Λεωνιδα Λεωνίδου, ερευνητή και συγγραφέα, Λονδίνο Email: leonidas@nostos.com
Σχόλια για το Πόρισμα της Επιτροπής Φακέλου Κύπρου
ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
1. Σε γενικές γραμμές το πόρισμα των τριών μελών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Φακέλου της Κύπρου είναι μεροληπτικό και πλείστα όσα συμπεράσματά του βασίζονται σε εσφαλμένες υποθέσεις και υποθετικούς συσχετισμούς γεγονότων που έγιναν σε άλλες εποχές καθώς και σχέσεων ατόμων των οποίων σχέσεων το μέγεθος και ποιόν είναι ανεξακρίβωτο.
2. Το πόρισμα χαρακτηρίζεται από μια έμμονη προσπάθεια του συγγραφέα/ συγγραφέων του να αποδείξουν ότι όλες οι πολιτικές αποφάσεις και ενέργειες που σχετίζονταν με την Κύπρο είχαν εστία και αφετηρία τους την Ελλάδα και αποσκοπούσαν στην επιβολή στην Κύπρο Νατοϊκής λύσης διχοτόμησης, σε συνεργασία μάλιστα με την Τουρκία (θεωρία της διαρκούς συνομωσίας). Οι συγγραφείς του πορίσματος διατείνονται ότι τα πάντα ξεκινούσαν από το ΝΑΤΟ και την Ελλάδα που επιχειρούσαν να διχοτομήσουν την Κύπρο μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, ότι όλες οι Ελληνικές Κυβερνήσεις (πολιτικές και στρατιωτική) καθώς και ο στρατηγός Γρίβας ήταν όργανα του ΝΑΤΟ που εργάζονταν για να πετύχουν αυτή τη στρατηγική και ότι ο μόνος που αντιστεκόταν σε όλα αυτά ήταν ο αρχ. Μακάριος.
3. Ενώ όμως γίνεται εκτενής αναφορά στο ρόλο των ΗΠΑ παραλείπεται επιμελώς ανάλυση του ρόλου της Σοβιετικής Ένωσης στο Κυπριακό ζήτημα.
4. 4. Το πόρισμα ειδικότερα απέτυχε να συλλάβει το πνεύμα, την ιστορία, το δυναμικό, την ενέργεια και την ισχύ του πέραν των εκατόν χρόνων αγώνα για την Ένωση και αδυνατεί να καταλάβει την επίδραση και τις επιπτώσεις του στη ζωή του τόπου, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας και τα χρόνια του κυπριακού κράτους. Απόδειξη αυτού είναι ότι την υστάτη στιγμή οι συγγραφείς του πορίσματος αναγκάστηκαν να περιλάβουν μια απλή αναφορά στον ένοπλο αγώνα της ΕΟΚΑ, ο οποίος υπήρξε το ζενίθ της ενωτικής κίνησης και που συντάραξε το λαό της Κύπρου και το έθνος ολόκληρο, και είχε καθοριστική επίδρασή στη μετέπειτα ζωή του τόπου.
5. Το πόρισμα απέτυχε να εντοπίσει το ότι οι πλείστες συγκρούσεις στην Κύπρο είχαν αφετηρία την εγκατάλειψη του ενωτικού αγώνα για χάρη της ανεξαρτησίας. Ενώ η Επιτροπή ασχολείται με σωρεία γεγονότων που έλαβαν χώρα από το 1960 – 1974, παραλείπει συστηματικά την όποιαν αναφορά σε πράξεις ή ενέργειες που πυροδοτούσαν και ενίσχυαν την διχόνοια στο εσωτερικό μέτωπο όπως οι δολοφονίες αντιφρονούντων, οι απαγωγές δημοσιογράφων, οι επιθέσεις εναντίον εφημερίδων ή γενικότερα για κάποιες ομάδες ενόπλων που δρούσαν εν ονόματι του Προέδρου Μακαρίου.
6. Η απουσία αξιολόγησης των παρεπόμενων από την άρνηση του αρχιεπισκόπου Μακαρίου να υλοποιήσει την «Συμφωνία Κυρίων» και η κατ’ αντίθεση με αυτή προσχώρηση στο Κίνημα των Αδεσμεύτων, σε μια εποχή κορύφωσης του ψυχρού πολέμου, δεν συμβάλουν στην αντικειμενική θεώρηση των αιτίων που οδήγησαν στις εν συνεχεία συνωμοσίες σε βάρος της Κύπρου.
7. Ενώ αποτελεί αναντίλεκτο γεγονός το ότι η νατοϊκή και αγγλοαμερικανική συνωμοτική στάση έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας οδήγησε στη διχοτόμηση της Κύπρου δεν γίνεται καμία αναφορά στα στρατηγικά και τακτικά λάθη που διαπράχθηκαν από πλευράς Κυπριακής ηγεσίας καθιστώντας έτσι το Πόρισμα ιστορικά ελλιπές και σκόπιμα μεροληπτικό.
8. Το πόρισμα δεν εξετάζει τα αποτελέσματα και τις επιπτώσεις της εσωτερικής πολιτικής (διχασμός, διχόνοια, παράνομες ομάδες και παρακράτος) και της εξωτερικής πολιτικής του αρχ. Μακαρίου (διαρκής πόλεμος με τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις, αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ που αποτελούσε μία των υπερδυνάμεων και μετωπική σύγκρουση με τη χούντα του αδίστακτου Ιωαννίδη).
9. Το πόρισμα περιέχει πλείστες όσες ανακρίβειες, παραλείψεις και υποθέσεις και πολλά από τα συμπεράσματά του δεν βασίζονται σε απτά τεκμήρια ή πρωτογενείς πηγές (παραδείγματα στα ειδικότερα σχόλια) αλλά σε υποθέσεις, συσχετισμούς και παρεμφερείς μαρτυρίες.
10. Στο πόρισμα γίνεται επιλεκτική χρήση αποσπασμάτων καταθέσεων, εγγράφων ή συγγραμμάτων για να στηριχθεί η πιο πάνω φιλοσοφία και στόχοι των συγγραφέων του (ιστορική συρραφή) ενώ αποσπάσματα των ιδίων εγγράφων που οδηγούν σε άλλα συμπεράσματα παραλείπονται. Ενώ για παράδειγμα οι συγγραφείς του πορίσματος θεωρούν το σύγγραμμα του Μπονάνου ως αναξιόπιστη πηγή, εντούτοις χρησιμοποιούν αποσπάσματα από αυτό για να στηρίξουν τη θεωρία τους. Παραλείπουν όμως να κάνουν χρήση των λόγων που οδήγησαν τους στρατιωτικούς της χούντας στη διενέργεια του πραξικοπήματος, όπως αυτοί αναφέρονται στο πιο πάνω σύγγραμμα.
11. Για τον ίδιο λόγο γίνεται προσπάθεια να συνδεθεί και η μυστική διαφυγή και κάθοδος του στρατηγού Γρίβα στην Κύπρο το 1971 με το δικτάτορα Ιωαννίδη, ενώ αποσιωπούνται τόσο η αντιχουντική δράση του Γρίβα (1968-69) όσο και οι δημόσιες ομιλίες του ενάντια στη Χούντα (1970-71).
12. Το πόρισμα επιχειρεί έμμονα να συσχετίσει το στρατηγό Γρίβα και την ΕΟΚΑ Β με τη χούντα και το πραξικόπημα.
13. Ενώ στο συμπέρασμα του πορίσματος αναφέρονται περιληπτικά οι βασικοί παράγοντες και οι λόγοι της τραγωδίας του 1974, εντούτοις στη λεπτομερή παράθεση των γεγονότων, παραλείπονται εκείνοι για τους οποίους ευθύνη έφερε η κυπριακή κυβέρνηση.
14. Δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα η θεωρία του πορίσματος ότι από το 1963 και μετέπειτα όλες οι Ελληνικές κυβερνήσεις και οι Έλληνες πολιτικοί και στρατιωτικοί ήθελαν να διχοτομήσουν την Κύπρο.
15. Το πόρισμα παραγνωρίζει την αυτοθυσία και τον ηρωισμό που επέδειξαν οι Έλληνες στρατιωτικοί και οι άνδρες της ΕΛΔΥΚ καθώς και οι Κύπριοι στρατιώτες και έφεδροι κατά την Τουρκική εισβολή.
