Βήμα προσέγγισης Αιγύπτου - Ιράν

Μήνυμα φιλίας από τον Αχμεντινετζάντ στο Κάιρο, παρά τις διαφορές για την κρίση στη Συρία

Reuters, A.P.

KAΪΡΟ. Με ανοιχτή αγκαλιά και εγκάρδιο ασπασμό, ο Αιγύπτιος πρόεδρος Μοχάμεντ Μόρσι υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο του Καΐρου τον Ιρανό ομόλογό του, η επίσκεψη του οποίου θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ιστορική. Ο Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ είναι ο πρώτος Ιρανός ηγέτης που επισκέπτεται επίσημα το Κάιρο ύστερα από την επανάσταση που ανέτρεψε τον σάχη, το 1979, και τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ των δύο σημαντικών δυνάμεων της Μέσης Ανατολής τη χρονιά που ακολούθησε.

Αφορμές για τη ρήξη μεταξύ Καΐρου και Τεχεράνης στάθηκαν η συνθήκη ειρήνης την οποία υπέγραψε η Αίγυπτος με το Ισραήλ το 1979 και η απόφαση του τότε προέδρου της, Ανουάρ Σαντάτ, να παράσχει πολιτικό άσυλο στον έκπτωτο σάχη του Ιράν. Τα σύμβολα της αμοιβαίας εχθρότητας είναι ακόμη ζωντανά: κεντρικός δρόμος της Τεχεράνης φέρει το όνομα του επικεφαλής των Αιγυπτίων αξιωματικών οι οποίοι δολοφόνησαν τον Σαντάτ το 1981, ενώ ο σάχης Ρεζά Παχλεβί αναπαύεται σε μεσαιωνικό τέμενος του Καΐρου, πλάι στον γαμπρό του και τελευταίο βασιλιά της Αιγύπτου, Φαρούκ.

Η επίσκεψη Αχμεντινετζάντ σηματοδότησε τη θεαματική βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών μετά την ανατροπή του καθεστώτος Μουμπάρακ από τη λαϊκή εξέγερση του 2011 στην Αίγυπτο και την εκλογή του ισλαμιστή Μόρσι στην προεδρία τον περασμένο Ιούνιο. Οι δύο ηγέτες επιθεώρησαν τιμητικό άγημα βαδίζοντας πάνω στο κόκκινο χαλί που στρώθηκε προς τιμήν του Ιρανού προέδρου. Στο αεροδρόμιο της αιγυπτιακής πρωτεύουσας, Μόρσι και Αχμεντινετζάντ συζήτησαν τις προοπτικές βελτίωσης των διμερών σχέσεων και τις δυνατότητες επίλυσης της συριακής κρίσης «χωρίς επέμβαση ξένων δυνάμεων», όπως ανέφεραν τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Αιγύπτου.

Ο Αχμεντινετζάντ επισκέπτεται το Κάιρο με αφορμή τη 12η σύνοδο κορυφής της Οργάνωσης Ισλαμικής Διάσκεψης (OIC), στην οποία παίρνει μέρος με την ιδιότητα του προεδρεύοντος του Κινήματος των Αδεσμεύτων. Στη διάρκεια της παραμονής του, ο πρόεδρος του σιιτικού Ιράν επρόκειτο να συναντηθεί με τον μεγάλο σεΐχη του τεμένους Αλ Αζαρ, έναν από τους σημαντικότερους θεσμούς των σουνιτών μουσουλμάνων – κάτι που μέχρι πρότινος θα εθεωρείτο αδιανόητο. Επίσης, είχε προγραμματισθεί συνάντηση του Αχμεντινετζάντ με τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, ο οποίος μέχρι χθες αντιμετωπιζόταν από την Τεχεράνη ως ενδοτικός έναντι του Ισραήλ. Το Ιράν υποστηρίζει την ισλαμική παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς, η οποία ελέγχει τη Λωρίδα της Γάζας, αλλά το τελευταίο διάστημα οι σχέσεις της τελευταίας με την κοσμική οργάνωση Φατάχ, του Μαχμούντ Αμπάς, βρίσκονται σε τροχιά εξομάλυνσης.

Παρά τη σημαντική βελτίωση, οι σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Ιράν δεν είναι απαλλαγμένες από διαφωνίες. Κατά τον Αιγύπτιο υπουργό Εξωτερικών, Μοχάμεντ Καμέλ Αμρ, «η συριακή κρίση αντιπροσωπεύει σήμερα το μοναδικό ευαίσθητο σημείο», καθώς το μεν Ιράν στηρίζει τον Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ, η δε Αίγυπτος, μαζί με την Τουρκία και το Κατάρ, συγκαταλέγεται στους βασικούς περιφερειακούς υποστηρικτές των Σύρων αντικαθεστωτικών. Διπλωματικοί παρατηρητές θα προσέθεταν τις τριβές που προκαλεί ο παραδοσιακός ανταγωνισμός του Ιράν με τις αραβικές χώρες του Περσικού Κόλπου, την οικονομική στήριξη των οποίων επιζητεί διακαώς η Αίγυπτος.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση στη διάρκεια τηλεοπτικής συνέντευξης, ο Αχμεντινετζάντ δήλωσε ότι θα επιθυμούσε να επισκεφθεί την παλαιστινιακή Λωρίδα της Γάζας, η οποία συνορεύει με την Αίγυπτο, εφόσον του επιτραπεί κάτι τέτοιο, για να προσθέσει: «Εχω μια ακόμη μεγαλύτερη επιθυμία: να επισκεφθώ την Ιερουσαλήμ μετά την πλήρη απελευθέρωσή της».