής ενδεχόμενη δημιουργία κουρδικού κράτους

Το Κουρδιστάν είναι στα πρόθυρα να γίνει το νέο σημείο ανάφλεξης στη Μέση Ανατολή. Οι Κούρδοι αποζητούν εδώ και καιρό την αυτονομία τους και ο συριακός εμφύλιος πόλεμος έφερε νέες ευκαιρίες, ώστε να καταφέρουν να επιτύχουν τον στόχο τους. Αφού στάθηκαν για αρκετό διάστημα στο περιθώριο της συριακής επανάστασης, οι πολιτικές ομάδες της κουρδικής μειονότητας της Συρίας έχουν κινηθεί αποφασιστικά για να καταλάβουν τις περιοχές όπου κατοικούν κυρίως Κούρδοι. Τον Ιούλιο του 2012, ακτιβιστές των αντικαθεστωτικών δυνάμεων της Συρίας ανακοίνωσαν ότι μία ομάδα με την ονομασία «Ελεύθερος Κουρδικός Στρατός» είχε καταφέρει να πάρει τον έλεγχο αρκετών πόλεων στα βορειοανατολικά της χώρας, κοντά στα τουρκικά σύνορα, όπως στις περιοχές Αμούντα και Καμπανί.

Ελάχιστοι αναλυτές έδωσαν προσοχή σε αυτή την εξέλιξη τότε, αφού οι περισσότεροι παρατηρητές είχαν επικεντρωθεί στην κατάσταση αποσύνθεσης του καθεστώτος Ασαντ. Σήμερα για πρώτη φορά στη σύγχρονη συριο-κουρδική ιστορία, οι Κούρδοι έχουν δημιουργήσει έναν αποκλειστικά ελεγχόμενο από τους ίδιους θύλακα.

Οι απελευθερωμένες από τους Κούρδους περιοχές διοικούνται από τοπικά συμβούλια και οι Κούρδοι εκπρόσωποι έχουν διαμηνύσει ότι σχεδιάζουν να δημιουργήσουν μία προσωρινή κουρδική κυβέρνηση, εξαιτίας της απουσίας κεντρικής εξουσίας. Οι Κούρδοι έχουν αντιμετωπίσει αντιστάσεις, όχι μόνο από το καθεστώς του Ασαντ, αλλά και από τις αντικαθεστωτικές δυνάμεις.

Οι τζιχαντιστές της Τζάμπχατ αλ-Νούσρα είναι έτοιμοι να πολεμήσουν για να διατηρήσουν τον έλεγχο των περιοχών κοντά στα συριακά σύνορα με την Τουρκία και το Ιράκ, ώστε να διασφαλίσουν τον ανεφοδιασμό τους με όπλα.

Τα σύνορα, ωστόσο, δεν είναι λιγότερο σημαντικά για τους Κούρδους. Γι’ αυτούς, ο έλεγχος των συνοριακών περιοχών σημαίνει ότι θα μπορούσε να υπάρξει εδαφική συνέχεια ανάμεσα στο συριακό, το ιρακινό, το τουρκικό και πιθανώς το ιρανικό Κουρδιστάν - απαραίτητη συνθήκη για τη δημιουργία ενός ανεξάρτητου και ενωμένου κουρδικού κράτους.

Τα νέα της σύγκρουσης ανάμεσα στους Κούρδους της Συρίας και τους τζιχαντιστές εξαπλώνονται στα ανατολικά του Ιράκ. Ο πρόεδρος του ιρακινού Κουρδιστάν, Μασούντ Μπαρζανί άκουσε φήμες ότι οι οπαδοί της τζιχάντ λεηλατούσαν τα κουρδικά χωριά και κρατούσαν εκατοντάδες Κούρδους αιχμαλώτους. Για πρώτη φορά μετά την έναρξη του συριακού εμφυλίου ο Μπαρζανί απείλησε με παρέμβαση εκ μέρους των Κούρδων της Συρίας.

