Στρατηγός για όλες τις δουλειές

Tου David Ignatius Aρθρογράφου της Washington Post

Ο στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους δεν ανέλαβε τη διοίκηση των στρατευμάτων στο Αφγανιστάν γιατί περιμένει να αποτύχει. Αυτή είναι η πιο τολμηρή έκφανση της απόφασης του προέδρου Ομπάμα: Παρέδωσε την προβληματική εκστρατεία στο Αφγανιστάν στην αρμοδιότητα ενός ανδρός, που είχε την ικανότητα να μετατρέψει μια εμφανή ήττα στο Ιράκ σε σχετική επιτυχία. Ο Ομπάμα «ποντάρισε όλα τα λεφτά του» στον Πετρέους, όπως είχε κάνει και ο πρόεδρος Μπους με τη ριψοκίνδυνη ενίσχυση δυνάμεων στο Ιράκ υπό τη διοίκηση του στρατηγού Πετρέους.

Ενας απλός τρόπος να ερμηνεύσουμε την αλλαγή διοίκησης στο Αφγανιστάν είναι ο εξής: Αν οι Ταλιμπάν πουλούσαν μετοχές, η τιμή τους θα είχε σίγουρα υποχωρήσει μετά την ανακοίνωση της Τετάρτης για αλλαγή διοικητή. Είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς θα μπορέσει ο Πετρέους να επαναφέρει την κατάσταση, αν και όπως τον έχω ακούσει να λέει: «Το θέμα με τους νικητές είναι ότι γνωρίζουν πώς να νικούν».


Ο Πετρέους είναι, μεταξύ άλλων, ο πιο ικανός ένστολος πολιτικός άνδρας που έχω δει. Μέσα σε δύο χρόνια κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του προέδρου Ομπάμα, παρά τη στενή σχέση που είχε αποκτήσει με τον Ρεπουμπλικανό προκάτοχό του Τζορτζ Μπους. Πέτυχε μάλιστα τη μετάβαση αυτή πραγματοποιώντας περίτεχνο πολιτικό χορό, χωρίς ωστόσο να ξεχάσει ότι θα μπορούσε να έχει αναδειχθεί σε πραγματικό ροκ σταρ του αμερικανικού στρατού και πόσο φθόνο και τι αισθήματα αδικίας αυτό προκάλεσε μεταξύ των συναδέλφων του. Παρά ταύτα, ο στρατηγός Πετρέους επέλεξε συνειδητά να υπηρετήσει την πολιτική ηγεσία και τον έναν πρόεδρο μετά τον άλλο.

Αν ήμουν ο Πετρέους, θα είχα εξασφαλίσει μια παραχώρηση πριν αναλάβω τη θέση του στρατηγού Μακρίσταλ, ως επικεφαλής των αμερικανικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν: ικανό χρόνο για να πετύχω τον στόχο μου. Αυτό σημαίνει μια εύκαμπτη και υπό όρους ερμηνεία του χρονοδιαγράμματος του προέδρου Ομπάμα για σταδιακή απεμπλοκή των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, από τον Ιούλιο του 2011.

Ο Πετρέους προσέφερε προσεκτικά διατυπωμένη και εσκεμμένα ασαφή δήλωση όταν ρωτήθηκε από την Επιτροπή Ενόπλων Δυνάμεων του Κογκρέσου την περασμένη εβδομάδα: «Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε τον Ιούλιο του 2011 γι’ αυτό που πραγματικά είναι, η ημερομηνία στην οποία μια διαδικασία ξεκινά, εφόσον έχουν εκπληρωθεί συγκεκριμένοι όροι και όχι η ημερομηνία αποχώρησης αμερικανικών στρατευμάτων». Η κυβέρνηση στην Ουάσιγκτον συνεχίζει να εμφανίζεται διχασμένη σχετικά με την έννοια της ημερομηνίας αυτής, ενώ αυτό μπορεί να καταστεί το μεγαλύτερο πρόβλημα του Πετρέους.

