Ενδείξεις διαλλακτικότητας του Ιράν

Προτείνει αποκλιμάκωση του πυρηνικού προγράμματος με αντάλλαγμα την άρση των κυρώσεων

AFP, Reuters

Ολοκληρώθηκαν χθες στη Γενεύη οι διήμερες, υψηλού επιπέδου, συνομιλίες μεταξύ των έξι μεγάλων δυνάμεων και του Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης – οι πρώτες μετά την εκλογή του μετριοπαθούς Χασάν Ροχανί στην προεδρία της Ισλαμικής Δημοκρατίας.

Οπως ανακοίνωσε μετά το πέρας των συνομιλιών η υπεύθυνη Εξωτερικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Κάθριν Αστον, οι δύο πλευρές θα έχουν νέο γύρο συνομιλιών στις 7 και 8 Νοεμβρίου, αφού οι κυβερνήσεις των έξι μεγάλων δυνάμεων -ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία- μελετήσουν ενδελεχώς το πακέτο προτάσεων που παρουσίασε στη Γενεύη η ιρανική αντιπροσωπεία.

Παρότι δεν υπήρξε κάποια θεαματική συμφωνία -κάτι που, άλλωστε, ουδείς ανέμενε- κοινή ήταν η εκτίμηση και των δύο πλευρών ότι αποκαταστάθηκαν οι πρώτες γέφυρες επικοινωνίας που επιτρέπουν συγκρατημένη αισιοδοξία για την αντιμετώπιση ενός από τα πλέον ακανθώδη προβλήματα που απασχολούν τη διεθνή κοινότητα τα τελευταία χρόνια.

Τόσο οι εκπρόσωποι των «Εξι» όσο και η ιρανική πλευρά απέφυγαν να δώσουν οποιαδήποτε πληροφορία για τις λεπτομέρειες της ιρανικής πρότασης, προκειμένου να μη θέσουν σε κίνδυνο τη συνέχιση των διαπραγματεύσεων. Ο Χασάν Ροχανί έχει να αντιμετωπίσει την ισχυρή πίεση σκληροπυρηνικών κύκλων του ιρανικού καθεστώτος, οι οποίοι καιροφυλακτούν για κάθε πιθανό στραβοπάτημα, ενώ και ισχυρή μερίδα του αμερικανικού Κογκρέσου δεν βλέπει με καλό μάτι την πολιτική ανοιχτών θυρών του Μπαράκ Ομπάμα έναντι του Ιράν.

Ωστόσο, ο επικεφαλής της ιρανικής διαπραγματευτικής ομάδας, Αμπάς Αρακτσί, άφησε να εννοηθεί ότι η κυβέρνησή του προσφέρεται να προχωρήσει σε δύο σημαντικές υποχωρήσεις, με αντάλλαγμα τη χαλάρωση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη χώρα του: να επιτρέψει αυστηρότερους ελέγχους των αρμόδιων διεθνών οργανισμών στο πυρηνικό της πρόγραμμα και να αποκλιμακώσει σε σημαντική έκταση την αμφιλεγόμενη διαδικασία εμπλουτισμού ουρανίου. «Κανένα από αυτά τα δύο ζητήματα δεν περιλαμβάνεται στο πρώτο στάδιο των προτάσεών μας, περιλαμβάνονται και τα δύο ωστόσο στο τελευταίο τους στάδιο», δήλωσε ο Αρακτσί στο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA. Το Ιράν έχει θέσει ως κόκκινη γραμμή την αναγνώριση του δικαιώματος εμπλουτισμού ουρανίου από τη διεθνή κοινότητα, εμφανίζει ωστόσο ευελιξία ως προς την έκταση του εμπλουτισμού και την επίβλεψή του από τη Διεθνή Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας.

Σε μια νέα ένδειξη βελτίωσης της ατμόσφαιρας στις σχέσεις Ιράν-Δύσης, η Ισλαμική Δημοκρατία και η Βρετανία συμφώνησαν να τοποθετήσουν επιτετραμμένους οι οποίοι θα εργαστούν με στόχο την αποκατάσταση πλήρων διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Το ζήτημα συζητήθηκε μεταξύ εκπροσώπων των δύο χωρών, στο περιθώριο των διαβουλεύσεων της Γενεύης. Οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Ιράν και Βρετανίας διεκόπησαν τον Νοέμβριο του 2011, με μονομερή πρωτοβουλία του Λονδίνου, ύστερα από επίθεση Ιρανών διαδηλωτών εναντίον της βρετανικής πρεσβείας στην Τεχεράνη.

Στο μεταξύ, συνεχίζονται οι αντιδράσεις από την πλευρά του Ισραήλ για τη διαφαινόμενη προσέγγιση μεταξύ του Ιράν και της Δύσης. Στη διάρκεια συνέντευξής του στον ραδιοφωνικό σταθμό του ισραηλινού στρατού, ο υπουργός Διεθνών Σχέσεων Γιουβάλ Στάινιτς εξέφρασε την ανησυχία του, μη διστάζοντας να μιλήσει για τον κίνδυνο ενός «νέου Μονάχου» – ορολογία που παραπέμπει στη συμφωνία Βρετανίας και Γαλλίας με τη ναζιστική Γερμανία για τον διαμελισμό της Τσεχοσλοβακίας, το 1938. «Παρακολουθούμε τις συνομιλίες της Γενεύης για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα με ελπίδα και ανησυχία», δήλωσε ο Στάινιτς, για να προσθέσει: «Βλέπουμε ανησυχητικά σημάδια και δεν θέλουμε η Γενεύη του 2013 να μοιάζει με το Μόναχο του 1938».

Μία ημέρα νωρίτερα, από το βήμα της ισραηλινής Βουλής ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου επανέλαβε ότι η χώρα του διατηρεί το δικαίωμα μονομερούς στρατιωτικής επίθεσης, προκειμένου να αποτρέψει την απόκτηση του πυρηνικού όπλου από την Τεχεράνη. «Τα προληπτικά πλήγματα δεν πρέπει να αποκλειστούν», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ισραηλινός ηγέτης.