Καύκασος και διεθνές γεωπολιτικό παίγνιο

Αναδημοσίευση από Ανατροπή

του Καρατουλιώτη Νίκου*

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας η Δύση αιφνιδιάστηκε και αμήχανη παρακολουθούσε τις εξελίξεις στο λεγόμενο ανατολικό μπλοκ. Η Αμερική μέσα στην δύνη των γεγονότων και κάτω από ιστορικές συγκυρίες βρέθηκε ως μοναδική υπερδύναμη ο μεγάλος επικυρίαρχος του Διεθνούς Συστήματος. Προκειμένου να παραμείνει ο παγκόσμιος ηγεμόνας του συστήματος, αναθεώρησε τα σχέδια της τα οποία μέχρι εκείνη την στιγμή είχαν σαν στόχο το αντίπαλο δέος του Συμφώνου της Βαρσοβίας και τα προσάρμοσε σε ότι απέμεινε απόμεινε από αυτό (λέγε με Ρωσία).

Εκείνο που δεν μπορούμε να καταλάβουμε εμείς οι υπόλοιποι στην δύση, είναι ότι για να λειτουργήσει η Αμερική σαν έθνος χρειάζεται πάντα έναν κακό, είναι κατάλοιπο της λογικής των γουέστερν, οι καλοί και οι κακοί. Όπως στις κινηματογραφικές ταινίες ο σερίφης επικρατεί των κακών, έτσι και εδώ ως παγκόσμια δύναμη στο νέο μεταψυχροπολεμικό Διεθνές Σύστημα, ανέλαβε τον ρόλο του παγκόσμιου σερίφη προκειμένου να διατηρήσει την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία. Μέσα σε αυτή την λογική ξεκίνησε μια σειρά πολεμικών επεμβάσεων όπου με πρόσχημα άλλοτε την δημοκρατία και άλλοτε την τρομοκρατία προσπάθησε να επιβάλει την «νέα τάξη πραγμάτων» ή την λεγόμενη «παγκοσμιοποίηση», που μοναδικός σκοπός είναι η επικράτηση της ως ο παγκόσμιος σερίφης και η επιβολή των συμφερόντων της με την ισχύ των κανονιοφόρων.
Έτσι σύμφωνα με την νέα Εθνική Στρατηγική η Αμερική σε σχέση με την Ρωσία προβλέπει τα εξής.
Α. αποδυνάμωση της Ρωσίας στον ιστορικό της χώρο
Β. Συνεπικουρούμενη από την Αγγλία προσπαθεί να απομονώσει την Ρωσία δημιουργώντας έναν περιφερειακό δακτύλιο γύρω της Rimland όπως ονομάσθηκε. 
Ο δακτύλιος αυτός δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια θηλιά γύρω από τα σύνορα της Ρωσίας ο οποίος θα απαγορεύσει την επιστροφή της Ρωσίας στο διεθνές γίγνεσθαι και ως εκ τούτου την αμφισβήτηση της Αμερικανικής ηγεμονίας.
Στην Ευρώπη η Αμερική χρησιμοποίησε το ΝΑΤΟ(με τις συνεχείς διευρύνσεις προς
ανατολάς) ως εργαλείο απομόνωσης της Ρωσίας. 
Το ΝΑΤΟ, είναι το εργαλείο εκείνο που επιτρέπει στους Αμερικανούς να κρατούν τη Γερμανία “ κάτω “, τη Ρωσία “ έξω ”, και τους εαυτούς τους “μέσα ” στην Ευρώπη
Στα υπόλοιπα σύνορα της Ρωσίας όπου η Αμερική δεν είχε κάποια αντίστοιχη στρατιωτική συμμαχία ανέτρεψε τις υπάρχουσες κυβερνήσεις και επέβαλε νέες της αρεσκείας της, με την βοήθεια κάποιων ΜΚΟ (Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων). Χαρακτηριστικό των νέων κυβερνήσεων είναι ότι οι επικεφαλείς τους είναι κατά κανόνα αμερικανοσπούδαστοι και βρίσκονται σε ευθεία γραμμή με τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον ακόμη και εάν αυτό είναι σε βάρος της πατρίδας ρους.