Είπε ότι εάν οι Κούρδοι βρίσκονταν «υπό την απειλή του θανάτου και της τρομοκρατίας» τότε το ιρακινό Κουρδιστάν ήταν «έτοιμο να τους υπερασπισθεί». Ο Μπαρζανί κατηγόρησε την Αλ Κάιντα για τη σφαγή αθώων γυναικών και παιδιών και κάλεσε όλες τις κουρδικές ηγεσίες να κατευθυνθούν προς τη Συρία -«Δυτικό Κουρδιστάν», όπως τη χαρακτήρισε- ώστε να επιβεβαιώσουν τα τραγικά γεγονότα.

Αμέσως μετά την ανακοίνωση του Μπαρζανί, οι Κούρδοι του Ιράν ανακοίνωσαν ότι ήταν έτοιμοι για μάχη. Η ιρανική πτέρυγα του κουρδικού εργατικού κόμματος, γνωστό και ως Κόμμα της Ελεύθερης Ζωής, σχολίασε ότι ήταν έτοιμη να στείλει τους άντρες της για να συνταχθούν με τα «αδέλφια» τους στον πόλεμο κατά των τζιχαντιστών.

Ο Ιρακινός πρόεδρος Νούρι αλ-Μαλίκι έχει εκφράσει την ανησυχία του για την κατάσταση. Ο ίδιος σχολίασε ότι μια εθνική σύγκρουση θα ήταν καταστροφική για τα συμφέροντα όλων, εννοώντας ότι το Ιράκ δεν θα συμφωνούσε με την εγκαθίδρυση μίας κουρδικής ενότητας στα σύνορά του. Μια ακόμη οργάνωση των Κούρδων της Συρίας, το Κόμμα της Δημοκρατικής Ενωσης (PYD), έχει ιδρύσει τις λεγόμενες «αμυντικές μονάδες του λαού», που πολεμούν κατά των οπαδών της τζιχάντ.

Το PYD διαθέτει μία μοναδικότητα ανάμεσα στις άλλες κουρδικές ομάδες για έναν σημαντικό λόγο: οι ιστορικοί δεσμοί του με το PKK, που θεωρείται από την Τουρκία και τις ΗΠΑ τρομοκρατική οργάνωση. Οι Τούρκοι που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση με το PKK εδώ και δεκαετίες, παρακολουθούν με αυξανόμενη ανησυχία τις εξελίξεις στη Συρία.

Η τουρκική κυβέρνηση έστειλε μια κάθετη προειδοποίηση: «Δεν θα επιτρέψουμε σε τρομοκρατικές ομάδες να εγκαταστήσουν στρατόπεδα στη βόρεια Συρία και να απειλήσουν την Τουρκία». Οι Τούρκοι ανησυχούν ότι η ανάδυση ενός «Μεγάλου Κουρδιστάν» δεν αποτελεί πλέον μία μακρινή πιθανότητα.

Αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί μεγάλες προκλήσεις όχι μόνο για την Τουρκία, αλλά και για τις άλλες περιοχές που φιλοξενούν μεγάλους κουρδικούς πληθυσμούς: το Ιράκ, τη Συρία και το Ιραν.

Το Κουρδιστάν αποτελεί μία πιθανή γέφυρα για τις πολλές συγκρούσεις της Μέσης Ανατολής. Οποια δύναμη καταφέρει να ελέγξει τα σύνορα ανάμεσα στο Ιράκ, τη Συρία και την Τουρκία θα μπορεί να ελέγξει και τους δρόμους ανεφοδιασμού του Κουρδιστάν. Με όλα αυτά τα ανταγωνιζόμενα συμφέροντα, είναι εύκολο να δει κανείς γιατί η μοίρα του Κουρδιστάν θα βοηθήσει στον σχεδιασμό του μέλλοντος της Μέσης Ανατολής.

*Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του ειδησεογραφικού πρακτορείου Blooberg από τον Jacques Neriah, ο οποίος υπήρξε συνταγματάρχης του ισραηλινού στρατού και σύμβουλος του πρωθυπουργού Ράμπιν.