Η άγνωστη πλευρά των πολιτικών

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post

Η τέχνη της σύγχρονης πολιτικής προϋποθέτει και τη δημιουργία της ψευδαίσθησης ότι οι πολιτικοί ηγέτες είναι κοντινοί μας άνθρωποι. Ομως, δύο νέες βιογραφίες θυμίζουν ότι οι πλέον διάσημες προσωπικότητες παραμένουν απόμακρες και κατά κάποιον τρόπο άγνωστες.

Ο συνδυασμός του κοντινού και του απόμακρου θα είναι ανάγλυφα ορατός στις προεδρικές εκλογές του 2012, στις οποίες υποψήφιοι θα είναι, φαντάζομαι, ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Μιτ Ρόμνεϊ. Οι δύο αυτοί πολιτικοί έχουν κάνει υπερωρίες για να κατορθώσουν να δείχνουν χαλαροί και προσβάσιμοι, φροντίζουν με ιδιαίτερο ζήλο να φορούν μπλουζάκια και απλά ρούχα, να μοιάζουν κοντολογίς με τον απλό λαό. Ο καθένας τους έχει γράψει από ένα βιβλίο, στο οποίο εξηγεί την ιστορία της ζωής του με αναλυτικές λεπτομέρειες.

Και όμως. Παρά τη φαινομενική αυτο-αποκάλυψη, ο Ομπάμα και ο Ρόμνεϊ παραμένουν δύο πρόσωπα εξαιρετικά μυστηριώδη. Πιστεύω ότι όσο περισσότερο προσπαθούν να αποκαλύψουν τον άνθρωπο που κρύβεται μέσα τους τόσο λιγότερο γίνεται αντιληπτός ο εσωτερικός τους εαυτός. Οι πολιτικοί καλύπτονται από μια μόνιμη στολή παραλλαγής, ακόμη και όταν τα εμφανή χαρακτηριστικά τους είναι πασίγνωστα.

Για την καλύτερη διερεύνηση των μυστηρίων που κρύβονται πίσω από το προφανές των ηγετών μας, σας συνιστώ δύο νέα συγγράμματα. Αφορούν και τα δύο την παραδοξότητα που συνοδεύει τα δημόσια πρόσωπα, των οποίων τα πραγματικά κίνητρα μένουν μέχρι το τέλος κρυφά.

Ρίξτε κατ’ αρχάς μια ματιά στο βιβλίο του Κρις Μάθιους «Τζακ Κένεντι, ο απόμακρος ήρωας». Διάσημο πρόσωπο της τηλεόρασης ο ίδιος, ο Μάθιους αντιλαμβάνεται τι σημαίνει ο γρίφος της διαρκούς δημοσιότητας, το να είσαι στο επίκεντρο της προσοχής της κοινής γνώμης, αλλά και να βρίσκεσαι ταυτόχρονα σε μια άλλη διάσταση, αόρατη στο κοινό. Αυτή του η αντίληψη τον οδήγησε σε μια νέα διερεύνηση της προσωπικότητας του JFK, ο οποίος είναι ο πιο καταγεγραμμένος, άρα και ο πιο κατανοητός πρόεδρος της σύγχρονης ιστορίας. Και όμως, αλλιώς έχουν τα πράγματα.

Με έρεισμα συζητήσεις με ανθρώπους του στενού κύκλου του Κένεντι, ο Μάθιους σκιαγραφεί το πορτρέτο ενός άνδρα περισσότερο τραυματισμένου σωματικά και ψυχικά από ό,τι γενικώς πιστεύουν οι άνθρωποι. Ο σωματικός του πόνος ήταν πολύ πιο σκληρός από ό,τι άφηνε να φανεί το κομψό, αριστοκρατικό παρουσιαστικό του, το τόσο γνωστό σε μας. Ο Μάθιους περιγράφει μια εγχείρηση στη σπονδυλική στήλη για την αποκατάσταση σπονδύλων αποσαθρωμένων, ίσως και από τη συνεχή χρήση στεροϊδών για την καταπολέμηση της κρυφής ασθένειας του Αντισον, από την οποία έπασχε ο Κένεντι. Η εγχείρηση έγινε το 1954 και ο Μάθιους μεταφέρει τα λόγια του συμβούλου Κεν Ο’Ντόνελ: «Ο χρησμός των πανσοφολογιότατων ήταν ότι δεν θα ζήσει, αλλά και εάν ζήσει, θα είναι σακάτης».

