Κουρδικό – Κυπριακό

Κουρδικό – Κυπριακό
Συγκοινωνούντα δοχεία;


Χρήστος Ιακώβου

Τα τελευταία χρόνια, πολλοί αναλυτές εξέφρασαν έκπληξη προσπαθώντας να καταλάβουν γιατί οι HΠA, πριν από δέκα σχεδόν χρόνια, βοήθησαν τις τουρκικές δυνάμεις να συλλάβουν τον ηγέτη του Εργατικού Kόμματος του Κουρδιστάν (PKK), Αμπντουλλάχ Οτσαλάν. Οι προβληματισμοί αυτοί, εγείρονται σε μία περίοδο κατά την οποία η υποστήριξη των Αμερικανών στην εκστρατεία της Άγκυρας κατά της δυναμικής επαναδραστηριοποίησης του PKK, είναι μειωμένη. Ήδη το τηλεοπτικό αμερικανικό κανάλι CNN, σε ρεπορτάζ του αυτήν την εβδομάδα παρουσίασε το ΡΚΚ περίπου ως εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα.  

Η κίνηση των αμερικανών, το 1999, ήταν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου το οποίο αποσκοπούσε στο να εξουδετερωθεί ο Οτσαλάν, ως πιθανός αντίπαλος των δύο Κούρδων ηγετών του Βορείου Ιράκ, του Μασούντ Μπαρζανί και του Τζαλάλ Ταλαμπανί. Aν ο Οτσαλάν, ετίθετο εκτός τροχιάς των εξελίξεων θα ενίσχυαν την σταθερότητα στην Τουρκία και οι δύο Κούρδοι ηγέτες του Ιράκ θα αποκτούσαν μεγαλύτερο περιθώριο χειρισμών και θα αυξανόταν η εξάρτησή τους από την Ουάσιγκτον. Το δεύτερο θα τους εξασφάλιζε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα στην προσπάθειά τους να κατευθύνουν τις εσωτερικές δυνάμεις που μπορούσαν να λειτουργήσουν αποσταθεροποιητικά κατά του Σαντάμ Χουσείν. 

Είναι πραγματικότητα ότι οι τελευταίες ανησυχίες της τουρκικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, αντανακλά ένα αίσθημα έντονης ανασφάλειας που άρχισε να καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της Τουρκικής κοινωνίας καθώς αλλάζουν τα δεδομένα τόσο στη χώρα τους όσο και στην περιοχή τους. H αλλαγή στο εσωτερικό της Τουρκίας αφορά στις μεταρρυθμίσεις που θα πρέπει να γίνουν εξαιτίας της ευρωπαϊκής τροχιάς της χώρας. O πόλεμος στο Ιράκ, με τον οποίο η στρατογραφειοκρατεία της Άγκυρας διεφώνησε, επαναπροσδιόρισε άρδην το στρατηγικό προσανατολισμό της Τουρκίας για την κατάσταση στην περιοχή ανατολικά των συνόρων της. 

H μόνη σίγουρη εξέλιξη, πλην όμως ιδιαίτερα ανησυχητική για την Τουρκία, είναι η σταδιακή ανάδειξη μιας ισχυρής αυτόνομης κουρδικής οντότητας ή ίσως ακόμη, μακροπρόθεσμα, και ενός ανεξάρτητου κουρδικού κράτους. Συνεπώς και οι δύο πιθανότητες θα λειτουργήσουν αποσταθεροποιητικά για την Άγκυρα. Tο PKK τα τελευταία τρία χρόνια εγκατέλειψε τη μονομερή εκεχειρία και η νέα έκρηξη της βίας εντείνει τους φόβους ότι η εξέγερση θα αρχίσει να αποκτά χρονική διάρκεια και γεωγραφική διασπορά με απρόβλεπτες συνέπειες. H κατάσταση δυσχεραίνεται από το γεγονός ότι σημαντικό τμήμα των μαχητών του PKK χρησιμοποιεί απρόσκοπτα το Β. Ιράκ ως εδαφική βάση ισχύος. H απροθυμία των αμερικανών να λάβουν σκληρά μέτρα κατά του ΡΚΚ βρίσκεται στο επίκεντρο κατηγοριών που διατυπώνουν συστηματικά τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης που πρόσκεινται στην κεμαλική στρατογραφειοκρατία, ότι δηλαδή η Ουάσιγκτον δεν στηρίζει πλέον την σύμμαχο της στο Κουρδικό.

Οι αμερικανοί φαίνεται ότι πλέον έχουν κάνει τις στρατηγικές τους επιλογές στο κουρδικό ζήτημα. Δεν θέλουν όμως να εγκαταλείψουν την Τουρκία στο έλεος των εξελίξεων. Ως αντιστάθμισμα θα πρέπει να ενισχύσουν την ένταξή της στην ΕΕ. Μέσα σε αυτή τη διπλωματική λογική των αμερικανών εγγράφεται και το Κυπριακό. Στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν την ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας θα πρέπει η Άγκυρα να απεγκλωβιστεί από τις υποχρεώσεις που ανέλαβε έναντι του Κυπριακού και να μην λειτουργήσουν πιέσεις προς αυτή για σοβαρές υποχωρήσεις, και επιπλέον να μην τις επιρριφθούν ευθύνες εάν οι συνομιλίες αποτύχουν.