16. Η παρουσίαση του στρατηγού Γρίβα ως περίπου του αρχιτέκτονα του χουντικού πραξικοπήματος δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική πραγματικότητα δεδομένου ότι α) ο στρατηγός Γρίβας απεβίωσε έξι μήνες πριν από το πραξικόπημα, β) ότι ανακηρύχθηκε από την Βουλή των Αντιπροσώπων «ως άξιον τέκνον της ιδιαιτέρας αυτού πατρίδος Κύπρου» (ψήφισμα ημερ. 31/1/74) και γ) ότι τιμήθηκε από τον Πρόεδρο Μακάριο με τριήμερο επίσημο πένθος.
ΛΕΠΤΟΜΕΡΗ ΣΧΟΛΙΑ
Σελ. 4. Όροι εντολής
Το πόρισμα αναφέρει: 7. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της η Επιτροπή θα ετοιμάσει πόρισμα στο οποίο θα αναφέρεται το σύνολο των δραστηριοτήτων της και το οποίο θα παρουσιαστεί στην ολομέλεια του σώματος. Θα κοινοποιηθεί επίσης όπου η Βουλή ήθελε αποφασίσει. Το πόρισμα ΔΕΝ θα αναφέρεται σε πολιτικές ή ποινικές ευθύνες.
Στο πόρισμα 1) δεν φαίνεται να αναφέρεται το σύνολο των δραστηριοτήτων της Επιτροπής για παράδειγμα τα ονόματα και η ιδιότητα των μαρτύρων. 2) Αντίθετα με τους όρους εντολής το μέγιστο μέρος του πορίσματος επιχειρεί να αποδώσει πολιτικές ευθύνες.
ΚΕΦ. ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
Σελ. 13 - Ιστορική ανακρίβεια
Ο Σουλτάνος που παραχώρησε, το 1878, την Κύπρο στη Μεγάλη Βρετανία ήταν ο Αβδούλ Χαμίτ και όχι ο Σελίμ που αναφέρει το πόρισμα.
Σελ. 14 - Ιστορική ανακρίβεια
Τα άρθρα της Συνθήκης των Σεβρών (1920) που αναφέρονται στην Κύπρο είναι τα υπ’ αριθμό 115, 116 και 117 και όχι τα άρθρα 15 και 17 όπως λανθασμένα καταγράφει στο πόρισμα.
Σελ. 14 - Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται η αναφορά στο Ενωτικό Δημοψήφισμα του 1921. Αυτό αποτελεί τεκμήριο της διαχρονικής δύναμης και έντασης του ενωτικού αγώνα.
Σελ. 14 - Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται η αναφορά στο Ενωτικό Δημοψήφισμα του 1930. Αυτό αποτελεί τεκμήριο της διαχρονικής δύναμης και έντασης του ενωτικού αγώνα.
Σελ. 16 (1950) Ιστορική παράλειψη Στις 15 Ιανουαρίου 1950 διοργανώνεται από την Εθναρχία και τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Β΄ Παγκύπριο δημοψήφισμα για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Σελ. 16 (1955-59) – Ιστορική παράλειψη
Σε αντίθεση με το αρχικό πόρισμα στο οποίο ουδεμία μνεία γινόταν στον ένοπλο αγώνα της ΕΟΚΑ για την Ένωση, ο οποίος υπήρξε το σημαντικότερο γεγονός της Ιστορίας της Κύπρου, κατόπιν πολλών αντιδράσεων στο τελικό πόρισμα προστέθηκαν δύο παράγραφοι. Από το πόρισμα όμως παραλείπονται οι συνέπειες και οι επιπτώσεις του αγώνα ο οποίος καθοδηγούσε τις σκέψεις και τις ενέργειες του αρχηγού της Γ.Γρίβα - Διγενή και ενός μεγάλου αριθμού των πρωτεργατών του επαναστατικού αυτού κινήματος καθώς και της ενωτικής παράταξης για τα επόμενα χρόνια. Ο αγώνας της Ένωσης, που ήταν το εθνικό όραμα γενεών Ελλήνων της Κύπρου και που άρχισε με την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον οθωμανικό ζυγό, εντείνεται επί Αγγλοκρατίας. Το επαναστατικό κίνημα της ΕΟΚΑ αποτελούσε την ένοπλη έκφραση του αγώνα της Ένωσης. Το όραμα της Ένωσης καθοδηγούσε τις ενέργειες της πλειονότητας των Κυπρίων και της ηγεσίας του κατά τις επόμενες δεκαετίες. Οι παρεκκλίσεις του αρχ. Μακαρίου, έστω και προσωρινές, από την πορεία της Ένωσης (δηλώσεις στη Κασλ το 1958, υπογραφή Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου 1959), οι αμφιταλαντεύσεις του μεταξύ ένωσης – ανεξαρτησίας το 1960-71, η θεωρία του εφικτού κτλ. προκάλεσαν τρομερές αντιδράσεις στο εσωτερικό και ιδιαίτερα ανάμεσα σε εκείνους που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν υπέρ του ιδανικού αυτού. Οι κατά καιρούς συγκρούσεις με τον αρχ. Μακάριο προέρχονταν από μια μερίδα ανθρώπων που τον θεωρούσαν ως εμπόδιο για την πραγμάτωση του προαιώνιου πόθου της Ένωσης.
Σελ. 17 (1958) – Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται αναφορά στη μονομερή απόφαση του αρχ. Μακαρίου να εγκαταλείψει την πορεία της Ένωσης για χάρη της ανεξαρτησίας χωρίς συνεννόηση με την Ελληνική Κυβέρνηση ή με το στρατιωτικό αρχηγό του αγώνα Γ.Γρίβα Διγενή (δήλωση στην Μπάρμπαρα Κασλ 18.9.1958). Οι επιπτώσεις του τερματισμού ή αναστολής του αγώνα της Ένωσης ήταν σοβαρότατες και επηρέασαν καθοριστικά τα γεγονότα των επόμενων χρόνων.
Σελ. 17 (1959) – Ιστορική παράλειψη
Ουδεμία αναφορά γίνεται στο ότι ο αρχ. Μακάριος συνυπέγραψε τις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου. Το πόρισμα απέτυχε να αντιληφθεί και να αξιολογήσει την τεράστια σημασία και τις επιπτώσεις που είχε ο αγώνας της ΕΟΚΑ για Ένωση και ο απότομος τερματισμός του αγώνα αυτού με την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, οι οποίες απέκλειαν εσαεί την Ένωση, στη μετέπειτα ζωή και τις εξελίξεις του τόπου.
Σελ. 17 (1959) Ιστορική παράλειψη
Ουδεμία αναφορά γίνεται στη σύλληψη του τουρκικού πλοιαρίου «Ντενίς» την 18η Οκτώβρη του 1959 που μετέφερε οπλισμό από την Τουρκία για τις Τ/Κ εξτρεμιστικές οργανώσεις.
Σελ. 18 (1963) Ιστορική παράλειψη
Δεν αναφέρεται ότι με την απόφαση του αρχ. Μακαρίου για τροποποίηση του Συντάγματος το Δεκέμβριο του 1963 διαφώνησε η Ελληνική Κυβέρνηση και ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Κένετι συμβούλεψε το Μακάριο να μην προχωρήσει σε αυτή.
Ιστορική παράλειψη της περιβόητης εμπλοκής και του ρόλου του Βρετανού ύπατου αρμοστή στη Λευκωσία Ουίλλιαμ Κλαρκ στο ζήτημα των 13 σημείων του Μακαρίου.
Ιστορική παράλειψη Παραλείπεται το σημαντικό καθοριστικό γεγονός ότι αποτέλεσμα των γεγονότων του 1963-64 ήταν η πρώτη διχοτόμηση της κυπριακής πρωτεύσας την οποία ο Αρχηγός του κράτους υπέγραψε με την παρουσία του στην υπογραφή (πράσινες γραμμές), ο κατατεμαχισμός του κυπριακού κράτους με τη δημιουργία ελεγχόμενων τουρκικών θυλάκων και η δημιουργία των πρώτων προσφύγων και αγνοουμένων στην Κύπρο (μαρτυρία Κληρίδη).
Σελ. 21 (1964) Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται το σημαντικό γεγονός ότι την επικείμενη εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο τον Αύγουστο του 1964 ματαίωσε η άμεση παρέμβαση του προέδρου των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον με αυστηρή επιστολή του προς τον Τούρκο πρωθυπουργό, διότι με αυτό ανατρέπεται η θεωρία της συνεχούς συνομωσίας που το πόρισμα προσπαθεί να στηρίξει.