Έτσι είχαμε μια σειρά από «έγχρωμες επαναστάσεις» όπως ονομάσθηκαν.
Α. Στην Ουκρανία (πορτοκαλί επανάσταση)
Β. Στην Κιργισία (επανάσταση του λεμονιού)
Γ. Στην Μολδαβία (επανάσταση του αμπελιού)
Δ. Στην Αρμενία (επανάσταση του βερίκοκου)
Γεωργία.
Κάτι ανάλογο συνέβη και στην Γεωργία όπου με την επανάσταση των ρόδων και την ανατροπή του Έντουαρντ Σεβαρνάτζε μετά από εξέγερση της φοιτητικής οργάνωσης Kmera ("Aρκετά"), που χρηματοδοτείτο από το ίδρυμα Liberty Institute, ανήλθε στην εξουσία ο Σαακασβίλι. 
Γεννήθηκε το 1967 στην Τιφλίδα της Γεωργίας, απόφοιτος της Σχολής Διεθνούς Δικαίου του Κίεβου, υπότροφος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ με νομικές σπουδές στο πανεπιστήμιο Κολούμπια και διδακτορικό στο Τζορτζ Ουάσιγκτον. Γνώστης επτά ξένων γλωσσών παντρεμένος με ολλανδέζα, εργαζόταν σε δικηγορικό γραφείο της Αμερικής μέχρι το 1992 που στρατολογήθηκε από την κυβέρνηση του Έντουαρντ Σεβαρνάτζε. Οι Αμερικανοί τον ανακάλυψαν μετά την επανάσταση των ρόδων όπου τον πριμοδότησαν απροκάλυπτα και εκλέχθηκε Πρόεδρος της Γεωργίας αφού ανέτρεψε τον ευεργέτη του.
Με αιχμή του δόρατος τον Σαακασβίλι και την κυβέρνηση του, οι ΗΠΑ διείσδυσαν δυναμικά στην περιοχή(άτσαλα), έτσι με πληθώρα Αμερικανών στρατιωτικών συμβούλων και στρατιωτικό υλικό από την Ουκρανία, Τουρκία και Ισραήλ οργάνωσαν έναν σύγχρονο και άρτιο στρατό που είχε βάλει πλώρη για την είσοδο του στο ΝΑΤΟ.

Στρατιωτική ανάλυση της σύγκρουσης.
Η νέα κρίση στον Καύκασο ξέσπασε ένα μόλις μήνα μετά την επίσκεψη της Κοντολίζα Ράϊς στην Τιφλίδα και τη σκληρή γλώσσα που χρησιμοποίησε εναντίον της Μόσχας. Η Γεωργία, εκμεταλλευόμενη κάποια από τις συνηθισμένες αψιμαχίες που σημειώνονται τα τελευταία χρόνια στα σύνορα με τη Νότια Οσσετία, εισέβαλε στην περιοχή και κατέλαβε την πρωτεύουσα Τσχινβάλι.
