Νέος γύρος συνομιλιών με το Ιράν

Αρχισαν χθες οι διαπραγματεύσεις στη Γενεύη με τις έξι μεγάλες δυνάμειςA.P., AFP, Reuters ΓΕΝΕΥΗ. Νέος γύρος διαπραγματεύσεων ανάμεσα στο Ιράν και τις έξι μεγάλες δυνάμεις ξεκίνησε χθες το βράδυ στη Γενεύη, λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά τις τελευταίες συνομιλίες, στις οποίες, κατά τη διατύπωση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Τζον Κέρι, τα μέρη βρέθηκαν «πολύ κοντά στην επίτευξη συμφωνίας». Τον ρόλο του «σκληρού» στον προηγούμενο γύρο διαπραγματεύσεων είχε παίξει η Γαλλία και οι εντάσεις ανάμεσα στην Τεχεράνη και το Παρίσι ήταν προφανείς χθες. Μιλώντας ενώπιον πλήθους στην ιρανική πρωτεύουσα, ο θρησκευτικός ηγέτης της χώρας αγιατολάχ Χαμενεΐ κατηγόρησε τη Γαλλία ότι «γονατίζει μπροστά στο ισραηλινό καθεστώς». Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ χαρακτήρισε τα σχόλια «απαράδεκτα» και τόνισε ότι «το Ιράν πρέπει να προσφέρει απαντήσεις, όχι προκλήσεις». Η συμφωνία που επιδιώκεται στη Γενεύη αφορά τον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, με αντάλλαγμα τη σταδιακή άρση των κυρώσεων σε βάρος του. «Επιμένω να μην υποχωρήσουμε ούτε βήμα από τα δικαιώματα του ιρανικού έθνους», είπε ο Χαμενεΐ, τονίζοντας ότι το Ιράν έχει «κόκκινες γραμμές» αλλά ότι επιζητεί φιλικές σχέσεις με όλες τις χώρες, περιλαμβανομένων των ΗΠΑ. Το Ιράν έχει δηλώσει ότι δεν θα απεμπολήσει τη δυνατότητα να παρασκευάζει καύσιμα για πυρηνικούς αντιδραστήρες. Μια πιθανή συμφωνία, ωστόσο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιορισμό των υψηλότερων επιπέδων εμπλουτισμού (τον εμπλουτισμό σε ποσοστό 20%). Συγκρατημένη αισιοδοξία για την έκβαση των διαπραγματεύσεων εκφράστηκε από πολλές πλευρές. «Είναι η καλύτερη ευκαιρία που είχαμε εδώ και πολύ καιρό για πρόοδο σε ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της εξωτερικής πολιτικής», δήλωσε από την Κωνσταντινούπολη ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ουίλιαμ Χέιγκ. «Ελπίζουμε ότι οι προσπάθειες θα στεφθούν με επιτυχία», είπε ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν ύστερα από συνάντηση με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου στη Μόσχα, ενώ ο επικεφαλής της κινεζικής αποστολής στη Γενεύη, υφυπουργός Εξωτερικών Λι Μπαοντόγκ, είπε ότι οι συνομιλίες «έχουν πάρει τον δρόμο τους». «Πρέπει πρώτα να αποκαταστήσουμε την εμπιστοσύνη», τόνισε ο επικεφαλής της ιρανικής διαπραγματευτικής ομάδας, Αμπάς Αρακτσί. Σύμφωνα με διαρροές του προηγουμένου γύρου συνομιλιών, μια αρχική συμφωνία οικοδόμησης εμπιστοσύνης θα μπορούσε να άρει κάποιες από τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στο Ιράν. Είναι ζήτημα διαπραγμάτευσης αν η άρση των κυρώσεων θα αφορά και κάποιες από τις πλέον καταστροφικές για την ιρανική οικονομία, όπως αυτές που απαγορεύουν τη διάθεση ιρανικού πετρελαίου και αερίου στις αγορές. «Οι διαπραγματεύσεις είναι δύσκολες», είπε Αμερικανός αξιωματούχος. «Είναι σκληρές. Υπάρχουν στιγμές έντασης. Υπάρχουν όμως και χιουμοριστικές στιγμές, κατά καιρούς». Ο αξιωματούχος είπε ότι, κατά την άποψή του, μια συμφωνία είναι εφικτή. «Νομίζω ότι μπορούμε. Το αν θα το πετύχουμε, θα το δούμε, γιατί είναι πολύ δύσκολο». Οι διαπραγματεύσεις του Ιράν με τις έξι μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία) είχαν παγώσει μέχρι την εκλογή του προέδρου Χασάν Ροχανί τον Ιούνιο. Μετά την εκλογή του Ροχανί, ο οποίος τάσσεται υπέρ της αποκλιμάκωσης των εντάσεων του Ιράν με τη Δύση, οι διαπραγματεύσεις ξανάρχισαν με βελτιωμένες προοπτικές. Στο πλαίσιο των εξαμερών διαπραγματεύσεων, υπήρξαν και απευθείας επίσημες διμερείς επαφές Αμερικανών και Ιρανών αξιωματούχων. Ως αντίδραση στην κυοφορούμενη συμφωνία, ομάδα σκληροπυρηνικών βουλευτών και γερουσιαστών υπέβαλε στο Κογκρέσο νομοσχέδιο που προβλέπει νέες κυρώσεις. Η υποβολή του, που ικανοποίησε το Ισραήλ, θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα τις διαπραγματεύσεις. Σε μια σπάνια κίνηση, ο πρέσβης της Βρετανίας στις ΗΠΑ ζήτησε δημοσίως από το Κογκρέσο να μην ψηφίσει τον νέο γύρο κυρώσεων. «Συνεχίζουμε να πιέζουμε», έγραψε ο πρέσβης Γουέστμακοτ στην εφημερίδα The Hill. «Αλλά νέες κυρώσεις σε αυτό το στάδιο θα ήταν βλαπτικές για τις διαπραγματεύσεις και θα υπονόμευαν τη διεθνή υποστήριξη προς τις κυρώσεις που μας έφεραν ώς εδώ».