Σελ. 21 (1964) – Ιστορικές παραλείψεις
Είτε με παράλειψη στοιχείων είτε με αφελείς αναφορές επιχειρείται συστηματική δικαιολογία των μονομερών αποφάσεων και ενεργειών του αρχ. Μακαρίου, όπως: 1) η υποβολή των 13 σημείων τροποποίησης του συντάγματος (Δεκ. 1963) όταν στην Ελλάδα ουσιαστικά δεν υπήρχε κυβέρνηση (παραλείπεται), 2) η κατά τον Ιανουάριο του 1964 μονομερής κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεως (παραλείπεται), 3) η κατά τον Αύγουστο του 1964 πρόκληση των επεισοδίων της Μανσούρας (παραλείπονται οι λόγοι) και η επίσκεψή του στον πρόεδρο της Αιγύπτου Νάσερ από τον οποίο ζήτησε εμπλοκή του στο Κυπριακό και στρατιωτική βοήθεια την οποία όμως του αρνήθηκε και η οποία επίσκεψη προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις στη Δύση (παραλείπεται). Τα τελευταία ενώ διεξάγονταν οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ (Άτσεσον), Ελλάδας και Τουρκίας στη Γενεύη για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού με βάση την Ένωση.
Σελ. 21-22 (1960-65) Ιστορική παράλειψη
Ενώ στο Πόρισμα υπάρχει εκτεταμένη αναφορά, στη στάση των ΗΠΑ έναντι του Κυπριακού προβλήματος στη δεκαετία του 1960, οι συντάκτες του πορίσματος απέφυγαν οποιαδήποτε αναφορά στη στάση της Σοβιετικής Ένωσης την ίδια περίοδο.
Έτσι καμιά αναφορά δεν υπάρχει στο Πόρισμα για την δήλωση του Σοβιετικού ΥΠΕΞ Γκρομύκο, στις 21 Ιανουαρίου 1965 περί «ομοσπονδιακής λύσης, του Κυπριακού». Δήλωση που καταδικάστηκε ακόμη και από την εφημερίδα «Χαραυγή» στις 23/1/65, που μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «η ομοσπονδιακή μορφή κρατικής συγκρότησης είναι και λανθασμένη και ανεφάρμοστη στην πράξη και επιζήμια..».
Σελ. 27 (1964) Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται ο πραγματικός σκοπός της επίσκεψης Γαρουφαλιά στην Κύπρο τον Αύγουστο του 1964. Ο Γαρουφαλιάς στην επίσκεψή του εκείνη κοινοποίησε στο Μακάριο την απόφαση του Συμβουλίου του Στέμματος για άμεση μονομερή κήρυξη της Ένωσης την οποία όμως ο Μακάριος ματαίωσε μετά από συνεννόηση με τον Ανδρέα Παπανδρέου, υιό του Έλληνα πρωθυπουργού, και την αποστολή στην Αθήνα του Βάσου Λυσσαρίδη οι οποίοι έπεισαν το Γεώργιο Παπανδρέου να μη εφαρμόσει την απόφαση του Συμβουλίου του Στέμματος.
Σελ. 27 (1966) – Ιστορική παράλειψη
Το πόρισμα αναφέρει: Όπως αναφέρεται, οι προθέσεις της Ελλάδας ήταν η παραχώρηση στην Τουρκία με μορφή της μίσθωσης ή της κυριαρχίας στρατιωτικής βάσης. Σαν τέτοια υποδεικνυόταν η Βρετανική Βάση της Δεκέλειας. Δεν αναφέρεται και δεν έχει εντοπισθεί πουθενά εάν η Μ.Βρετανία είχε βολιδοσκοπηθεί για αυτό και ποια ήταν η άποψή της.
Το πόρισμα παρέλειψε αυθεντικά έγγραφα. Σε σύγγραμμα που παραδόθηκε στην Επιτροπή ως τεκμήριο (βλ. Λ.Λεωνίδου, Γ.Γρίβας Διγενής, Βιογραφία, Τόμος ΙΙΙ, σ.323-326) δημοσιεύονται από απόρρητα βρετανικά έγγραφα τόσο οι βολιδοσκοπήσεις που έγιναν από τον βασιλιά Κωνσταντίνο όσο και η απόφαση της Βρετανίας να παραχωρήσει τη Βάση της Δεκέλειας για να υποβοηθήσει συμφωνία στο Κυπριακό (10.11.1966).
Σελ. 27 (1966) – Ιστορική διαστρέβλωση
Αντί τα σχέδια Άτσεσον να αξιολογηθούν ως ευκαιρίες για την Ένωση με ανταλλάγματα προς την Τουρκία, και να εξεταστούν οι λόγοι αποτυχίας τους, αυτά εντάσσονται από τους συγγραφείς του πορίσματος μέσα στο «σχέδιο της διαρκούς συνομωσίας».
α. Παραλείπεται αναφορά στην πρόταση των ΗΠΑ, αμέσως μετά το ναυάγιο των σχεδίων Άτσεσον, προς την Ελλάδα να κηρύξει μονομερώς την Ένωση, ενώ Αμερική δεσμεύτηκε να κρατήσει την Τουρκία «σε απόσταση βραχίονα» και εξέταση του ποίοι ήσαν οι υπαίτιοι για τη ματαίωση αυτής της προσφοράς.
β. Παραλείπεται αναφορά στο ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίλσον απέστειλε επιστολή προς τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο στη οποία τον πληροφορούσε ότι η Βρετανία αποδεχόταν να παραχωρήσει τη Δεκέλεια ως αντάλλαγμα για τη λύση του Κυπριακού.
ΚΕΦ. ΚΟΦΙΝΟΥ - ΜΕΡΑΡΧΙΑ
Σελ.34 (Κοφίνου) Το πόρισμα αναφέρει: Οι λόγοι που οδήγησαν την ηγεσία της ΑΣΔΑΚ στη λήψη της απόφασης για τη διενέργεια της επιχείρησης δεν είναι πλήρως επιβεβαιωμένοι…
Το πόρισμα παρέλειψε αυθεντικά έγγραφα: Η Επιτροπή έχει στα χέρια της έγγραφα που πιστοποιούν ότι 1) η Κυπριακή Κυβέρνηση ζητούσε επίμονα κάλυψη από την Εθνική Φρουρά 2) Το ΓΕΕΦ εισηγήθηκε όπως η Αστυνομία από μόνη της αντιμετωπίσει τις τουρκικές προκλήσεις 3) Το ΓΕΣ έδωσε έγκριση για ανάμιξη της ΕΦ και 4) Στις 13.11.67 αντιπρόσωποι του ΓΓ του ΟΗΕ πληροφόρησαν το Μακάριο ότι η Τουρκία αποδεχόταν σταδιακή επανέναρξη των περιπολιών την οποία πληροφορία ο Αρχιεπίσκοπος αγνόησε.
Σελ. 35 (Κοφίνου) Το πόρισμα αναφέρει: Δεύτερη εκδοχή…Ο δεύτερος και πιθανότερος λόγος αφορά ενδεχόμενη απόφαση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ για οριστική διευθέτηση του Κυπριακού στη βάση του σχεδίου Άτσεσον το οποίο είχε απορριφθεί.
Η χρήση των όρων πιθανότερος λόγος και ενδεχόμενη απόφαση, αποτελούν υποθέσεις χωρίς τεκμήρια για την εμπλοκή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στο ζήτημα της Κοφίνου.
Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για στήριξη της εκδοχής αυτής δεν επιβεβαιώνουν εμπλοκή του ΝΑΤΟ.
Ιστορική παράλειψη Παραλείπεται αναφορά στην επίσκεψη Σπαντιδάκη στην Κύπρο στα τέλη Οκτωβρίου 1967 και οι μυστικές συνομιλίες – συμφωνία που είχε με το Μακάριο για την Κοφίνου και τη Μεραρχία.
Εσκεμμένη παράλειψη Παραλείπεται αναφορά στην απόπειρα εναντίον της ζωής του στρατηγού Γρίβα που έγινε εκείνες τις μέρες με την ανατίναξη του αεροπλάνου που θα ταξίδευε.
Εσκεμμένη παράλειψη Το πόρισμα παρέλειψε μαρτυρίες που είχε η Επιτροπή (από Μ.Καλογερόπουλο) ότι ο στρατηγός Γρίβας όχι μόνο ήταν αντίθετος με την ανάμιξη της Εθνικής Φρουράς στην υπόθεση των περιπολιών της αστυνομίας στην περιοχή Αγίου Θεοδώρου - Κοφίνου αλλά για να προλάβει τα επεισόδια: 1) Μετέθεσε Ε/Κ αξιωματικό από τον Πύργο στο ΚΕΝ Λάρνακας και του ανέθεσε την εξουδετέρωση του Τούρκου αξιωματικού που διοργάνωνε τους Τούρκους και τους καθοδηγούσε στην πρόκληση επεισοδίων. 2) Τη δωδεκάτη ώρα διέταξε Ε/Κ αξιωματικό να αφαιρέσει τους πυροκροτητές από τα όπλα των στρατιωτών της Εθνικής Φρουράς για να αποφευχθεί η ανταπόδοση του πυρός στην πρόκληση των Τούρκων.
