The New York Times
Τσαρικό ύφος έχει υιοθετήσει πλέον ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν, όπως φάνηκε και από την αιφνιδιαστική απονομή χάριτος στον Μιχαήλ Χοντορκόφσκι. Η δήλωση του προέδρου ότι μία δεκαετία εγκλεισμού αρκεί ως τιμωρία, αποδεικνύει την ισχύ, τη μεγαλοθυμία και την ταπεινοφροσύνη του.
Η σύγχρονη αφήγηση εμφανίζει τον Πούτιν ως κάτοχο απόλυτης εξουσίας, έχοντας ποδηγετήσει τους ατίθασους ολιγάρχες. Διαψεύδοντας όσους περίμεναν ότι ο Χοντορκόφσκι θα σάπιζε στη φυλακή, ο Πούτιν ήρε κάθε αμφιβολία γύρω από την απόλυτη ισχύ του.
Η ρωσική ολιγαρχία, όμως, ζει και βασιλεύει. Ο δήθεν πανίσχυρος πρόεδρος Πούτιν αφιερώνει στην πραγματικότητα πολύ χρόνο διαιτητεύοντας διενέξεις μεταξύ του Ιγκάρ Σετσίν, επικεφαλής της κρατικής Rosneft, και του Γκενάντι Τιμτσένκο, συνιδιοκτήτη της μεγαλύτερης εταιρείας εμπορίας πετρελαιοειδών. Οι ολιγάρχες αυτοί και η σχέση τους με την εξουσία εντάσσονται σε πολιτική παράδοση του Μεγάλου Δουκάτου του Μοσχόβα τον 15ο αιώνα.
Σε ακαδημαϊκό του κείμενο της δεκαετίας του 1970, ο καθηγητής Ιστορίας του Χάρβαρντ, Εντουαρντ Κίναν, διαρρηγνύει οριστικά τον μύθο του πανίσχυρου τσάρου. Μετά τον καταστροφικό εμφύλιο πόλεμο στα μέσα του 15ου αιώνα, οι ομάδες των γαιοκτημόνων βογιάρων αποφάσισαν ότι ένας ηγέτης, κατάλληλος να μεσολαβεί στις μεταξύ τους διενέξεις, είχε καταστεί αναγκαίος. Για τον λόγο αυτό, κάλυψαν τη λήψη αποφάσεων με πυκνό πέπλο μυστηρίου και υπερέβαλαν τον ρόλο του τσάρου, για να διατηρήσουν την ελευθερία κινήσεών τους.
Η προσέγγιση αυτή συνοδεύθηκε από αναποτελεσματικό, αλλά κεντρικά ελεγχόμενο, σύστημα διακυβέρνησης. Το σύστημα αυτό εμφανίζει πολλές ομοιότητες με τη σύγχρονη Ρωσία, όπου το κράτος οφείλει να διοικεί μία αχανή, αραιοκατοικημένη χώρα.
Δυστυχώς, η αντίληψή μας για το καθεστώς Πούτιν και τους σημαντικότερους παίκτες του παραμένει σοβαρά διαστρεβλωμένη, λόγω της απογοήτευσής μας για την ολιγωρία της Ρωσίας να ακολουθήσει τα δυτικά δημοκρατικά κελεύσματα.
Ο πραγματικός του ρόλος
Οι Δυτικοί αναλυτές αγνοούν συχνά αυτό το χαρακτηριστικό της ρωσικής πολιτικής σκηνής, αποδίδοντας υπερβολική σημασία στον αυταρχισμό του Πούτιν και στην άρνησή του να υιοθετήσει δυτικότροπες μεταρρυθμίσεις. Η αξία του Πούτιν πρέπει, όμως, να αναζητηθεί στην ικανότητά του να εξισορροπεί –όπως και οι τσάροι του παρελθόντος– τις απαιτήσεις ισχυρών αντικρουόμενων συμφερόντων. Οπως συνέβαινε και πριν από πέντε αιώνες, οι σημαντικότερες μάχες στο Κρεμλίνο μεταξύ των ομάδων αυτών αφορούν την ισχύ, το χρήμα και την πρόσβαση σε αυτά και ουδέποτε την ιδεολογία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.