Το Ισλάμ στο κέρας της Αφρικής

Δρ. Ευάγγελος Βενέτης

Δεν ήταν έκπληξη η επίθεση των Ισλαμιστών της Αλ-Σαμπάμπ στο εμπορικό κέντρο του Ναϊρόμπι για εκείνους που παρακολουθούν τις εξελίξεις στο Κέρας της Αφρικής. Αντίθετα αναμενόμενη ήταν λόγω της εύθραυστης γεωπολιτικής κατάστασης που επικρατεί στην περιοχή λόγω του σομαλικού εμφυλίου που μαίνεται ακατάπαυστα και έχει επηρεάσει τις γειτονικές της Σομαλίας χώρες. Ο ρόλος του Ισλάμ στην περιοχή είναι κομβικός για την ερμηνεία των εξελίξεων, παρόντων και μελλοντικών. Κατά τις δεκαετίες του 1990 και 2000 η σύγκρουση του σουνιτικού Ισλάμ με την Δύση έλαβε διαστάσεις στην περιοχή με σειρά από γεγονότα γνωστά, όπως οι επιθέσεις στην Κένυα και την Τανζανία (1998), η επίθεση στο αμερικανικό καταδρομικό σκάφος Κόουλ στα Στενά του ‘Αντεν (2000) αλλά και με σειρά πολεμικών γεγονότων που είτε δεν προβάλλονται είτε μειώνεται η σημασία τους στα δυτικά ΜΜΕ. Σε αυτά τα γεγονότα εντάσσονται ο εμφύλιος της Σομαλίας και το φαινόμενο της πειρατείας. Και τα δύο συνδέονται με τον ρόλο του Ισλάμ στην περιοχή και ιδιαίτερα τον ιερό πόλεμο των Ισλαμιστών της Αλ-Κάιντα και του κλάδου της στη Σομαλία, δηλ., την ισλαμιστική οργάνωση Αλ-Σαμπάμπ. Ο εμφύλιος στη Σομαλία είναι συνδεδεμένος επιχειρησιακά, και εν μέρει ιδεολογικά, με το φαινόμενο της πειρατείας στην θάλασσα της. Αν. Αφρικής. Η σύνδεση της Αλ-Κάιντα της Αραβικής Χερσονήσου μέσω της Υεμένης και της Σομαλίας έχει προκαλέσει την αποσταθεροποίηση της Σομαλίας, ενός «κράτους-παρίας». Η πειρατεία, παρότι μεταξύ άλλων είναι φαινόμενο καθαρά εγκληματικού χαρακτήρα, έχει επίσης ιδεολογική χροιά σε μέρος των πειρατών, και μάλιστα μέρος των λύτρων και λαφύρων που περιέρχονται στους πειρατές περαιώνονται στο εσωτερικό της Σομαλίας για την χρηματοδότηση της Αλ-Σαμπάμπ ενάντια στην φιλοδυτική κυβέρνηση της πρωτεύουσας Μογκαντίσου. Σκοπός; Η ενίσχυση του ιερού πολέμου και η δημιουργία ισλαμικού κράτους στην Σομαλία. Επιχειρησιακά το πρόσφατο χτύπημα στο Ναϊρόμπι αποτελεί σημαντική εξέλιξη στην επιχειρησιακή τακτική της Αλ-Σαμπάμπ, η οποία βλέποντας τις γειτονικές χώρες να επεμβαίνουν στον σομαλικό εμφύλιο σε συμμαχία με χώρες της Δύσης, λ.χ. με μη επανδρωμένα αεροπορικά κτυπήματα κατά βάσεων της Αλ-Σαμπάμπ, αποφάσισε να δράσει όμοια εξάγοντας τον σομαλικό εμφύλιο στην Κένυα. Το μήνυμα της Αλ-Σαμπάμπ προς το Ναϊρόμπι και την Δύση είναι σαφές: «Μην παρεμβαίνετε στα εσωτερικά της Σομαλίας!» Το αν είναι σε θέση η Αλ-Σαμπάμπ να διατηρήσει επιχειρησιακά διαρκή την πίεση προς το Ναϊρόμπι με τέτοιου είδους κτυπήματα είναι άλλο θέμα. Όπως και να ‘χει οι Ισλαμιστές καθιστούν σαφές στην Δύση ότι είναι ικανοί να ακουστούν και να διαιωνίσουν την αστάθεια στην περιοχή. Ίσως στο προσεχές μέλλον περιμένουν μία δραστική αλλαγή της αμερικανικής στάσης προς αυτούς, όμοια με εκείνη προς τους Ταλιμπάν του Αφγανιστάν.