Το πόρισμα παρέλειψε αυθεντικά έγγραφα: Παραλείπεται η σύσκεψη της 13ης Νοεμβρίου 1967 υπό την προεδρία του αρχ. Μακαρίου κατά την οποία οι εκπρόσωποι του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Οζόριο-Ταφάλ και Μαρτόλα ενημέρωσαν το Μακάριο ότι η Τουρκία αποδέχθηκε το χρονοδιάγραμμα σταδιακής επανέναρξης των περιπολιών. Ο τότε διοικητής της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ M.Harbottle (The Impartial Soldier, p.149) αναφέρει: Ακόμη και η αναφερθείσα αλλαγή στη στάση των Τούρκων απέτυχε να αλλάξει την απόφαση της Κυβέρνησης να προχωρήσει. Οι προειδοποιήσεις τόσο του Μαρτόλα όσο και του Οζόριο-Ταφάλ στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο να συμφωνήσει για παραπέρα αναβολή των περιπολιών δεν είχαν επιτυχία. Οι συμβουλές τους έγιναν αποδεκτές με ευχαριστίες αλλά ο Αρχιεπίσκοπος το ξεκαθάρισε ότι δεν μπορούσε να υποσχεθεί ότι θα τις ακολουθούσε. (Δημοσιεύτηκε σε σύγγραμμα που παραδόθηκε στην Επιτροπή Λ.Λεωνίδου Τόμος ΙΙΙ, σ.371)
Σελ. 38 (Κοφίνου) – Εσκεμμένη επιλογή εγγράφων
Γίνεται αναφορά στην επιστολή του Πολ. Γεωρκάτζη που απέστειλε στις 17.11.67 δηλαδή δύο μέρες μετά τα γεγονότα ασφαλώς για να δικαιολογήσει τις αποφάσεις και ενέργειες της Κυπριακής Κυβέρνησης καθώς και τις σοβαρές συνέπειες από αυτές και όμως παραλείπεται η έκθεση του στρατηγού Γρίβα για τα γεγονότα.
Αυθαίρετα η Επιτροπή υποστηρίζει αυτό που περιγράφει ως δεύτερη εκδοχή του πορίσματος, ενώ υπάρχει πληθώρα άλλων εκδοχών που αποτελούν συνδυασμό των γεγονότων που περιγράφονται στις προτεινόμενες εκδοχές.
Το πόρισμα παρέλειψε αυθεντικά έγγραφα: Παραλείπεται σημαντικότατο έγγραφο – καταγγελία του Γρίβα προς το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης της Ελλάδας στις 16.9.1966, δηλαδή ένα χρόνο πριν τις εξελίξεις Κοφίνου, ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση προκαλεί επεισόδια με τους Τουρκοκυπρίους για να εμπλέξει την Εθνική Φρουρά (Σπύρου Παπαγεωργίου, Τα Κρίσιμα Ντοκουμέντα του Κυπριακού, Τόμος Γ΄, σ.287):
Με αυτό στρατηγός Γρίβας επισημαίνει τον κίνδυνον να ρυμουλκηθώμεν εις ενεργείας, αίτινες ενδεχομένως να οδηγήσουν εις μη επιθυμητάς εξελίξεις.
Σελ. 42 (Μεραρχία) Για την ανάκληση της Μεραρχίας το πόρισμα αναφέρει: Σε διάφορες κατά καιρούς αναφορές προβλήθηκε η άποψη ότι ο Αρχ. Μακάριος και η κυπριακή κυβέρνηση είχαν συγκατατεθεί στην αποχώρηση της Μεραρχίας. Αυτό δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα…
Το πόρισμα παρουσιάζει ανακριβή στοιχεία. Τα απόρρητα Αμερικανικά έγγραφα επιβεβαιώνουν ότι ο Μακάριος ευχαρίστως αποδεχόταν την αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας από τις 22 Νοεμβρίου, προτού ακόμα η Χούντα την αποδεχτεί στις 29 Νοεμβρίου. Σε τηλεγράφημα του Αμερικανού πρέσβη στη Λευκωσία Taylor Bletcher προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ (αρ.313 22.11.1967) περιγράφει την αντίδραση του Μακαρίου ως εξής (Σε σύγγραμμα που παραδόθηκε στην Επιτροπή του Λ.Λεωνίδου, ΓΓΔ -Τόμος ΙΙΙ, σ.396).
Ο Μακάριος μου ανέφερε ότι είμαστε σωστοί στην υπόθεσή μας ότι υποστήριζε αποστρατικοποίηση μέσα από μία σταδιακή ελάττωση των δυνάμεων αλλά ήταν εκτός συζήτησης να πάρει ο ίδιος την πρωτοβουλία χωρίς αναφορά στην Αθήνα. Είπε ότι προσωπικά δεν θα είχε κανένα ενδοιασμό να μου πει ότι συμφωνούσε με το πνεύμα και μάλιστα με το γράμμα του προτεινομένου μηνύματος. Αλλά υπό την παρούσα κρίση και κατάσταση της κοινής γνώμης τόσο εδώ (στην Κύπρο) όσο και στην Ελλάδα, φοβόταν ότι θα τον κατηγορούσαν ως προδότη και ότι ξεπούλησε την Ελλάδα… Συμφώνησε αλλά είπε ξανά ότι δεν μπορούσε να πάρει πρωτοβουλία. Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος είπε ότι θα μπορούσε να αντιδράσει θετικά σε οποιαδήποτε Ελληνική πρωτοβουλία στη γραμμή αυτή και ζήτησε να κάνουμε παραστάσεις στην Αθήνα όπως εκείνες που κάναμε στον ίδιο…
Αυτούσιο το Αμερικανικό έγγραφο το έχει η Επιτροπή.
Επιπρόσθετα, τα ίδια έγγραφα πιστοποιούν ότι κατά τις συναντήσεις που είχε στις επόμενες μέρες με τον Αμερικανό μεσολαβητή Σάιρους Βανς, ο αρχ. Μακάριος έθεσε επιτακτικά το αίτημα της κυπριακής κυβέρνησης για αποχώρηση όχι μόνο των στρατευμάτων που έφτασαν στο νησί μετά το 1963 (της Μεραρχίας), αλλά και της ΕΛΔΥΚ και ΤΟΥΡΔΥΚ και την πλήρη αποστρατικοποίηση του νησιού, απόφαση που σήμαινε κατάργηση των Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου.
ΚΕΦ. ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1968
Σελ. 44 Το πόρισμα αναφέρει: Αντιπολίτευση η οποία αξιοποιήθηκε στη συνέχεια από τη χούντα για να αποδυναμωθεί και να αποσταθεροποιηθεί ο Αρχ. Μακάριος.
Δεν υπάρχουν αποδείξεις για αυτό το συμπέρασμα.
Το πόρισμα αναφέρεται κατά κόρον στη Γριβική παράταξη αντί στην «ενωτική παράταξη».
Το πόρισμα αναφέρει: Υποψήφιοι για την προεδρία ήταν ο Αρχ. Μακάριος και ο Δρ. Τάκης Ευδόκας ο οποίος παρουσιάσθηκε σαν ο υποψήφιος- εκπρόσωπος της Γριβικής παράταξης.
Ο Ευδόκας ήταν υποψήφιος της ενωτικής παράταξης.
ΚΕΦ. ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
Σελ. 53 Το πόρισμα αναφέρει: Εκτίμηση της Επιτροπής είναι πως πίσω από την ίδρυση και δράση του Εθνικού Μετώπου βρίσκονταν κύκλοι της ελληνικής χούντας…
Το πόρισμα επιχειρεί απεγνωσμένα να στηρίξει τη φανερή μεροληπτική γραμμή του ότι όλα γεγονότα και οι κινήσεις που στρέφονταν εναντίον του αρχ. Μακαρίου είχαν αφετηρία την Αθήνα με σκοπό την αποσταθεροποίησή του. (Θεωρία της διαρκούς συνομωσίας).
ΚΕΦ. ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΓΕΩΡΚΑΤΖΗ
Σελ. 60 . Το πόρισμα αναφέρει: Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι ο Δ.Παπαποστόλου ήταν στο σημείο της συνάντησης.
