Βέλγιο Βαθαίνει το χάσμα μεταξύ Φλαμανδών και Γαλλόφωνων

Των Stephen Castle και Steven Erlanger
The New York Times

Νέα δυναμική απέκτησε το κίνημα για διάσπαση του Βελγίου με την εκλογική νίκη του χωριστικού κινήματος στη Φλάνδρα, την πλέον ευημερούσα Ολλανδόφωνη περιοχή του διαιρεμένου κράτους. Η απρόσμενη νίκη του Φλαμανδικού εθνικιστικού κόμματος του Μπαρτ ντε Γουέβερ, συνιστά μία νέα πρόκληση στην ήδη εύθραυστη ενότητα της ομόσπονδης χώρας όπου οι εντάσεις μεταξύ Γαλλόφωνων και Ολλανδόφωνων έχουν βαθιές ρίζες, και όπου οι ψηφοφόροι της μιας περιοχής, δεν μπορούν να ψηφίσουν κόμματα της άλλης. Η εξέλιξη έχει επίσης ενισχύσει το αίσθημα της αβεβαιότητας στην Ευρώπη, η οποία βρίσκεται ενώπιον σοβαρών οικονομικών προβλημάτων.

Το Βέλγιο θα αναλάβει την εξάμηνη προεδρία σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες. Ωστόσο θα απαιτηθούν μήνες μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαβουλεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού, γεγονός που ενισχύει τις ενδείξεις ότι το Βέλγιο θα πασκίζει να σχηματίσει την δική του κυβέρνηση σε μία περίοδο κατά την οποία θα πρέπει να προσπαθεί να οδηγήσει την Ευρώπη εκτός της βαθιάς κρίσης στην οποία βρίσκεται.


Το 2007, μετά τις τελευταίες εκλογές, απαιτήθηκαν περίπου εννέα μήνες για τον σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. «Είμαστε κοντά στην άβυσσο. Αν είμαστε πέντε μέτρα ή πέντε εκατοστά μακριά είναι δύσκολο να λεχθεί. Ωστόσο οι Βέλγοι βρίσκονται μπροστά σε σταυροδρόμι και καλούνται να επιλέξουν αν θέλουν να ζήσουν μαζί ή χωριστά» δήλωσε ο Λίβεν ντε Βίντερ, καθηγητής πολιτικών σπουδών.


Πρόωρο για ανεξαρτησία
Μιλώντας μετά την νίκη του, ο κ. ντε Γουέβερ τόνισε ότι είναι πρόωρο να γίνεται λόγος για ανεξαρτησία, την οποία επιθυμεί για την Φλάνδρα, το βόρειο μέρος του Βελγίου όπου ζει το 60% του πληθυσμού. Υποσχέθηκε μάλιστα να απευθυνθεί στους Γαλλόφωνους, αλλά ταυτόχρονα απαίτησε την εφαρμογή ριζικών μεταρρυθμίσεων στο ομοσπονδιακό σύστημα. Ο 39χρονος πολιτικός συγγραφέας δήλωσε ακόμη ότι δεν θα διεκδικήσει το αξίωμα του πρωθυπουργού, κίνηση η οποία θα προκαλούσε έντονη ανησυχία μεταξύ των Γαλλόφωνων. Αντίθετα επέλεξε να επικεντρωθεί στην ανάγκη διαπραγμάτευσης μιας «συμφωνίας» για μεταρρύθμιση του κράτους και των οικονομικών του.

Με βάση τα τελικά αποτελέσματα, η Νέα Φλαμανδική Συμμαχία απέσπασε 27 από τις 150 έδρες, 8 περισσότερες από τις προηγούμενες εκλογές, ενώ οι Γάλλοι Σοσιαλιστές αύξησαν τις έδρες τους κατά 6 φθάνοντας στις 26. Πρόσθετα με την εξασφάλιση του 30% των ψήφων που εξασφάλισε το κόμμα του κ. Ουέβερ, οι κάτοικοι της Φλάνδρας προίκισαν με 12,5% το ακροδεξιό χωριστικό κόμμα του Βλάαμς Μπελάγκ και με περίπου 4% άλλο ένα λαϊκιστικό κόμμα, γεγονός που εξυπακούει ότι περίπου το 50% του Φλαμανδικού εκλογικού σώματος τάχθηκε υπέρ των χωριστικών κινημάτων.