Η Ρωσία απάντησε αμέσως στην πρόκληση της Γεωργίας με στρατιωτικό σχηματισμό περίπου τριών ταξιαρχιών αποτελούμενο από 10.000 περίπου άνδρες(6.000 στην Οσσετία και 4.000 στην Αμπχαζία) . Προπομπός ήταν οι επίλεκτες δυνάμεις αλεξιπτωτιστών και τα αερομεταφερόμενα αγήματα προκειμένου να επιτύχουν τον τακτικό αιφνιδιασμό(πράγμα το οποίο επετεύχθη). Από πλευράς τεθωρακισμένων χρησιμοποιήθηκαν δυνάμεις και υλικό δευτέρας διαλογής συνοδευόμενα από ελικόπτερα που πετούσαν πάνω από τα τεθωρακισμένα για κάλυψη από τυχόν κυνηγούς αρμάτων. Η παραπάνω επιλογή τους αν και είχε υψηλό ρίσκο αποδείχτηκε σωστή καθώς δικαιώθηκαν από την πλήρη κατάρρευση του μετώπου. Από πλευράς πυροβολικού δεν χρησιμοποίησαν έξυπνα βλήματα αλλά τα κλασικά βλήματα του πυροβολικού και ΠΕΠ (πολλαπλοί εκτοξευτές πυραύλων) που σαρώνουν μεγάλη περιοχή με αποτέλεσμα την ύπαρξη πολλών θυμάτων και την δημιουργία πανικού στον αντίπαλο( αποτέλεσε και αυτό σημαντικό παράγοντα της κατάρρευσης του αντιπάλου), πλην όμως είχαμε πολλές παράπλευρες απώλειες(άμαχοι). Από πλευράς αεροπορίας οι Ρώσοι είχαν τον απόλυτο έλεγχο του θεάτρου επιχειρήσεων με την χρήση των Σουχόϊ (τύπου 25,24 και 27).
Η εισβολή των Ρωσικών δυνάμεων ήταν ταυτόχρονη στην Οσσετία και Αμπχαζία και από εκεί στο έδαφος της Γεωργίας σε δίκην λαβίδας με αποτέλεσμα να κόψουν στη μέση την Γεωργία ελέγχοντας όλα τα στρατηγικά σημεία. Το ότι δεν κατέλαβαν ολόκληρη την Γεωργία, απλά δεν το θέλησαν ή δεν το επέτρεπαν οι διεθνείς συγκυρίες μιας και η στρατιωτική επιχείρηση είχε σκοπό την προστασία της Οσσετίας και Αμπχαζίας από την επιθετικότητα της Γεωργίας(λέγε με Αμερική).
Η παραπάνω επέμβαση της Γεωργίας στην Οσσετία παρά τα γραφόμενα στον τύπο ότι ήταν μια μεμονωμένη κίνηση του Σαακασβίλι που δυσαρέστησε και αιφνιδίασε τους Αμερικανούς, καταρρίπτετε από το γεγονός ότι μόλις πριν ένα μήνα ο Γεωργιανός στρατός με την συμμετοχή 1600 Αμερικανών στρατιωτών πραγματοποίησε άσκηση μεγάλης κλίμακας στη περιοχή του Καυκάσου. Η Ρωσία τότε ανταπάντησε και αυτή με μια ανάλογη στρατιωτική άσκηση στην δική της παραμεθόριο, αλλά ο Σαακασβίλι και η οι ΗΠΑ δεν το πήραν στα σοβαρά.
Συμπερασματικά μπορώ να πω ότι οι Αμερικανοί(που εκπόνησαν τα σχέδια) και η Γεωργία (που προσπάθησε να τα υλοποιήσει), υπέστησαν τακτικό αιφνιδιασμό από τις Ρωσικές ένοπλες δυνάμεις και ηττήθηκαν κατά κράτος. Το μέγεθος του αιφνιδιασμού είναι ανάλογο με αυτόν τον πόλεμο των έξη ημερών ή πόλεμος αστραπή κατά την στρατιωτική ορολογία, και ένεκα τούτου ήδη κάποιοι αναλυτές άρχισαν να ονομάζουν την Ρωσική επέμβαση στην Γεωργία ως ο πόλεμος των πέντε ημερών (πιστεύω ότι έτσι θα μείνει στην ιστορία).
Στρατηγικοί στόχοι
Ο στρατηγικός στόχος της όλης επιχείρησης ήταν να επιφέρει βαρύτατο πλήγμα στην παρουσία της Ρωσίας στον Καύκασο και στην Κασπία με αποτέλεσμα την αμφισβήτηση της Ρωσικής πρωτοκαθεδρίας στην περιοχή με αποτέλεσμα την δημιουργία φυγόκεντρων τάσεων σε μια σειρά ελεγχομένων περιοχών και την Βαλκανιοποίηση της ευρύτερης περιοχής.
Γεωπολιτική ανάλυση.
