Στο μικροσκόπιο οι ανταρτικές ομάδες

Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post Καθώς πλησιάζει η αποφασιστική μάχη για τη Δαμασκό, οι δυνάμεις της συριακής αντιπολίτευσης που πολεμούν τον Μπασάρ αλ Ασαντ μοιράζονται ένα κοινό χαρακτηριστικό. Οι περισσότερες ανταρτικές ομάδες έχουν ισχυρές ισλαμικές ρίζες και υποστήριξη από γειτονικές μουσουλμανικές χώρες. Ο Ελεύθερος Συριακός Στρα­τός αποτύπωσε τις ανταρτικές ομάδες, την ιδεολογία τους και τις πηγές του εισοδήματός τους σε μία έκθεση την οποία μοιράστηκε, την περασμένη εβδομάδα, με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η έκθεση ανοίγει ένα παράθυρο προς αυτό που, αν δεν γίνει κάποιο διπλωματικό θαύμα, θα είναι το αιματηρό και χαοτικό τέλος του πολέμου. Από την ανοργάνωτη και κυριαρχούμενη από μουσουλμάνους αντιπολίτευση προκύπτουν αρκετά συμπεράσματα. Πρώτον, ότι οι ΗΠΑ θα ασκούν περιορισμένη επιρροή, ακόμη και αν εντείνουν τις μυστικές αποστολές τους στη διάρκεια των προσεχών μηνών. Δεύτερον, η μετά Ασαντ εποχή μπορεί να είναι τόσο χαοτική και τόσο επικίνδυνη όσο και ο ίδιος ο εμφύλιος. Οι μουσουλμανικές ανταρτικές ομάδες θα επιχειρήσουν να αποκτήσουν τον έλεγχο του ισχυρού οπλοστασίου του Ασαντ, στο οποίο περιλαμβάνονται και χημικά όπλα, πράγμα που εγκυμονεί νέους κινδύνους. Παρά το γεγονός ότι η συριακή επανάσταση είναι δύο ετών, οι ανταρτικές δυνάμεις εξακολουθούν να μην έχουν ενοποιημένη διοίκηση. Ο διοικητής του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, στρατηγός Σαλίμ Ιντρίς, έχει προσπαθήσει να συντονίσει τους μαχητές. Αλλά αυτή η εξέγερση συνεχίζει να κινείται από κάτω προς τα πάνω, με πόλεις και περιοχές να σχηματίζουν τάγματα τα οποία συνασπίζονται μεταξύ τους. Αυτοί οι συνασπισμοί περιλαμβάνουν δεκάδες χιλιάδες μαχητές, αλλά η πειθαρχία στις τάξεις τους δεν έχει καμία σχέση με τακτικό στρατό. Παρά το γεγονός ότι ο συντονισμός μεταξύ των ανταρτών είναι χαλαρός, η δύναμή τους είναι μεγάλη. Εχουν τον έλεγχο του μεγαλύτερου τμήματος του Χαλέπι και της βόρειας Συρίας και σφίγγουν τον κλοιό γύρω από τη Δαμασκό, ελέγχοντας πολλές οδούς ανεφοδιασμού ανατολικά και νότια από την πόλη, όπως αναφέρουν πηγές που πρόσκεινται στους ιδίους. Οι αρχηγοί του Ελεύθερου Συριακού Στρατού θεωρούν ότι η μάχη της Δαμασκού θα φθάσει στο αποκορύφωμά της τους επόμενους δύο με τρεις μήνες. Οι αντάρτες έχουν βομβαρδίσει «ορόσημα» της Δαμασκού όπως το ξενοδοχείο Σέρατον και η συνοικία Αμπού Ρουμανέχ, όπου κατοικούν οι διπλωμάτες. Στα ανατολικά φαίνεται ότι ελέγχουν την Γκούθα και άρα την ανατολική πρόσβαση προς την πόλη, ενώ βάλλουν κατά του αεροδρομίου της Δαμασκού. Δυτικά φέρεται να βομβαρδίζουν τη συνοικία Μεζέχ. Πηγές των ανταρτών επιχειρούν να ξεδιαλύνουν τη