Στην Γαλλόφωνη Βαλωνία και στην πρωτεύουσα Βρυξέλες, οι Γάλλοι Σοσιαλιστές εξασφάλισαν περίπου το 36% των ψήφων. Σε περίπτωση που ανατεθεί ο σχηματισμός κυβέρνησης στον ηγέτη τους Έλιο ντι Ρούπο, θα είναι η πρώτη φορά από το 1974 που Γαλλόφωνος θα τεθεί επικεφαλής της χώρας.
Ωστόσο η μεγαλύτερη επιτυχία του κ. ντε Ουέβερ έγκειται στο ότι κατέστησε τον σκοπό της ανεξαρτησίας σεβαστό. Άλλα χωριστικά κινήματα, όπως το Βλάαμς Μπελάγκ που ταυτίστηκαν με την εξτρεμιστική και την ξενοφοβική άκρα-δεξιά, είδαν τα ποσοστά τους να μειώνονται. Σε αντίθεση με τον κ. ντε Ουέβερ ο οποίος υποστηρίζει το σταδιακό, αργό τέλος του Βελγίου, αντί τον άμεσο διαμελισμό του.


Οι ιστορικές ρίζες
Η 180χρονη ιστορία του Βελγίου εμπεριέχει αρκετά στοιχεία τα οποία οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση. Οι Γαλλόφωνοι, ήταν κυρίαρχοι της Βαλωνίας το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα, ενώ οι Ολλανδόφωνοι θυμούνται να τυγχάνουν μεταχείρισης ως δεύτερης κατηγορίες. Όταν οι παραδοσιακές βιομηχανίες άρχισαν να παρακμάζουν, μεταξύ των Φλαμανδών άρχισε να αναπτύσσεται έντονα το αίσθημα ότι επιχορηγούν τον λιγότερο παραγωγικό νότο.

Το παράλληλο πολιτικό σύστημα του Βελγίου, με βάση το οποίο κάθε περιοχή έχει τα δικά της κόμματα, ενισχύει τις διαχωριστικές τάσεις. Οι εκατέρωθεν πολιτικοί δεν μοιράζονται πολλά κοινά στοιχεία, αλλά παρόλα αυτά θα πρέπει να σχηματίσουν ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Θα πρέπει επίσης να εξεύρουν λύση και για τις Βρυξέλες, την Γαλλόφωνη πόλη που είναι ταυτόχρονα και πρωτεύουσα της Φλάνδρας.

Παρά το ότι και οι δύο περιφερειακές κυβερνήσεις απολαμβάνουν ευρείας αυτονομίας, εντούτοις τα Φλαμανδικά κόμματα επιθυμούν την αποκέντρωση και την αυτονόμηση σε θέματα δικαιοσύνης, υγείας, κοινωνικών ασφαλίσεων, φορολόγησης και εργασίας. Από πλευράς τους οι φτωχότεροι Γαλλόφωνοι φοβούνται ότι σε μία τέτοια εξέλιξη θα απολέσουν την προστασία που τους παρέχει το ισχύον σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων.

Τα σύμβολα ενότητας που εξακολουθούν να υπάρχουν στο Βέλγιο είναι ελάχιστα, πέραν της βασιλικής οικογένειας, του Τεν Τεν και των Βρυξελών. Υπάρχει επίσης μία εθνική ομάδα ποδοσφαίρου, η οποία ωστόσο δεν προκρίθηκε στο Παγκόσμιο Κύπελλο.