Μετά την κατάρρευση της σοβιετικής Ένωσης , ο Καύκασος όπου κυριαρχούσε η Ρωσία, η επιρροή της στην περιοχή μειώθηκε σημαντικά και έγινε αντικείμενο διεθνούς ανταγωνισμού λόγω των ενεργειακών αποθεμάτων αλλά και λόγου της διέλευσης σημαντικών αγωγών αερίου και πετρελαίου. 
Η περιοχή του Καυκάσου περιλαμβάνει τα κράτη Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν και Γεωργία. Ουσιαστικά είναι μία γέφυρα που ενώνει την Μαύρη Θάλασσα με την Κασπία Θάλασσα. Παρόλο που η ίδια η περιοχή δεν έχει ενεργειακά αποθέματα ( εκτός από την ανατολική περιοχή του Αζερμπαϊτζάν ) ωστόσο είναι το ενεργειακό σταυροδρόμι της περιοχής και αυτός που θα το ελέγχει θα είναι σε θέση να ανοιγοκλείνει τους ενεργειακούς κρουνούς της Κασπίας κατά το δοκούν.
Η Γεωργία αποτελεί σημαντικότατο κόμβο μεταφοράς ενέργειας από την Κασπία στην Δύση παρακάμπτοντας την Ρωσία. 
Τέσσερις αγωγοί ζωτικής σημασίας διέρχονται από την περιοχή. 
1. Μπακού – Τιφλίδα- Τσεϊχάν ( 1038 μιλίων), αμερικανικών συμφερόντων κονσόρτσιουμ με επικεφαλής την BP (Chevron, Statoil, Exxon Mobil), και ο πλέον ακριβός αγωγός από πλευράς κόστους κατασκευής. Ο παραπάνω αγωγός διέρχεται νότια της πρωτεύουσας της Νότιας Οσσετίας Tskhinvali και είναι δυναμικότητας 1.000.000 περίπου βαρελιών την ημέρα . 
2. Μπακού Σούπσα (515 μιλίων και μέσω της Γεωργίας καταλήγει στο λιμάνι Σούπσα της Μαύρης Θάλασσας). Αμερικανικών συμφερόντων με επικεφαλής την BP(Chevron, Statoil, Eni, Total) και δυναμικότητας 170.000 βαρέλια ημερησίως.
3. Μπακού Νοβοροσίσκ Ρωσικών συμφερόντων Transneft ( 868 μιλίων, ξεκινά από το Μπακού διασχίζει την Τσετσενία και καταλήγει στο λιμάνι Νοβοροσίσκ στη Μαύρη Θάλασσα). Η Ρωσική Transneft ένεκα της αστάθειας στην Τσετσενία δημιούργησε έναν παρακαμπτήριο αγωγό ( 11 μιλίων ) προς λιμάνι Makhachkala της Ρωσίας στην Μαύρη Θάλασσα. Ο Παραπάνω αγωγός μεταφέρει αποθέματα από το Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν και Τουρκμενιστάν.
4. Και ο αγωγός φυσικού αερίου του Νοτίου Καυκάσου SCP. Πάλι επικεφαλής η αμερικανική BP.
Και τέλος ο αγωγός Ιράν Αρμενίας, το 2001 υπογράφηκε συμφωνία κατασκευής αγωγού μεταξύ των παραπάνω χωρών ( ο εν λόγω αγωγός δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη).
Η μεγάλη κόντρα στην περιοχή δεν είναι το ενεργειακό αλλά η στρατηγική απομόνωση της Ρωσίας. Μέσα σε αυτή την λογική κατασκεύασαν τους αγωγούς προκειμένου να απομακρύνουν την Ρωσική επιρροή στον Καύκασο.
Συμπεράσματα- εκτιμήσεις
Αυτό που διακυβεύεται από την σύγκρουση Ρωσίας και Γεωργίας(Αμερικής), είναι το ρόλο που θα έχει η Ρωσία στο νέο διεθνές σύστημα. 