Υπάρχουν μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες που έχουν δημοσιευθεί και που πιστοποιούν ότι ο Παπαποστόλου κατά την ώρα της δολοφονίας βρισκόταν στη Λέσχη Αξιωματικών της Εθνικής Φρουράς.
Σελ. 61. Το πόρισμα αναφέρει: Μάλιστα το γεγονός αυτό έδωσε τη δυνατότητα σε διάφορους κύκλους να ισχυρίζονται ότι στη δολοφονία έλαβε μέρος και άτομο του στενού περιβάλλοντος του Αρχιεπισκόπου. Όμως από το σύνολο των στοιχείων που κατέχει η Επιτροπή δεν επιβεβαιώνεται αυτός ο ισχυρισμός.
Αναπάντητα ερωτήματα:
i) Ποια στοιχεία έχει η Επιτροπή που απορρίπτουν τον ισχυρισμό αυτό;
ii) Κλήθηκε να καταθέσει στην επιτροπή το εν λόγω άτομο του κύκλου του Αρχιεπισκόπου;
iii) Γιατί αφέθηκαν οι Παπαποστόλου και Πουλλίτσας να αναχωρήσουν για την Ελλάδα εφόσον ήταν γνωστό στις Αρχές ότι ενέχονταν στη δολοφονία του Γεωρκάτζη;
ΚΕΦ. ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΡΙΒΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Σελ. 61. Το πόρισμα αναφέρει: Το πλοιάριο με το οποίο θα έφθανε μυστικά στην Κύπρο φρόντισε να εξασφαλίσει ο εφοπλιστής Α.Ποταμιάνος, όπως ακριβώς είχε συμβεί κατά τη μυστική άφιξή του στην Κύπρο το 1964. Αναχώρησε από το Πόρτο Χέλι στις 28 Αυγούστου με προορισμό την Κύπρο.
Το πόρισμα παρουσιάζει ανακριβή στοιχεία: Τα πιο πάνω αποτελούν σοβαρές ανακρίβειες:
1) Το πλοιάριο δεν είχε εξασφαλίσει ο Α.Ποταμιάνος αλλά ναυλώθηκε από τον Κοσμά Μαστροκόλια από το Γερμανό ιδιοκτήτη του με Έλληνα καπετάνιο.
2) Η αναχώρηση του στρατηγού Γρίβα το 1964 έγινε στις 9 Ιουνίου από τον Πειραιά με το πλοίο Ελευθερία της ναυσιπλοΐας Ποταμιάνου και αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Λεμεσού τις πρωινές ώρες της 12ης Ιουνίου.
3) Η αναχώρηση του στρατηγού Γρίβα στις 28 Αυγούστου του 1971 έγινε την 15η ώρα με το πλοιάριο Δελφίνι από τον όρμο Κωττέρων της Γλυφάδας και όχι από το Πόρτο Χέλι.
Παρατίθεται απόσπασμα από το ημερολόγιο του στρατηγού Γρίβα 31.8.71 που ανατρέπει την εισήγηση του πορίσματος:
Το πλοιάριον που με μετέφερεν ωνομάζετο Δελφίνι ανήκε δε εις Γερμανόν, διοικείτο δε υπό Έλληνος πλοιάρχου. Με συνώδευσεν εις τον πλουν ο πιστός και αφωσιωμένος φίλος Κοσμάς Μαστροκόλιας, παρ’ όλους τους κινδύνους που διέτρεχε να αποκαλυφθή μετά την επιστροφήν του η πράξις του αυτή και να υποστή τας συνεπείας. Ο ίδιος εφρόντισε και εξεύρε το πλοιάριον.
Σελ. 62. Το πόρισμα αναφέρει: Τις προθέσεις του στρατηγού γνώριζαν οι Α. Ποταμιάνος, Κ.Μαστροκόλιας και τα αδέλφια Σκλαβενίτη (Γιάννης και Αθανάσιος), άτομα τα οποία όπως έχει επιβεβαιωθεί ήσαν έμπιστοι συνεργάτες του δικτάτορα Δ.Ιωαννίδη… Τα παραπάνω ήσαν στενοί και έμπιστοι συνεργάτες του Γ. Γρίβα… Τα παραπάνω άτομα φαίνεται ότι είχαν αναλάβει την οργάνωση και την προετοιμασία της αναχώρησής του από την Αθήνα. Ως εκ τούτου είναι απίθανο η χούντα (τουλάχιστον η ομάδα Δ.Ιωαννίδη) να αγνοούσε αυτούς τους σχεδιασμούς.
Το πόρισμα παρουσιάζει ανακριβή στοιχεία: Σύμφωνα με σημειώσεις του στρ/γού Γρίβα εκτός από τον Κοσμά Ματροκόλια και τον Κ. Ευσταθόπουλο κανείς από τους πιο πάνω δε γνώριζαν το χρόνο απόδρασης του Διγενή. Ούτε ο Κ.Μαστοκόλιας ούτε ο Κ.Ευσταθόπουλος μέχρι τότε υπήρξαν έμπιστοι συνεργάτες του δικτάτορα Ιωαννίδη. Ο Μαστροκόλιας είχε συλληφθεί το Σεπτέμβριο του 1968, μετά την αποκάλυψη από τις Αρχές της οργάνωσης Γρίβα εναντίον της Χούντας, τέθηκε υπό κράτηση και ανακρίθηκε για μέρες από τα όργανα του Ιωαννίδη.
Η υπόθεση του πορίσματος «Τα παραπάνω άτομα φαίνεται ότι είχαν αναλάβει» είναι εντελώς εσφαλμένη και αναληθής υπόθεση γιατί με εντολές του Διγενή ελάχιστοι γνώριζαν το σχέδιο αναχώρησής του.
Η υπόθεση «Ως εκ τούτου είναι απίθανο η χούντα (τουλάχιστον η ομάδα Δ.Ιωαννίδη) να αγνοούσε αυτούς τους σχεδιασμούς» είναι εντελώς εσφαλμένη, αναληθής και ατεκμηρίωτη υπόθεση. Το πόρισμα προσπαθεί με υποθέσεις (χρήση λέξεων φαίνεται και είναι απίθανο) να βγάλει τα δικά του ατεκμηρίωτα συμπεράσματα ότι δήθεν η μυστική διαφυγή του στρ/γού Γρίβα από την Αθήνα το 1971 ήταν σε γνώση του Δ.Ιωαννίδη.
Σελ. 63 Το πόρισμα αναφέρει: – Η Επιτροπή δεν έχει γνώση εάν και κατά πόσο τους σχεδιασμούς τους γνώριζε ο πρώην σωματοφύλακάς του Αριστείδης Παλαίνης, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας των εμπίστων αξιωματικών του δικτάτορα Δ. Ιωαννίδη.
Ιστορική ανακρίβεια- Η αναφορά αυτή είναι εσκεμμένη και παραπλανητική για να συνδέσει το στρατηγό Γρίβα με το δικτάτορα Δ.Ιωαννίδη ενώ κατά το 1968-71 δεν υπήρχε καμιά σχέση του πρώτου με τον πρώην σωματοφύλακά του ή με τον Ιωαννίδη του οποίου το καθεστώς ο Γρίβας σχεδίαζε να ανατρέψει. Αυτό φαίνεται και από το αρχείο του Γ.Γρίβα και από το ότι ο Παλαίνης δεν ανήκε στην ομάδα αξιωματικών που συνεργάζονταν με το Γρίβα στην Αθήνα την περίοδο 1968-71. Εφόσον η Επιτροπή «δεν έχει γνώση εάν και κατά πόσο…» η αναφορά αυτή είναι εσκεμμένη για παραπλάνηση του αναγνώστη.
Εσκεμμένη παράλειψη
Παραλείπεται αναφορά στην αντιχουντική δράση και οργάνωση Γρίβα (1968-69) με στόχο την ανατροπή της χούντας, και ότι σ΄αυτήν εντάχθηκαν οι Σπύρος Μουστακλής, Νικόλαος Λύτρας και Γεώργιος Καρούσος. Και οι τρεις γνωστοί για την αντιχουντική τους δράση, την αποστράτευσή τους, τη φυλάκιση ή εκτοπισμό τους σε απομακρυσμένα ορεινά χωριά ή νησιά καθώς και τα φοβερά βασανιστήρια που υπέστησαν (Μουστακλής) από το στρατιωτικό καθεστώς.