Ο JFK, ο Αμερικανός πρίγκιπας, ήταν και ψυχολογικά ευάλωτος. Αναθρεμμένος από νταντάδες και νοσοκόμες, έτρεμε τη μοναξιά και αυτός ήταν ένας από τους λόγους που αργότερα ήταν περιτριγυρισμένος από την προσωπική του ακολουθία. Αυτή η ιρλανδική πολιτική μαφία σαγηνεύει τον Μάθιους, που βασίζεται και στις δικές του εμπειρίες ως ρωμαιοκαθολικού για να εξηγήσει τι σημαίνει το να είσαι «εντός του κατεστημένου», αλλά «όχι του κατεστημένου».

Στο βιβλίο του ο Μάθιους υποστηρίζει με εμμονή ότι αυτά ακριβώς τα απόκρυφα χαρακτηριστικά του Κένεντι ήταν που τον βοήθησαν να αντιμετωπίσει την κρίση στην Κούβα, τη μεγαλύτερή του δοκιμασία. Οι σύμβουλοί του πίεζαν υπέρ του πολέμου, όμως ο πρόεδρος απέφυγε αυτή τη συμβατική και δυνάμει μοιραία επιλογή. «Η απόσταση που είχε από τα πράγματα, το απόμακρο, αυτά μας έσωσαν», γράφει ο Μάθιους.

Θα είναι ίσως δυσκολότερο να προσεγγίσετε τη δεύτερη επιλογή μου, που άρχισε να προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες τεσσάρων πόλεων και θα προβληθεί ευρύτερα αργότερα. Πρόκειται για ένα νέο ντοκιμαντέρ για τον πρώην διευθυντή της CIA Γουίλιαμ Κόλμπι με σκηνοθέτη τον γιο του Καρλ. Ο τίτλος του είναι «Ο άνθρωπος που δεν γνώριζε κανείς. Αναζητώντας τον πατέρα μου, τον αρχικατάσκοπο της CIA Γουίλιαμ Κόλμπι».

Ο Κόλμπι ήταν από τους καλύτερους του είδους του. Μολονότι η σταδιοδρομία του έμεινε στη σκιά, είχε ορισμένα κοινά σημεία με τον JFK. Ηταν ρωμαιοκαθολικός, ήταν ήρωας, ήταν κάποιος που διηύθυνε άλλους κρύβοντας τα πραγματικά του αισθήματα. Ο Κόλμπι έγινε το ζωντανό παράδειγμα αυτού που ο JFK δεν έζησε για να δει, δηλαδή πώς ο «καλύτερος και ο εξυπνότερος» έπεσε με το κεφάλι μέσα στον όλεθρο του Βιετνάμ.

Η ταινία επικεντρώνεται στον υπέρτατο γρίφο που σφράγισε τη ζωή του Κόλμπι, δηλαδή στο γιατί αυτός ο μύστης του απόκρυφου κόσμου αποφάσισε να εκτοξευτεί σε κοινή θέα με τα «Πετράδια του Στέμματος» της Υπηρεσίας το 1975. Εγκαινίασε μια περίοδο ερευνών, από την οποία η CIA δεν συνήλθε ποτέ. Ο γιος του αναζητεί τα κίνητρα του πατέρα του μέσα από συζητήσεις με την οικογένεια και με φίλους. Μήπως επρόκειτο για την ενοχή του ρωμαιοκαθολικού για παρελθόντα αμαρτήματα; Μήπως επρόκειτο για άκρατο ιδεαλισμό; Ή μήπως για τη διστακτικότητα στο να αντισταθεί στις πολιτικές πιέσεις; Πολλοί στην ταινία διατυπώνουν εκτιμήσεις, κανείς όμως δεν ξέρει την απάντηση.

Ο Κόλμπι σκοτώθηκε σε ναυτικό δυστύχημα το 1996. Αφησε πίσω του άλυτο μυστήριο, άλυτο ακόμη και στη γεμάτη αγάπη και διαύγεια αναδρομή του γιου του. Ετσι συμβαίνει με τις περισσότερες προσωπικότητες του δημόσιου βίου. Οσο πιο πολύ τις πλησιάζεις τόσο πιο απόμακρες γίνονται.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_06/11/2011_461792