Αυτός ο πόλεμος είναι ένα μήνυμα της Μόσχας που έχει αποδέκτες όλες τις πρώην σοβιετικές περιοχές που θέλουν να συνάψουν στενές σχέσεις με την Αμερική σε βάρος του ζωτικού χώρου της και των στρατηγικών συμφερόντων της. 
Η Ρωσία δεν έκανε τίποτε άλλο από το να πληρώσει με το ίδιο νόμισμα τους Αμερικανούς κάνοντας έναν «ανθρωπιστικό» πόλεμο όπως έλεγαν και στο ΝΑΤΟ για τους Σέρβους. Η διαφορά είναι ότι οι πρώτοι τόλμησαν και έστειλαν χερσαίες δυνάμεις ενώ οι δεύτεροι δεν άντεχαν το πολιτικό κόστος της επιστροφής από τα φέρετρα που θα ερχόταν από το πεδίο της μάχης. 
«Μπορείτε να ξεχάσετε οποιαδήποτε συζήτηση για τη γεωργιανή εδαφική ακεραιότητα επειδή πιστεύω, είναι απίθανο να πειστούν η Ν. Οσσετία και η Αμπχαζία να συμφωνήσουν στη λογική ότι θα επιστρέψουν στο Γεωργιανό κράτος», εξήγησε ο κ. Λαβρόφ μετά τη συνάντηση του προέδρου Μεντβέντεφ με τους προέδρους των δυο επαρχιών, στο Κρεμλίνο. Ο Ρώσος υπουργός κάλεσε μάλιστα τις ΗΠΑ να διαλέξουν μεταξύ μιας «σχετικά εικονικής» σχέσης με τη Γεωργία και μιας «συνεργασίας με τη Ρωσία σε ζητήματα που απαιτούν συλλογική δράση». Η τελευταία φράση μάλλον αφορούσε και προειδοποιούσε την Αμερική για μια μονομερή επέμβαση στο Ιράν. 
Ο Σαρκοζί κάθιδρος έσπευσε στην Ρωσία προκειμένου να εξευρεθεί ένα σχέδιο ειρήνευσης στην περιοχή. Από κοντά και Άγγελλα Μέρκελ με κλάδο ελαίας. Η Ευρώπη διασπάται στα δύο, από την μια μεριά η Αγγλία με τις νέες χώρες και από την άλλη ο Γαλλογερμανικός άξονας με τις παλιές χώρες. Βλέπεις η δύση είναι ενεργειακά εξαρτημένη από την Ρωσία και ο «χειμώνας» που έρχεται θα είναι βαρύς…….
Οι Ρώσοι γνωρίζουν πολύ καλύτερα την περιοχή του Καυκάσου και άλλοτε με επιθετικές κινήσεις και άλλοτε ακόμη και με ήττες κατόρθωσαν να είναι οι επικυρίαρχοι του γεωπολιτικού παιγνίου στην περιοχή επί πέντε συνεχείς αιώνες. Η αρκούδα αυτή την φορά έδειξε όχι μόνο τα νύχια της αλλά και τα δόντια της, οι Αμερικανοί αισθάνθηκαν την καυτή ανάσα της …………Η αρκούδα θεωρεί την περιοχή Καυκάσου ότι είναι η πίσω αυλή της φωλιάς της. 
Οι Αμερικανοί από την μεριά τους δεν θα παραχωρήσουν τους αγωγούς στους Ρώσους, και για κανένα λόγο δεν θα σταματήσουν τον γεωπολιτικό απομονωτισμό της Ρωσίας και την δημιουργία του περιφερειακού δακτυλίου στραγγαλισμού της .

Η συνέχεια του Γεωπολιτικού παιγνίου επί της παγκόσμιας σκακιέρας…… η παρτίδα θα έχει ενδιαφέρον και οι παίκτες είναι απρόβλεπτοι.

* Υποστρατηγος ε.α. Μέλος Εθνικού Συμβουλιόυ Επιτροπής Ειρήνης (ΕΕΔΥΕ), Μέλος Κίνησης Εθνικής Άμυνας