Εσκεμμένη παράλειψη
Παραλείπεται αναφορά στις δύο σημαντικές και μοναδικές δημόσιες ομιλίες του Γ.Γρίβα στον ΟΡΦΕΑ στις 5.4.1970 και στο ΑΚΡΟΠΟΛ στις 4.4.1971 στις οποίες κατηγορεί δημόσια τη Χούντα για τη στάση της στο Κυπριακό. Μοναδική περίπτωση δημόσιων αντχουντικών ομιλιών κατά την περίοδο της δικτατορίας.
Σελ. 65-66 - Εσκεμμένες χρονικές παλινδρομήσεις
Το πόρισμα αναφορικά με τη χρηματοδότηση της ΕΟΚΑ Β΄ σκόπιμα παλινδρομεί για να συγχύσει και να συνδέσει την κατάσταση πριν το θάνατο του στρατηγού Γρίβα με εκείνη που ακολούθησε το θάνατο του. Η χρήση του όρου χρήματα από την Ελλάδα γίνεται ευρέως για δοθεί η εντύπωση ότι ο Γρίβας είχε χρηματοδότηση από το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας. Για παράδειγμα ο Κροίσος Χριστοδουλίδης, αποσπάσματα από την κατάθεση του οποίου καταγράφονται σχετικά με τη χρηματοδότηση της ΕΟΚΑ Β, ανέλαβε την ηγεσία της οργάνωσης για μια περίοδο μετά το θάνατο του Γρίβα και την απομάκρυνση του Γ.Καρούσου.
Το πόρισμα χρησιμοποιεί αναφορές για χρηματοδότηση της ΕΟΚΑ Β΄ από υποκλοπές τηλεφωνικών συνομιλιών που έγιναν το Φεβρουάριο του 1974, προτού ασχοληθεί με την αγορά όπλων από το Λίβανο το 1972, για να δώσει την εσφαλμένη εντύπωση ότι τα χρήματα για την αγορά αυτή προήλθαν από το εξωτερικό. Στο πόρισμα παραλείπονται στοιχεία και μαρτυρίες ότι τα χρήματα για την αγορά των όπλων της ΕΟΚΑ Β από το Λίβανο παραχώρησαν εξ ολοκλήρου οι Μητροπόλεις Κιτίου και Κυρηνείας.
Ενώ η Επιτροπή έχει στα χέρια στοιχεία για το ποιοι χρηματοδοτούσαν την ΕΟΚΑ Β΄, ουδεμία αναφορά γίνεται σ’ αυτά.
Επιλεκτικά και εσφαλμένα συμπεράσματα
Το πόρισμα χρησιμοποιεί εκτενώς αποσπάσματα από τη φερόμενη ως επιστολή του Γρίβα προς Ιωαννίδη τον Οκτώβριο του 1973 και τη φερόμενη απάντηση του Ιωαννίδη προς Γρίβα επιχειρώντας να αποδείξει τη δήθεν συνεργασία των δύο ανδρών. Οι δύο αυτές επιστολές στις οποίες αναφέρεται επανειλημμένα το πόρισμα παρατίθενται πιο κάτω με τις εξής παρατηρήσεις:
1. Η φερόμενη ως επιστολή του Γρίβα προς Ιωαννίδη φέρει τα αρχικά Γ.Γ. Αλλά ο Στρατηγός, μετά τον αγώνα της ΕΟΚΑ ουδέποτε υπέγραφε απλά ως Γεώργιος Γρίβας αλλά πάντοτε ως Γεώργιος Γρίβας – Διγενής ή με το εκάστοτε ψευδώνυμό του. Κατά συνέπεια τα αρχικά που θα χρησιμοποιούσε θα ήταν ΓΓΔ και όχι ΓΓ.
2. Και αν ακόμη η επιστολή αυτή είναι αυθεντική δεν αποδεικνύει την ύπαρξη, όπως εσφαλμένα και παραπλανητικά διατείνεται το πόρισμα, τακτικής επικοινωνίας και συντονισμό δράσης μεταξύ του Γρίβα και του Ιωαννίδη.
3. Η επιστολή επιβεβαιώνει ότι ο στρατηγός Γρίβας και η οργάνωσή του, μέχρι τον Οκτώβριο του 1973, δύο δηλαδή μήνες πριν το θάνατό του, ουδαμόθεν είχε λάβει βοήθεια. Αυτό όμως το σημείο/ πληροφορία της επιστολής αγνοήθηκε εσκεμμένα από τους συγγραφείς του πορίσματος ενώ χρησιμοποιήθηκε άλλη αναφορά.
Η χωρίς υπογραφή φερόμενη ως απάντηση του Δ.Ιωαννίδη που απευθύνεται προς τον Α33 παρατίθεται πιο κάτω:
4. Η φερόμενη ως επιστολή Δ.Ιωαννίδη προς Γ.Γρίβα είναι ανυπόγραφη.
5. Ο συγγραφέας της επιστολής απευθύνεται προς τον Α33. Αυτό ήταν ψευδώνυμο που χρησιμοποίησε ο Διγενής μέχρι τις 30.1.72. Έκτοτε άλλαξε ψευδώνυμα ως εξής: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, ΠΡΟΥΘΟΣ (5.11.72), ΑΕ/2 (21.3.73), ΑΤΛΑΣ (15.8.73) και ΠΛΟΥΤΩΝ (4.12.73). Εάν λοιπόν ο Ιωαννίδης είχε συχνή επικοινωνία με το Γρίβα, όπως το πόρισμα εσφαλμένα διατείνεται, θα έπρεπε να γνωρίζει και να είχε χρησιμοποιήσει το ισχύον για την περίοδο εκείνη ψευδώνυμο ΑΤΛΑΣ με το οποίο ήταν γνωστός ο Διγενής από τις 15.8.73 σε όλους τους συνεργάτες του που είχαν συχνή επικοινωνία μαζί του, και όχι το Α33 το οποίο ο Γρίβας σταμάτησε να χρησιμοποιεί στις 30.1.1972, δηλαδή 17 μήνες προηγουμένως.
6. Η αναφορά του συγγραφέα της πιο πάνω επιστολής στις «10 Νοεμβρίου και εκ νέου 2 Δεκεμβρίου» δεν συνδέεται όπως εσφαλμένα η Επιτροπή έχει συμπεράνει με τη σχεδιαζόμενη από τον Δ.Ιωαννίδη ανατροπή του Γ.Παπαδόπουλου, αλλά με την παραλαβή από την Ελλάδα δύο νέων υποβρυχίων τα οποία ανέμενε κατά τις ημερομηνίες εκείνες. Επομένως στο σημείο αυτό της επιστολής του, ο συγγραφέας της αναφέρεται στην ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ελλάδας και όχι στην ανατροπή του Γ.Παπαδόπουλου.
7. Οι συγγραφείς του πορίσματος παρέλειψαν αυθεντικό έγγραφο, χειρόγραφη σελίδα από το ημερολόγιο του Γρίβα ημερομηνίας 20 Μαρτίου 1972.
Από το ημερολόγιο του στρατηγού Γρίβα 20 Μαρτίου 1972
«ΝΑΒΑΡΩΝΗΣ (Μαστροκόλιας) μου απέστειλε ειδικάς πληροφορίας αίτινες του επεδόθησαν από Στρατηγόν Καρατζένη, προερχόμεναι ως ούτος λέγει από αρμόδιον Υπάλληλον του Υπουργείου Εξωτερικών. Εις ταύτας φαίνεται ότι υπάρχει μυστική συμφωνία Χούντας –Τουρκίας μετά τας εκλογάς της Αμερικής διά διχοτόμησιν της Κύπρου. Εκπληκτικόν! Δεν ανέμενε κανείς όχι από στρατιωτικούς αλλά απλούς πολίτας, τοιαύτην προδοσίαν, διά να εξασφαλίσουν την παραμονήν των εις την Αρχήν.»
8. Οι συγγραφείς του πορίσματος παρέλειψαν αυθεντικό έγγραφο, χειρόγραφη σελίδα από το ημερολόγιο του Γρίβα ημερομηνίας 20 Ιανουαρίου 1974, δηλαδή επτά μέρες πριν το θάνατό του, που έχει κατατεθεί στην Επιτροπή και στο οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει το καθεστώς του Ιωαννίδη ως «την νυν εν Ελλάδι κυβερνούσαν κλίκα…». Συγκεκριμένα αναφέρει:
«Γνωρίζω εις ΝΕΣΤΟΡΑ αποκαλυφθείσαν υπό ΔΑΜΟΝΟΣ συνωμοσίαν εναντίον μου υπό της νυν κυβερνούσης εν Ελλάδι κλίκας...».
