Robert Massie
Catherine the Great
Random House, 2011
Της Kathryn Harrison
The New York Times Book Review
Πόσο ευχάριστο είναι να ανακαλύπτει κανείς ότι ο Robert K. Massie, 82 χρονών, δεν έχει χάσει το καλό του γράψιμο. Σε ένα βιβλίο-αποκάλυψη που τοποθετεί το θέμα του, το πολυαναμενόμενο «Catherine the Great: Portrait of a Woman», ο συγγραφέας αποδεικνύει ότι είναι ακόμα ιδιαίτερα καλός στο να χειρίζεται ιστορικά γεγονότα και στο να στήνει μια καλή ιστορία. Στα χέρια ενός άπειρου και νεαρού συγγραφέα, το βιβλίο πιθανόν να μην ήταν τόσο αποδοτικό και η ιστορία του λιγότερο ενδιαφέρουσα, αφού χρειάζεται πείρα και μεγάλο ταλέντο για να χειριστεί κανείς τέτοια ιστορικά γεγονότα. Φυσικά, ο Massie, ο οποίος έχει περάσει σχεδόν τον μισό αιώνα μελετώντας και αναλύοντας την τσαρική Ρωσία, ήταν πάντα βιογράφος με τα ένστικτα ενός μυθιστοριογράφου. Καταλαβαίνει την πλοκή - μοίρα - ως λειτουργία του χαρακτήρα, και την αφηγηματική προοπτική. Καθιερώνει και διατηρεί ένα όραμα που ευθυγραμμίζεται στενά με αυτό του θέματός του – ανάλογα με το τι έχει στα χέρια του- ενώ καταφέρνει να πείσει ακόμα και τον πιο δύσκολο αναγνώστη ότι αυτό το βιβλίο δεν εξετάζει τόσο πολύ την ίδια την Μεγάλη Αικατερίνη, όσο το πώς αυτά που έχει κάνει επηρέασαν την κοινωνία, καθώς και τον αντίκτυπό τους στην πολιτική.
Πρόκειται για μια κομψή, απλή και αποτελεσματική στρατηγική. Κάποιος που είναι γνώστης των βιβλίων του Massie και θαυμαστής του συγγραφέα, θα βρει αυτή την πρόσφατη δουλειά του τόσο ενδιαφέρουσα και πρωτοποριακή, όσο και το πρώτο βιβλίο που του έδωσε ώθηση σαν συγγραφέα και σαν προσωπικότητα και τον έσπρωξε, βάζοντάς τον για τα καλά στην ελίτ. Το βιβλίο αυτό δημοσιεύθηκε το 1967 και ήταν ένα γερό χαστούκι στη μέση του ψυχρού πολέμου. Η μεγαλοφυΐα του «Nicholas and Alexandra» ήταν ότι αναδημιούργησε την τραγωδία των τελευταίων Romanov κυβερνητών από μέσα προς τα έξω. Αυτό έγινε με τόση μαεστρία και προσοχή, ώστε να προκαλέσει ακόμα και έναν μπολσεβικικό να επιμείνει στη παρακμή και την απανθρωπιά των μοναρχών της οποίας πρώτο πολλών κακοτυχιών ήταν ένα ατύχημα του συγχρονισμού, όταν κληρονόμησε ο Nicholas την κορώνα.
Σε αντίθεση, το πρόσφατο βιβλίο του για την Μεγάλη Αικατερίνη είναι σε θέση να πιστώσει τις «πολλές τυχερές περιστάσεις» που την διευκόλυναν στο να παίρνει τον έλεγχο ενός συστήματος της αυτοκρατορικής απολυταρχίας στο ύψος της επιρροής της. Η Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας, η επονομαζόμενη «Μεγάλη» ήταν γερμανικής καταγωγής. Η πολιτική της συνδέθηκε στενά με την αναγέννηση του ελληνικού βίου λόγω της συνθήκης Κιουτσούκ-Καϊναρτζή. Μετά τον θάνατο της Αυτοκράτειρας Ελισάβετ στις 5 Ιανουαρίου του 1762 την διαδέχτηκε ο διάδοχος της Πέτρος Γ΄. Η Αικατερίνη είχε οργανώσει γύρω της έναν κύκλο αυλικών και στρατιωτικών που ήταν έτοιμοι να την υποστηρίξουν σε οποιαδήποτε κίνηση της. Σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του στόχου της, δηλαδή την άνοδο της στον θρόνο, διαδραμάτισε ο εραστής της, αξιωματικός του ιππικού, Γρηγόριος Ορλόφ, αλλά και οι λανθασμένες κινήσεις του Πέτρου Γ΄, ο οποίος δεν δίστασε να παραιτηθεί από τις κατακτήσεις που είχε πετύχει σε βάρος της Πρωσίας στον Επταετή πόλεμο, να ασπαστεί τον Λουθηρανισμό και να δεχτεί Πρώσους αξιωματούχους στον ρωσικό στρατό. Αυτές οι κινήσεις επέδρασαν καταλυτικά στην άνοδο της Αικατερίνης στον θρόνο αφού μια μεγάλη μερίδα αριστοκρατών και στρατιωτικών δυσαρεστημένοι από τον Πέτρο Γ΄ προσχώρησαν στο κίνημα της Αικατερίνης. Στις 28 Ιουνίου του 1762 με την βοήθεια της φρουράς ανέβηκε στον θρόνο και φυλάκισε τον άντρα της, Πέτρο Γ΄. Λίγες μέρες αργότερα ο Πέτρος δολοφονήθηκε με στραγγαλισμό κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες στην Κροστάνδη.
