Λύση χωρίς απώλειες επιδιώκει ο Ερντογάν

Μέχρι τον Μάρτιο αναμένεται συμφωνία με Οτσαλάν για ανακωχή στο ΚουρδικόΞενια Κουναλακη Mετ’ εμποδίων προχωρούν οι προσπάθειες διαλόγου Αγκυρας - ΡΚΚ, οι οποίες εγκαινιάστηκαν στα τέλη του 2012 και γέννησαν ελπίδες για τερματισμό της σύγκρουσης που έχει στοιχίσει από το 1984 μέχρι σήμερα 40.000 ζωές. Δημοσιεύματα του Τύπου φέρουν τη συμφωνία να υπογράφεται εντός του Φεβρουαρίου, το αργότερο μέχρι το κουρδικό νέο έτος, στις 21 Μαρτίου. Αμφότερες οι πλευρές επιθυμούν μεν να συνάψουν ανακωχή, χωρίς όμως να εκτεθούν ως ενδοτικές στα ακροατήριά τους. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν διαπραγματεύεται με τον κρατούμενο Κούρδο ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν ίσως επειδή θεωρεί ότι το Κουρδικό είναι το τελευταίο εμπόδιο για να εξασφαλίσει την εκλογή του στην προεδρία το 2014. Ταυτόχρονα όμως, διακηρύσσει ότι «δεν θα υποχωρήσει από τον αγώνα του κατά της τρομοκρατίας», όπως κωδικά αποκαλείται στην Τουρκία η εκστρατεία του στρατού κατά του ΡΚΚ. Από την άλλη, ο Οτσαλάν, ο οποίος βρίσκεται πάνω από 10 χρόνια φυλακισμένος στη νήσο Ιμράλι στη μέση της Θάλασσας του Μαρμαρά, συνομιλεί με τις τουρκικές αρχές με στόχο την αποφυλάκισή του. Φήμες θέλουν τον Κούρδο ηγέτη να τίθεται σε κατ’ οίκον εγκλεισμό, στο πλαίσιο της κυοφορούμενης συμφωνίας. Τα σκληροπυρηνικά στελέχη του ΡΚΚ, ωστόσο, εμφανίζονται δυσαρεστημένα από την πορεία του διαλόγου κι επιμένουν ότι η βασική διεκδίκηση θα πρέπει να είναι η ανεξαρτησία του Κουρδιστάν. Αρκετοί Τούρκοι αναλυτές θεωρούν πως ακόμη κι αν υπάρξει μια ευτυχής κατάληξη στις διαπραγματεύσεις, η «τρομοκρατική απειλή» δεν θα εκλείψει, αφού είναι πιθανό να διασπαστεί το ΡΚΚ και να εμφανιστούν φράξιες, που θα αποσχιστούν από τον κύριο κορμό της οργάνωσης. Ο Ερντογάν θέλει να δημιουργήσει συνθήκες ηρεμίας στη χώρα ώστε να πραγματοποιήσει μια απρόσκοπτη προεκλογική εκστρατεία ώς το 2014. Γι’ αυτό θέτει ως όρο όχι μόνο τον αφοπλισμό του ΡΚΚ αλλά και την απόσυρση των μαχητών της οργάνωσης από το τουρκικό έδαφος. Σε μια χειρονομία καλής θέλησης, την περασμένη εβδομάδα ψηφίστηκε από την εθνοσυνέλευση νόμος, που επιτρέπει σε Κούρδους κατηγορούμενους που δεν μιλούν καλά την τουρκική να χρησιμοποιούν την κουρδική γλώσσα στα δικαστήρια. Το μέτρο αναμένεται να ξεπαγώσει τις δίκες εκατοντάδων μελών του ΡΚΚ, που προσκρούουν σε τέτοιου είδους γλωσσικά εμπόδια. Πολλοί αναρωτιούνται γιατί ο Τούρκος πρωθυπουργός επέλεξε τη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία για να αντιμετωπίσει ένα τόσο δύσκολο ζήτημα. Η απόφασή του συνδέεται, από ό,τι φαίνεται, με τη Συρία και την ενίσχυση του ΡΚΚ στη, σπαρασσόμενη από τον εμφύλιο, χώρα. Το Κόμμα της Δημοκρατικής Ενωσης (PYD) στη Συρία, που έχει στενούς δεσμούς με το ΡΚΚ, είναι πιθανό να αναδειχθεί στην πιο δραστήρια και οργανωμένη πολιτική δύναμη της συριακής αντιπολίτευσης. Το PYD ανέλαβε μετά την κατάρρευση του καθεστώτος του Μπασάρ Ασαντ τον έλεγχο αρκετών κουρδικών πόλεων στη Συρία, γεγονός που πυροδότησε φόβους πως το κόμμα θα μπορούσε να συσπειρωθεί με το ΡΚΚ και να στραφεί κατά της Αγκυρας, όπως σημειώνει σε πρόσφατο άρθρο του το περιοδικό Economist. Οι ανησυχίες δεν είναι αβάσιμες: σύμφωνα με τον ηγέτη του ΡΚΚ, Μουράτ Καραγιλάν, η Δαμασκός έχει επιδοθεί σε μια νέα πολιτική καταπίεσης κατά του κουρδικού πληθυσμού στη Συρία, που ανέρχεται σε δύο εκατομμύρια. Ο Καραγιλάν απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση στο καθεστώς Ασαντ να σταματήσει τις επιχειρήσεις κατά των Κούρδων, ενώ παράλληλα ζήτησε τη δημιουργία μετώπου από όλους τους Κούρδους της Συρίας. Οπως κατήγγειλε, τους τελευταίους δύο μήνες έχουν συλληφθεί σχεδόν χίλιοι Κούρδοι από τις συριακές δυνάμεις ασφαλείας. Στο εσωτερικό της Τουρκίας, πάντως, πολλοί διατυπώνουν επιφυλάξεις για τη σπουδή του Ερντογάν να λύσει το Κουρδικό. Κατά τη γνώμη των καχύποπτων, αν ο Ερντογάν δεν αγγίξει τα γλωσσικά και άλλα δικαιώματα των Κούρδων, κάθε πρωτοβουλία θα πέσει στο κενό. Αδιαμφισβήτητος αρχηγός, κατά τον Μπιράντ Σε ένα από τα τελευταία του άρθρα για την εφημερίδα «Χουριέτ», ο Μεχμέτ Αλί Μπιράντ, ο γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος που πέθανε στα μέσα Ιανουαρίου, είχε υπογραμμίσει ότι ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν παραμένει ο αδιαμφισβήτητος αρχηγός του ΡΚΚ. Παρά το γεγονός ότι επισήμως η Αγκυρα τον αντιμετωπίζει ως έναν κοινό κατάδικο, ο Οτσαλάν εξακολουθεί να απολαμβάνει ισχυρά ερείσματα στους κόλπους της κουρδικής οργάνωσης, έγραφε τον περασμένο Νοέμβριο ο Μπιράντ. Το άρθρο του γράφτηκε την επομένη του αποφασιστικού μηνύματος του Κούρδου ηγέτη, που οδήγησε στον τερματισμό της 68ήμερης απεργίας πείνας μελών του ΡΚΚ. Η κυβέρνηση Ερντογάν ανησυχούσε έντονα πως μετά τη δίμηνη απεργία θα μπορούσαν να υπάρξουν νεκροί. Η παρέμβαση του Οτσαλάν είχε δυσαρεστήσει τον Mουράτ Καραγιλάν, που ασκεί χρέη ηγέτη της οργάνωσης και ο οποίος φαίνεται ότι απεύχεται τον διάλογο με τις τουρκικές αρχές. Η ύπαρξη σκληρών και διαλλακτικών στοιχείων στο ΡΚΚ είχε δώσει, άλλωστε, την ευκαιρία στον Ταγίπ Ερντογάν να αποδώσει την πρόσφατη δολοφονία των τριών ακτιβιστριών της οργάνωσης στο Παρίσι σε εσωτερικές έριδες και να αποσείσει οποιαδήποτε υπόνοια για εμπλοκή της διαβόητης ΜΙΤ, στην υπόθεση. Το βέβαιο είναι, πάντως, ότι οι δράστες της επίθεσης, η οποία σημειώθηκε τον περασμένο μήνα στη γαλλική πρωτεύουσα, είχαν στόχο να υπονομεύσουν την πορεία της ειρηνευτικής διαδικασίας.