[Σημείωση: Όταν στις 20.1.1974, ο στρατηγός Γρίβας αποκαλούσε τη χούντα του Δ.Ιωαννίδη ως την «εν Ελλάδι κυβερνούσα κλίκα», είναι δύσκολο να δεχθεί κανείς το συμπέρασμα του πορίσματος, ότι η γνώμη του Γρίβα για το καθεστώς Ιωαννίδη και οι σχέσεις του μαζί του μπορούσαν να αλλάξουν κατά τις επόμενες επτά μέρες πριν το θάνατό του στις 27.1.1974.]
Σελ. 70 Το πόρισμα αναφέρει ότι τα εισαχθέντα μυστικά από το Μακάριο όπλα τον Ιανουάριο του 1972 ήταν η ενίσχυση της αστυνομίας για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις των Τ/Κυπρίων…
Η δικαιολογία αυτή δεν εξηγεί γιατί ανάμεσα στον εισαχθέντα οπλισμό περιλαμβάνονταν αντιαρματικά όπλα αφού σε καμιά περίπτωση οι Τουρκοκύπριοι δεν διέθεταν άρματα μάχης, τα οποία μόνο η Εθνοφρουρά διέθετε.
Σελ. 72 Το πόρισμα αναφέρει: Σύμφωνα με στοιχεία από το αρχείο της ΚΥΠ, την ίδια χρονική περίοδο, τις παραμονές εκδήλωσης του σχεδιαζόμενου πραξικοπήματος ανατροπής του Αρχ. Μακαρίου, ο στρατηγός Γ.Γρίβας είχε πραγματοποιήσει συναντήσεις με τους φερόμενους ως πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος. Στις 10.2.72 είχε μεταβεί στη Λευκωσία όπου και είχε συνάντηση με τον Έλληνα πρέσβη Κ. Παναγιωτάκο, στελέχη του κλιμακίου της ΚΥΠ/Ε, το Σωκράτη Ηλιάδη κ.ά. παράγοντες, ενώ στη συνέχεια είχε μεταβεί στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ. Την επομένη 11.2.72 είχε συνάντηση στο ΓΕΕΦ με τον αρχηγό της Ε.Φ. Αντιστράτηγος Χαραλαμπόπουλο, ο οποίος μόλις είχε επιστρέψει στη Λευκωσία, όπου είχε μεταβεί για τη λήψη εντολών και οδηγιών. Φαίνεται ότι τόσο η επίσκεψη του Α/ΓΕΕΦ στην Αθήνα, όσο και οι ληφθείσες οδηγίες δεν πρέπει να ήταν άσχετες με την εκδήλωση του ήδη προγραμματισθέντος για τις 15.2.72 πραξικοπήματος. Την επιθυμία του Γρίβα για συνάντηση με τον Α/ΓΕΕΦ μετέφερε στον Επιτελάρχη του ΓΕΕΦ Ραγκούση, ο διοικητής της Ι ΑΤΔ (Αμμοχώστου) Συνταγματάρχης Γιάννης Ζαχαρίας.
Ιστορική ανακρίβεια- Το πόρισμα επιχειρεί να εμπλέξει άμεσα το στρατηγό Γεώργιο Γρίβα με το σχεδιαζόμενο πραξικόπημα του στρατιωτικού καθεστώτος της Ελλάδας εναντίον του αρχ. Μακαρίου το Φεβρουάριο του 1972.
Το συμπέρασμα του πορίσματος είναι εντελώς αναληθές. Σύμφωνα με μαρτυρίες των στενών συνεργατών του, το προσωπικό του ημερολόγιο, μαρτυρία του Σταύρου Σταύρου (Σύρου) ο οποίος ήταν ο μόνος που τον μετέφερε με αυτοκίνητο σε συναντήσεις καθώς και μαρτυρία της οικοδέσποινάς του στη Λεμεσό Διάνας Μαύρου, η πρώτη φορά που εξήλθε ο στρατηγός Γρίβας της οικίας του κρησφύγετου του, από το Σεπτέμβριο του 1971, ήταν το Μάρτιο του 1972 για μετάβασή του στη Λευκωσία για να συναντήσει τον αρχ. Μακάριο. Προηγουμένως ουδεμία επίσκεψη ή έξοδο έκανε. Αυτό επιβεβαιώνουν και οι σημειώσεις στο ημερολόγιό του στρατηγού Γρίβα είναι ως εξής:
Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 1972
Οδηγίας εις ΑΥΓΕΡΙΝΟΝ, ΜΥΣΤΡΑΝ, ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΝ διά να μελετήσουν τηρητέαν στάσιν διά την αντιμετώπισιν οιασδήποτε στάσεως της Ελλ. Κυβερνήσεως και Μακαρίου μετά τας συνομιλίας Παναγιωτάκου εις Αθήνας.
Απέστειλα εις ΠΑΥΛΟΝ, ΜΥΣΤΡΑΝ, ΑΥΓΕΡΙΝΟΝ κατατοπιστικόν σημείωμα εκφράζων απόψεις μου προς αντιμετώπισιν όλων πιθανών περιπτώσεων επί αποφάσεων της Ελλ. Κυβερνήσεως εν σχέσει με την εισαγωγήν όπλων εκ Τσεχοσλοβακίας και την πιθανήν αντίδρασιν του Μακαρίου…
Αφίχθη εσπέραν Παναγιωτάκος εξ Αθηνων όστις περιωρίσθη να είπη «ό,τι έχω να πω θα το πω αύριον στον Πρόεδρο Μακάριον. Κομίζω εις αυτον μήνυμα της Ελληνικής Κυβερνήσεως».
Παρασκευή, 11 Φεβρουαρίου 1972
Έλαβον την 7:30 ώραν δύο επειγούσας επιστολάς ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ όστις με κατατοπίζει επί συνομιλίας ην είχε με Επιτελάρχην Ε.Φ. Ραγκούση και 2ο γραφείο Λαλαούνη.
Εκ των ανωτέρω σημειώσεων του στρατηγού Γ.Γρίβα ο Παναγιωτάκος έφτασε εξ Αθηνών στη Λευκωσία το βράδυ της 10ης Φεβρουαρίου και για το Στρατηγό, ο οποίος λάμβανε δρακόντεια μέτρα ασφάλειας, η διευθέτηση συνάντησης, η μετάβασή του στη Λευκωσία και η πραγματοποίηση της δήθεν συνάντησης ήταν εκτός πραγματικότητας. Προκύπτει επίσης ότι ο Γρίβας είχε δώσει οδηγίες προς αντιμετώπισιν όλων πιθανών περιπτώσεων επί αποφάσεων της Ελλ. Κυβερνήσεως εν σχέσει με την εισαγωγήν όπλων εκ Τσεχοσλοβακίας και την πιθανήν αντίδρασιν του Μακαρίου. Για να δώσει οδηγίες για αντιμετώπιση όλων των πιθανών περιπτώσεων των αποφάσεων τόσο της χούντας όσο και του Μακαρίου ασφαλώς δεν γνώριζε ποια θα ήταν η στάση του στρατιωτικού καθεστώτος έναντι του Μακαρίου, αλλά ούτε και την αντίδραση του τελευταίου. Στις 11.2.1972 ο ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ (Σωκράτης Ηλιάδης) ενημερώνει το Γρίβα για συνομιλία που είχε με τους επιτελάρχη της ΕΦ Ραγκούση και 2ου γραφείου Λαλαούνη και όχι με τον Παναγιωτάκο. Αν ο Γρίβας ήταν παρών στις συναντήσεις ασφαλώς δε θα χρειαζόταν ενημέρωση από τον Ηλιάδη.
Στις 16.2.72 ο Σωκράτης Ηλιάδης έστειλε στο Γρίβα επιστολή στην οποία επισύναψε το κείμενο που διαβίβασε ο Παναγιωτάκος στο Μακάριο, το οποίο έλεγε ότι πρέπει εκουσίως να αποχωρήσουν εκ Κύπρου οι δύο κεντρικαί προσωπικότητες (Μακαριος και Γρίβας) ένεκα των οποίων κορυφούται η έντασις. Κατά συνέπεια θα ήταν αδιανόητο η χούντα να ζητά την αποχώρηση του στ/γού Γρίβα από την Κύπρο αν τον θεωρούσε ως συνεργάτη της.