δυσνόητη για τους εξωτερικούς παρατηρητές κατάταξη των ανταρτικών ομάδων. Η μεγαλύτερη συσπείρωση ομάδων λέγεται Τζαμπχάτ αλ-Ταχρίρ αλ-Σουρίγια αλ-Ισλαμίγια. Εχει περίπου 37.000 μαχητές από τέσσερις κύριες υποομάδες, που κατάγονται από διαφορετικά μέρη της χώρας. Αυτές οι υποστηριζόμενες από τη Σαουδική Αραβία ομάδες δεν αποτελούνται από σκληροπυρηνικούς ισλαμιστές, αλλά τα μέλη τους είναι πιο μαχητικά από τον πολιτικό συνασπισμό του Σεΐχ Μοάζ αλ Χατίμπ, ο οποίος διεκδίκησε την περασμένη εβδομάδα την έδρα της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο. Ο δεύτερος μεγαλύτερος συνασπισμός ανταρτών είναι πιο ακραίος και κυριαρχείται από σκληροπυρηνικούς σαλαφιστές μουσουλμάνους. Το επίσημο όνομά του –Τζαμπχάτ αλ-Ισλαμίγια αλ-Ταχρίρ αλ-Σουρίγια– είναι σχεδόν ταυτόσημο με αυτό της προηγούμενης ομάδας. Πηγές των ανταρτών λένε ότι για τον σχηματισμό αυτού του δεύτερου συνασπισμού έχουν συνενωθεί 11 διαφορετικές ταξιαρχίες από όλη τη χώρα. Η χρηματοδότηση προέρχεται από πλούσιους Σαουδάραβες, Κουβεϊτιανούς και άλλους κατοίκους του Περσικού Κόλπου. Πηγές των ανταρτών εκτιμούν ότι αυτός ο δεύτερος συνασπισμός συγκεντρώνει 13.000 σαλαφιστές μαχητές. Μια τρίτη ομάδα, η Αχφάντ αλ Ρασούλ, χρηματοδοτείται από το Κατάρ και έχει 15.000 μαχητές. Η πιο επικίνδυνη όλων είναι η Τζαμπχάτ αλ Νούσρα, που είναι παρακλάδι της Αλ Κάιντα του Ιράκ. Αντάρτες εκτιμούν ότι περιλαμβάνει ίσως 6.000 μαχητές. Φοβούμενοι ενδεχομένως ότι μπορεί να γίνουν στόχοι δυτικών αντιτρομοκρατικών δυνάμεων, οι μαχητές αυτοί λέγεται ότι κρατούν χαμηλό προφίλ και ίσως ανακατεύονται με την ομάδα των σαλαφιστών. Ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός του στρατηγού Ιντρίς εκτιμάται πως διοικεί άλλους 50.000 άνδρες. Ρεαλιστικά, το καλύτερο για την αμερικανική πολιτική θα ήταν να πιεστεί ο συνασπισμός των Σαουδαράβων να φέρει τους 37.000 άνδρες του υπό τη διοίκηση του Ιντρίς. Αυτό θα έβαζε μια τάξη, ανοίγοντας τον δρόμο στον Ιντρίς να διαπραγματευθεί τη δημιουργία στρατιωτικής μεταβατικής κυβέρνησης, που θα περιλαμβάνει όσα μέλη του στρατού του Ασαντ είναι ανοικτά στη συμφιλίωση. «Η συνένωση δυνάμεων υπό τον στρατηγό Ιντρίς θα τον καθιστούσε πιο αναγνωρίσιμο και αξιόπιστο», μου εξήγησε ακτιβιστής των Σύρων ανταρτών σε συζήτηση που είχαμε στην Κωνσταντινούπολη. Χωρίς ισχυρή ώθηση από την πλευρά της Σαουδικής Αραβίας, όμως, ο συντονισμός μοιάζει δύσκολος. Πηγές των ανταρτών αναφέρουν ότι η αντιπολίτευση έχει καταρτίσει σχέδια για την εκπαίδευση της συριακής αστυνομίας, τον καθαρισμό του νερού και την ασφαλή καταστροφή των χημικών όπλων – όλ’ αυτά μόλις λάβουν την έγκριση. Αυτά τα σχέδια είναι ο καλύτερος τρόπος για να αποφευχθεί η συριακή καταστροφή. Τι περιμένουν οι ΗΠΑ;