The Egyptian Strategy for the Yom Kippur War

Dani Asher
The Egyptian Strategy for the Yom Kippur War
McFarland, 2009

Του Χρήστου Ιακώβου
Διευθυντή του Κυπριακού Κέντρου Μελετών


Ο σκοπός του βιβλίου του Ντάνι Άσερ ,«The Egyptian Strategy for the Yom Kippur War», είναι διπλός: α) να αναλύσει την Αιγυπτιακή στρατιωτική στρατηγική και β) να εξετάσει τα σημαντικά ζητήματα και διλήμματα που αντιμετώπισαν οι Αιγύπτιοι σχεδιαστές του Αραβοϊσαρηλινού Πολέμου του 1973, γνωστού και ως πολέμου του Γιομ Κιππούρ. Ιδιαίτερη έμφαση στην ανάλυση της στρατηγικής και των επιλογών που διεμορφώθησαν κατά στα διάφορα στάδια του πολέμου δίδει ο συγγραφέας στις σχέσεις μεταξύ της Αιγυπτιακής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Από αυτά τα αφετηριακά γεγονότα ο συγγραφέας επιχειρεί να εξηγήσει, σε θεωρητικό επίπεδο, την επίδραση που άσκησαν τα διάφορα Σοβιετικά στρατιωτικά δόγματα στην Αιγυπτιακή στρατηγική καθώς επίσης και τις διάφορες αλλαγές που υπέστησαν τα δόγματα αυτά από τον πόλεμο του 1967 μέχρι τον πόλεμο του 1973.



Κατ’ αρχάς, ο συγγραφέας έχει μία ιδιότυπη σχέση με το αντικείμενο που διαπραγματεύεται στο βιβλίο του. Υπηρέτησε στις μυστικές υπηρεσίες των Ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων περισσότερο από 40 χρόνια, ασχολούμενος σχεδόν αποκλειστικά με το Ισραηλο-Αιγυπτικό μέτωπο και λαμβάνοντας μέρος σε όλες τις ένοπλες συγκρούσεις του Ισραηλινού στρατού από το 1962. Επομένως πρόκειται για ένα συγγραφέα που αναλύει την πιο σημαντική πτυχή της Αιγυπτιακής πλευράς στον πόλεμο του 1973 μέσα από την οπτική γωνία του αντιπάλου.

Ένα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει, μέχρι σήμερα, η αγγλόφωνη βιβλιογραφία της στρατιωτικής ιστορίας των Αραβοϊσραηλινών πολέμων είναι ότι ελάχιστα βιβλία έχουν γραφτεί που να ασχολούνται με τον κρίσιμο πόλεμο του 1973 και να δίδουν την Αιγυπτιακή προοπτική. Όλα τα βιβλία που γράφτηκαν επικεντρώνονται στην ανάλυση του εσωτερικού πολιτικού κλίματος στην Αίγυπτο και των πολιτικών χειρισμών που έκανε τότε η κυβέρνηση του Ανουάρ Σαντάτ. Όλα όμως, στερούντο πληροφοριών και ανάλυσης στο θέμα της στρατιωτικής στρατηγικής, εξαιτίας κυρίως της αυστηρής λογοκρισίας η οποία ακόμη περιβάλλει ο,τιδήποτε έχει να κάνει με τον Αιγυπτιακό στρατό καθώς επίσης και, ως προέκταση αυτού, της αδυναμίας πρόσβασης σε πρωτογενείς αρχειακές πηγές. Ό,τι έχει γραφτεί μέχρι σήμερα έδωσε έμφαση στις πρώτες μέρες του πολέμου ενώ αντίθετα υπήρξε ανεπαρκής η ανάλυση για τη συνέχεια της σύγκρουσης όπου η Αίγυπτος έχασε την πρωτοβουλία των κινήσεων και τη δυναμική με αποτέλεσμα η έκβαση του πολέμου άρχισε να γέρνει προς την πλευρά του Ισραήλ. Παρά το ότι έχουν περάσει τόσες δεκαετίες από τον πόλεμο, εντούτοις φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να υπάρξει μία συστηματική και λεπτομερής στρατιωτική ανάλυση από μέρους της Αιγύπτου. Αποτέλεσμα της έλλειψης διαθέσιμων πρωτογενών πηγών είναι, πολλές φορές, η διαχωριστική γραμμή μεταξύ των πραγματικών γεγονότων και της επίσημης μυθοπλασίας να μην μπορεί να γίνει εύκολα ευδιάκριτη.

Εδώ εντοπίζεται η σημασία του βιβλίου του Ντάνι Άσερ. Το βιβλίο εισάγει για πρώτη φορά στη διεθνή βιβλιογραφία επεξεργασμένες Αιγυπτιακές στρατιωτικές πηγές που περιήλθαν στα χέρια του ισραηλινού στρατού κατά τη διάρκεια της τελικής φάσης του πολέμου του 1973. Μέσα από τα έγγραφα μπορεί κάποιος να πάρει σημαντικές πληροφορίες και λεπτομέρειες για την τακτική, τις επιχειρησιακές μεθόδους και τις διατάξεις στις μάχες, στοιχεία τα οποία ανέκαθεν ήσαν απόντα από τη βιβλιογραφία της στρατιωτικής Ιστορίας. Ακούγεται ειρωνικό το ότι ένας Ισραηλινός χρησιμοποιεί Αιγυπτιακές πηγές για να αναλύσει την Αιγυπτιακή στρατηγική σε μία από τις πιο κρίσιμες στιγμές της Αραβοϊσραηλινής αντιπαράθεσης, όμως το γεγονός αυτό αναδεικνύει μία προβληματική πτυχή της Μεσανατολικής ιστοριογραφίας που έχει να κάνει με την απουσία κουλτούρας εκ μέρους των αραβικών κρατών να διαθέσουν αρχειακό υλικό για επιστημονική προσπέλαση. Συνεπώς, όποιες συγγραφικές αδυναμίες και αν εντοπίσει κάποιος στο βιβλίο δεν μπορούν να υπερκαλύψουν την πρωτοτυπία και την μοναδικότητά του στην χρήση Αιγυπτιακών πρωτογενών πηγών.