Ο Πετρέους παρακολούθησε τα προβλήματα του στρατηγού Μακρίσταλ με ανησυχία. Για κάποιον με τόσο οξυμένο πολιτικό αισθητήριο, όπως ο Πετρέους, η θέα του Μακρίσταλ να σκοντάφτει στις δημόσιες δηλώσεις του και να αφήνει τους υφισταμένους του να μιλούν στον δημοσιογράφο του Rolling Stone με λόγια που θα μπορούσαν να θεωρηθούν «στασιαστικά», αποτέλεσε πραγματικό σοκ. Ο Πετρέους, που είναι σαφώς ο πιο προσεκτικός διοικητής σε ό,τι αφορά τα ΜΜΕ, δεν πρόκειται να επαναλάβει το σφάλμα του προκατόχου του.

Ταξίδεψα συχνά με τον Πετρέους τα τελευταία έξι χρόνια σε Ιράκ και Αφγανιστάν. Αυτό που με εντυπωσίασε, εκτός από τη μεγάλη του φιλοδοξία και αποφασιστικότητα, είναι η προθυμία του να πειραματιστεί, ιδιαίτερα όταν τα πράγματα είναι δύσκολα. Για να εκπονήσει τη στρατηγική ενίσχυσης δυνάμεων, ο Πετρέους συγκέντρωσε ομάδα ριζοσπαστών αξιωματικών που συνηθίζουν να σκέφτονται εκτός των συμβάσεων.

Η δημιουργικότητα θα είναι κρίσιμη στην εξέλιξη του πολέμου στο Αφγανιστάν, όπου η στρατηγική του Μακρίσταλ έχει εμφανίσει αδυναμίες. Θα στοιχημάτιζα ότι ο Πετρέους θα δώσει μεγαλύτερη έμφαση στα πειράματα από τη βάση. Ο στρατηγός είναι ιδιαίτερα ικανός στην επικοινωνία και με τις «δύο όχθες», καθησυχάζοντας προέδρους και πρωθυπουργούς, ενώ την ίδια ώρα συναλλάσσεται με φυλάρχους και τοπικούς πολέμαρχους.

Ο Πετρέους είναι επίσης ταλαντούχος διαπραγματευτής, έτοιμος να χρησιμοποιήσει «υπόγειες οδούς» και αφανείς απεσταλμένους για να διατηρεί την επικοινωνία με μεγάλη γκάμα «παικτών». Ενα τέτοιο στρατηγικό πλεονέκτημα λείπει από την πολιτική των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, ενώ το πλεονέκτημα αυτό θα καταστεί αναγκαίο του χρόνου, όταν οι ΗΠΑ εισέλθουν στο στάδιο των συνομιλιών με τους Ταλιμπάν και τους συμμάχους τους, αναζητώντας συμβιβαστική λύση.

Ο Πετρέους καλείται τώρα να βάλει τάξη μεταξύ των αντικρουόμενων συμφερόντων και προσωπικοτήτων της ομάδας του προέδρου Ομπάμα για το Αφγανιστάν. Ο νέος διοικητής αντιλαμβάνεται επίσης ότι η στρατηγική αυτή πρέπει να συμπεριλαμβάνει και το Πακιστάν, μόνο ικανό να σταματήσει τον ανεφοδιασμό των ανταρτών του Αφγανιστάν στις φυλετικές του περιοχές. Ο στρατηγός διαθέτει, όμως, και ξεκάθαρες επιδιώξεις για το πώς πρέπει να συνεχιστούν οι επιχειρήσεις στην Κανταχάρ, με δυνάμεις των ΗΠΑ και του αφγανικού στρατού να συνεργάζονται σε «κοινούς σταθμούς ασφάλειας» σε όλη την πόλη, όπως έγινε και στη Βαγδάτη την περίοδο της ενίσχυσης δυνάμεων.

Ταξιδεύοντας με τον Πετρέους στο Αφγανιστάν τον περασμένο Οκτώβριο, παρακολούθησα πώς μετέτρεψε μια τυπική επίσκεψη στο χωριό Μπαρακί Μπαράκ σε ουσιαστικό και λεπτομερές μάθημα αντιμετώπισης εξεγέρσεων. Ηπιε το ένα ποτήρι τσάι μετά το άλλο σε βρώμικο κύπελλο, καταβρόχθισε καρβέλια άζυμου ψωμιού και έδωσε στους κατοίκους την απτή αίσθηση ότι ο αμερικανικός στρατός είναι δίπλα τους. Αυτόν τον δημιουργικό, πονηρό και άριστο χειριστή των ΜΜΕ επέλεξε ο Ομπάμα για διοικητή του στο Αφγανιστάν.

http://news.kathimerini.gr