Βιβλιοκριτική
Του Χρήστου Ιακώβου
Ο Γάλλος καθηγητής Olivier Roy θεωρείται μια από τις αυθεντίες στο χώρο των Ισλαμικών σπουδών στην Ευρώπη, όπου κάθε νέο του βιβλίο προκαλεί συζητήσεις. Σε αυτό το νέο του έργο «The Politics of Chaos in the Middle East» επιχειρεί να εντοπίσει το Αρχιμήδειο σημείο όπου όλες οι υπάρχουσες αφηγήσεις της ισλαμικής πολιτικής στη Μέση Ανατολή μπορούν να ανατραπούν. Με άλλα λόγια, ο συγγραφέας επανατοποθετεί στο επίκεντρο της μελέτης του το κορυφαίο ερώτημα που απασχολεί τις Μεσανατολικές σπουδές τα τελευταία 60 χρόνια: Υπάρχει κάτι στη Μέση Ανατολή που την καθιστά ασυμβίβαστη με την υιοθέτηση των ιδεών της Δύσης; Κατά το Roy, αυτό το σημείο είναι το εξής απλό: ότι δηλαδή η Μέση Ανατολή δεν αποτελεί από μόνη της ένα ενιαίο χώρο αλλά προσδιορίζεται περισσότερο από τη σχέση της με τη Δύση. Επιπλέον, στην ανάλυσή του ο Roy προχωρεί να καταγράψει ότι για πρώτη φορά η Μέση Ανατολή έχει καταφέρει να μετασχηματίσει τις κατηγορίες της Δεξιάς και Αριστεράς στην Αμερική, λόγω των εξελίξεων που ακολούθησαν τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Αυτό αποτελεί μία καινοτομία αφού για πρώτη φορά επιχειρείται μία συνδυασμένη ιστορία της πολιτικής σκέψης μεταξύ της Δύσης και της Μέσης Ανατολής.
Ο Roy υπήρξε υποστηρικτής της επικρατούσας σήμερα νεοσυντηρητικής στρατηγικής κατά τη δεκαετία του 1980, όταν συνέγραψε το βιβλίο του για την Αφγανική αντίσταση εναντίον της Σοβιετικής εισβολής. Τότε ένα μέρος των σημερινών εγκεφάλων του νεοσυντηρητισμού εργαζόταν στην κυβέρνηση του Ρόναλντ Ρήγκαν προκειμένου να ενισχύσουν τους μουτζαχετίν. Σήμερα, η κριτική του εξελίσσεται σε ένα καταπέλτη εναντίον των ίδιων νεοσυντηρητικών που κυριαρχούν στην κυβέρνηση Μπους. Το βασικό του επιχείρημα είναι ότι η εξόφθαλμη έλλειψη κατανόησης της απειλής όπως ετέθη από τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου σε συνδυασμό τις μη ρεαλιστικές αντιλήψεις σχετικά με τις δυνατότητες της Αμερικανικής κυβέρνησης, έχουν προκαλέσει, εντελώς αχρείαστα, το σημερινό χάος. Ενδιαφέρουσα είναι και η επέκταση της ανάλυσής του έναντι της επιφανειακής κριτικής που αναπτύχθηκε από τους διαφωνούντες τα τελευταία χρόνια. Σε τελική ανάλυση, ο Roy καταδεικνύει πως πολλές από τις φιλελεύθερες και αριστερές ιδέες καθώς επίσης και φιλόδοξα προγράμματα για τη δημιουργία της «Νέας Μέσης Ανατολής», για την προώθηση της Δημοκρατίας, της κοινωνίας των πολιτών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων βασίζονται σε ψευδαισθήσεις. Εν κατακλείδι, θα συμφωνήσω με το συγγραφέα στην τελική διατύπωσή του σχετικά τους τακτικούς στόχους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ότι δηλαδή η κυβέρνηση Μπους θα έπρεπε να ήταν ολιγότερο συγκρουσιακή, ολιγότερο ιδεολογική και περισσότερο προσεκτική για τους περιορισμούς της στρατηγικής που θέτει η Μέση Ανατολή για την παγκόσμια υπερδύναμη.
Αναμφίβολα, το βιβλίο αυτό είναι από τα ελάχιστα που έχουν κάτι νέο να πουν για το θεμελιακής σημασίας κεφάλαιο των σχέσεων της Δύσης με τη Μέση Ανατολή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.