Catherine the Great
Random House, 2011
Της Kathryn Harrison
The New York Times Book Review
Πόσο ευχάριστο είναι να ανακαλύπτει κανείς ότι ο Robert K. Massie, 82 χρονών, δεν έχει χάσει το καλό του γράψιμο. Σε ένα βιβλίο-αποκάλυψη που τοποθετεί το θέμα του, το πολυαναμενόμενο «Catherine the Great: Portrait of a Woman», ο συγγραφέας αποδεικνύει ότι είναι ακόμα ιδιαίτερα καλός στο να χειρίζεται ιστορικά γεγονότα και στο να στήνει μια καλή ιστορία. Στα χέρια ενός άπειρου και νεαρού συγγραφέα, το βιβλίο πιθανόν να μην ήταν τόσο αποδοτικό και η ιστορία του λιγότερο ενδιαφέρουσα, αφού χρειάζεται πείρα και μεγάλο ταλέντο για να χειριστεί κανείς τέτοια ιστορικά γεγονότα. Φυσικά, ο Massie, ο οποίος έχει περάσει σχεδόν τον μισό αιώνα μελετώντας και αναλύοντας την τσαρική Ρωσία, ήταν πάντα βιογράφος με τα ένστικτα ενός μυθιστοριογράφου. Καταλαβαίνει την πλοκή - μοίρα - ως λειτουργία του χαρακτήρα, και την αφηγηματική προοπτική. Καθιερώνει και διατηρεί ένα όραμα που ευθυγραμμίζεται στενά με αυτό του θέματός του – ανάλογα με το τι έχει στα χέρια του- ενώ καταφέρνει να πείσει ακόμα και τον πιο δύσκολο αναγνώστη ότι αυτό το βιβλίο δεν εξετάζει τόσο πολύ την ίδια την Μεγάλη Αικατερίνη, όσο το πώς αυτά που έχει κάνει επηρέασαν την κοινωνία, καθώς και τον αντίκτυπό τους στην πολιτική.
Πρόκειται για μια κομψή, απλή και αποτελεσματική στρατηγική. Κάποιος που είναι γνώστης των βιβλίων του Massie και θαυμαστής του συγγραφέα, θα βρει αυτή την πρόσφατη δουλειά του τόσο ενδιαφέρουσα και πρωτοποριακή, όσο και το πρώτο βιβλίο που του έδωσε ώθηση σαν συγγραφέα και σαν προσωπικότητα και τον έσπρωξε, βάζοντάς τον για τα καλά στην ελίτ. Το βιβλίο αυτό δημοσιεύθηκε το 1967 και ήταν ένα γερό χαστούκι στη μέση του ψυχρού πολέμου. Η μεγαλοφυΐα του «Nicholas and Alexandra» ήταν ότι αναδημιούργησε την τραγωδία των τελευταίων Romanov κυβερνητών από μέσα προς τα έξω. Αυτό έγινε με τόση μαεστρία και προσοχή, ώστε να προκαλέσει ακόμα και έναν μπολσεβικικό να επιμείνει στη παρακμή και την απανθρωπιά των μοναρχών της οποίας πρώτο πολλών κακοτυχιών ήταν ένα ατύχημα του συγχρονισμού, όταν κληρονόμησε ο Nicholas την κορώνα.
Σε αντίθεση, το πρόσφατο βιβλίο του για την Μεγάλη Αικατερίνη είναι σε θέση να πιστώσει τις «πολλές τυχερές περιστάσεις» που την διευκόλυναν στο να παίρνει τον έλεγχο ενός συστήματος της αυτοκρατορικής απολυταρχίας στο ύψος της επιρροής της. Η Αικατερίνη Β΄ της Ρωσίας, η επονομαζόμενη «Μεγάλη» ήταν γερμανικής καταγωγής. Η πολιτική της συνδέθηκε στενά με την αναγέννηση του ελληνικού βίου λόγω της συνθήκης Κιουτσούκ-Καϊναρτζή. Μετά τον θάνατο της Αυτοκράτειρας Ελισάβετ στις 5 Ιανουαρίου του 1762 την διαδέχτηκε ο διάδοχος της Πέτρος Γ΄. Η Αικατερίνη είχε οργανώσει γύρω της έναν κύκλο αυλικών και στρατιωτικών που ήταν έτοιμοι να την υποστηρίξουν σε οποιαδήποτε κίνηση της. Σημαντικό ρόλο στην επίτευξη του στόχου της, δηλαδή την άνοδο της στον θρόνο, διαδραμάτισε ο εραστής της, αξιωματικός του ιππικού, Γρηγόριος Ορλόφ, αλλά και οι λανθασμένες κινήσεις του Πέτρου Γ΄, ο οποίος δεν δίστασε να παραιτηθεί από τις κατακτήσεις που είχε πετύχει σε βάρος της Πρωσίας στον Επταετή πόλεμο, να ασπαστεί τον Λουθηρανισμό και να δεχτεί Πρώσους αξιωματούχους στον ρωσικό στρατό. Αυτές οι κινήσεις επέδρασαν καταλυτικά στην άνοδο της Αικατερίνης στον θρόνο αφού μια μεγάλη μερίδα αριστοκρατών και στρατιωτικών δυσαρεστημένοι από τον Πέτρο Γ΄ προσχώρησαν στο κίνημα της Αικατερίνης. Στις 28 Ιουνίου του 1762 με την βοήθεια της φρουράς ανέβηκε στον θρόνο και φυλάκισε τον άντρα της, Πέτρο Γ΄. Λίγες μέρες αργότερα ο Πέτρος δολοφονήθηκε με στραγγαλισμό κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες στην Κροστάνδη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.