Fareed Zakaria
W.W. Norton, 2008
Josef Joffe
New York Times Book Review
Μετά το πόλεμο στο Ιράκ, ο Φαρίντ Ζακαρία μέσα από την στήλη του στο περιοδικό Newsweek υποστήριζε ότι η νέα οργανωτική αρχή του κόσμου είναι ο Αμερικανισμός και ο αντι-Αμερικανισμός. Αλλά με το χάος στο Ιράκ να υφίσταται και την Κίνα να ανελίσσεται, η ιστορία του Ψυχρού Πολέμου άρχισε να κάνει απτά τα διδάγματα της: Δεν είμαστε το κέντρο του σύμπαντος. Το αν ο κόσμος είναι υπέρ ή εναντίον της Αμερικής είναι ένα γεγονός πολύ πιο ασήμαντο από το αδιαμφισβήτητο: ο περισσότερος κόσμος δεν είναι Αμερικανοί. Πρέπει επιτέλους να ξυπνήσουμε.
Το βιβλίο “The Post-American World” του Ζακαρία αφορά την “ανέλιξη των υπολοίπων”: μια πετυχημένη έκφραση από έναν από τους πλέον σημαντικούς συγγραφείς επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής. Το πρίσμα του είναι ορθό: Πρέπει να συγκεντρωθούμε περισσότερο στους “υπόλοιπους” πάρα το γεγονός ότι οι ΗΠΑ ακόμη αποτελούν την μεγαλύτερη υπερδύναμη. Όμως, με αυτή την γενική προσέγγιση ο Ζακαρία δεν προσφέρει πολλά και συγκεκριμένα για τους διαμορφωτές πολιτικής έτσι ώστε να σταθμίσουν τις ανάγκες και να αναστηλώσουν την υπόληψη των ΗΠΑ.
Εστιάζει στην Ασία και ειδικότερα στην Ινδία και την Κίνα, τις οποίες χρησιμοποιεί για να προσεγγίσει τις “υπόλοιπες”. Στο πρώτο τρίτο του βιβλίου αναδιπλώνει την θέση του - “Για πρώτη φορά στην ιστορία, γινόμαστε μάρτυρες μιας αυθεντικά παγκόσμιας ανάπτυξης’ – και στο επόμενο τρίτο περιγράφει πως η οικονομία της Κίνας διπλασιάζεται κάθε οκτώ χρόνια και πως η οικονομία της Ινδίας θα είναι η τρίτη μεγαλύτερη μέχρι το 2040.
Αυτό το έτος, έφερε μια καταιγίδα βιβλίων με θέμα την ανέλιξη της Ασίας. Ως επί το πλείστον ενσωματώνουν εκείνη τη θέση ότι “ο κόσμος είναι επίπεδος” – πολλή οικονομική στατιστική, λίγη γεωγραφία. Αλλά η Γεωπολιτική αφορά περισσότερα από τους ρυθμούς ανάπτυξης. Είναι πιο σημαντικό ότι η Κίνα συνορεύει με 12 χώρες περισσότερο από την Ινδία, δεν είναι περιτριγυρισμένη από ένα τεράστιο ωκεανό και τα υψηλότερα βουνά του κόσμου, έχει μια πιστή διασπορά διπλάσια από αυτή της Ινδίας και είναι πρώτη στην εξάπλωσή της στις Ασιατικές και Αφρικανικές αγορές. Τα κεφάλαια για την Κίνα και την Ινδία, αν και ίσα σε έκταση, δεν σημαίνει ότι είναι και ισότιμα. Μπορεί το παράδειγμα της Κίνας να μας πει τι έχει πάει λάθος στη Βενεζουέλα και το Πακιστάν, και τι μπορεί να πάει λάθος στην Αίγυπτο και την Ινδονησία;
Με μια δόση ειρωνείας, το τελευταίο τρίτο του βιβλίου, το οποίο συγκεντρώνεται πάνω σε “εμάς” παρά στους “υπόλοιπους” είναι το πιο “δυνατό”. Ο Ζακαρία υποστηρίζει ότι η παντού-επικρατούσα οικονομική δύναμη συνυπάρχει με ένα δυσλειτουργικό πολιτικό σύστημα. Μια χώρα του τύπου “’Μπορούμε τα πάντα’ είναι τώρα επιφορτισμένη με μια πολιτική διαδικασία του τύπου ‘Δεν κάνουμε τίποτα’, σχεδιασμένη για κομματική διαμάχη παρά για εύρεση λύσεων” υποστηρίζει. Η προαναφερθείσα κατάσταση κάνει λοιπόν δύσκολη την εύρεση μιας μακρο-στρατηγικής, και ο Ζακαρία προσφέρει μόνο “απλές κατευθυντήριες γραμμές” που αφορούν την ανάγκη της παράθεσης προτεραιοτήτων, τον καθορισμό διεθνών κανόνων και την ευελιξία. Αλλά σε αυτό τον μη-Αμερικάνικο κόσμο, μπορεί να είναι πολύ αργά να αναστηλωθεί η ηγετική θέση των ΗΠΑ. Οι «υπόλοιποι» ήδη προχωρούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.