Μετά μάλιστα από φήμες ότι η ΕΟΚΑ Β ελεγχόταν από την Ελληνική Κυβέρνηση ο στρατηγός Γρίβας στις 16.2.1972, δηλαδή την επομένη της ημέρας του σχεδιαζόμενου πραξικοπήματος, εκδίδει διαταγή προς όλα τα μέλη της ΕΟΚΑ Β στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρει: Κατόπιν ψιθύρων ότι ελεγχόμεθα από Ελλ. Κυβέρνησιν εξέδωσα διαταγήν δι’ ής γνωρίζω εις τα μέλη μας ότι ούτε ελεγχόμεθα παρ’ οιουδήποτε ούτε ακολουθούμεν πολιτικήν οιουδήποτε.
ΚΕΦ. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΑΚΑΡΙΟΥ – ΓΡΙΒΑ
Σελ.74
Παραλείπεται το ότι προηγήθηκε συνάντηση τριών αντιπροσώπων του Γρίβα με το Μακάριο στις 29 Φεβρουαρίου 1972 κατά την οποία έγινε ανάλυση των σκοπών της καθόδου του Γρίβα στην Κύπρο και της ίδρυσης της ΕΟΚΑ Β.
Το πόρισμα αναφέρει: Η πρόταση αρχικά έγινε αποδεκτή από τον Αρχιεπίσκοπο, όμως στη συνέχεια μετά από δεύτερες σκέψεις η πρόταση απορρίφτηκε και έτσι η συνάντηση ναυάγησε.
Το πόρισμα είναι παραπλανητικό. Η πρόταση δεν απορρίφτηκε μετά από δεύτερες σκέψεις, ούτε και η συνάντηση ναυάγησε αλλά η συνάντηση αναβλήθηκε γιατί ο Μακάριος πήρε πληροφορίες ότι κινδύνευαν και οι δυο.
Το πόρισμα αναφέρει: Το τι διεμείφθη κανένας δεν μπορεί να το επιβεβαιώσει.
Έχουν δημοσιευθεί οι ιδιόχειρες σημειώσεις του στρατηγού Γρίβα για τη συνάντηση σε σύγγραμμα που κατατέθηκε ως τεκμήριο στην Επιτροπή.
ΚΕΦ. ΧΟΥΝΤΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
Σελ.76. Το πόρισμα αναφέρει ως χρηματοδοτούμενες από τη Χούντα κατά κύριο λόγο τις εφημερίδες ΠΑΤΡΙΣ, ΕΘΝΙΚΗ, ΠΡΩΙΝΗ και ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ και κατά δεύτερο λόγο ΓΝΩΜΗ και ΜΑΧΗ.
Το πόρισμα είναι εσκεμμένα παραπλανητικό θέτοντας τις εφημερίδες αυτές κάτω από τον πιο πάνω τίτλο:
1. Η εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ κυκλοφόρησε κατόπιν εισήγησης και χρηματοδότησης της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου εν καιρώ που οι κομμουνιστές και πλείστοι υποστηρικτές του αρχ. Μακαρίου κτυπούσαν ανελέητα και έβριζαν καθετί ελληνικό (Ελλάδα, πρωθυπουργό, Έλληνες υπουργούς και το στράτευμα κτλ.).
2. Η εφημερίδα ΕΘΝΙΚΗ κυκλοφόρησε το 1973 με αποκλειστική χρηματοδότηση από το στρατηγό Γρίβα και χωρίς καμιά οικονομική ενίσχυση από τη Χούντα. Πολλά μάλιστα άρθρα της είναι καυστικά για το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας.
3. Η εφημερίδα ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ λάμβανε μηνιαία χρηματοδότηση από το Γ.Γρίβα η οποία με εντολή του Στρατηγού αποκόπηκε επειδή η Μεσημβρινή έγραφε άρθρα υπέρ της χούντας.
4. Το πόρισμα παραλείπει να αναφέρει ποιες εφημερίδες χρηματοδοτούσε ο Αρχ. Μακάριος.
5. Το πόρισμα δεν κάνει καμιά αναφορά στα τρομοκρατικά μέτρα που λήφθηκαν από το κράτος και το παρακράτος εναντίον εφημερίδων διαφωνούντων με την πολιτική Μακαρίου (καταστροφή τυπογραφείων, απαγωγές, ξυλοδαρμοί, εκφοβισμοί και συλλήψεις δημοσιογράφων κτλ)
6. Το πόρισμα δεν αναφέρεται στον περί προστασίας του ονόματος του Προέδρου νόμο ο οποίος ουσιαστικά απαγόρευε τη δημοσίευση οποιασδήποτε κριτικής των χειρισμών και των πράξεων του αρχ. Μακαρίου.
ΚΕΦ. ΚΡΙΣΗ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΧΟΥΝΤΑΣ – Γ.ΓΡΙΒΑ
Ο τίτλος του κεφαλαίου αυτού είναι παραπλανητικός γιατί υπαινίσσεται ότι πριν την περίοδο αυτή οι σχέσεις Γρίβα και Χούντας ήταν αγαστές. Ο Γρίβας τάχτηκε εναντίον της Χούντας από την 21 Απριλίου 1967 όταν επικράτησε το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα. Οι σχέσεις του με τη Χούντα έγιναν πέρα από εχθρικές μετά την παγίδα της Κοφίνου το Νοέμβριο του 1967 αποτέλεσμα της οποίας ήταν η ανάκλησή του ιδίου και ο περιορισμός του στο Χαλάνδρι της Αθήνας και η ανάκληση της Μεραρχίας πράγμα που αποτέλεσε την ουσιαστική υποταγή της Κύπρου στα Τουρκικά επεκτατικά σχέδια. Εντός ελάχιστου χρονικού διαστήματος μετά την ανάκλησή του στην Αθήνα ο στρατηγός Γρίβας διοργανώνει ένοπλη μυστική οργάνωση με σκοπό την ανατροπή της Χούντας. Μετά την αποκάλυψη των σχεδίων του, τη σύλληψη και φυλάκιση των πρωταγωνιστών της κίνησης, ο Γρίβας εκφωνεί δύο αντιχουντικές δημόσιες ομιλίες στην Αθήνα τον Απρίλιο του 1970 και Απρίλιο του 1971. Στη συνέχεια διαφεύγει τον αυστηρό κλοιό παρακολούθησης και φτάνει μυστικά στην Κύπρο. Σε κανένα χρονικό διάστημα από το 1967, όταν η Χούντα τον απομάκρυνε από την Κύπρο και του στέρησε την ευχέρεια που είχε να παίζει καθοριστικό ρόλο στην άμυνα του νησιού, μέχρι την περίοδο που αναφέρεται το πόρισμα ο Γρίβας δεν άλλαξε τη γνώμη του ότι η Χούντα αποτελούσε μα εθνικά επιζήμια κατάσταση. (Για τις σχέσεις Γρίβα με Χούντα βλέπε σύγγραμμα Λ.Λεωνίδου, Βιογραφία Γ.Γρίβα Διγενή, τόμος ΙV, σ.3)
Σελ. 80. Το πόρισμα αναφέρει: Όπως προκύπτει από διάφορες πηγές και κύρια το Σημείωμα του πληρεξούσιου υπουργού εξωτερικών Άγγελου Χωραφά (2.11.1971) το δικτατορικό καθεστώς των Αθηνών όχι μόνο δεν ήταν δυσαρεστημένο με την κάθοδο του Γ.Γρίβα στην Κύπρο, αλλά αντίθετα με διάφορους τρόπους στήριξε τη δράση της ΕΟΚΑ Β τόσο οικονομικά, όσο και σε επίπεδο ανθρώπινης υποστήριξης από ελλαδίτες αξιωματικούς…
Οι πιο πάνω αναφορά του πορίσματος είναι παραπλανητική και αναληθής:
i) Από τις 2.11.1971 (ημερομηνία του Σημειώματος) μέχρι το θάνατο του στρατηγού Γρίβα στις 27.1.1974 η ΕΟΚΑ Β ουδεμία οικονομική ή άλλη πήρε από τη χούντα.
ii) Εκτός από τον Γεώργιο Καρούσο, τον οποίον η χούντα είχε αποστρατεύσει, κανένας άλλος Ελλαδίτης αξιωματικός δεν υπήρξε μέλος ή συνεργάτης της ΕΟΚΑ Β.
Σελ. 81 Το πόρισμα αναφέρει: Εξ άλλου δεν υπάρχει η αμφιβολία ότι τόσο ο Γρίβας όσο και η δράση της ΕΟΚΑ Β΄, όπως αποκαλύπτεται από έγγραφα τα οποία παρατίθενται σε άλλα τμήματα του κειμένου, χρησιμοποιήθηκαν από τη χούντα για τη δημιουργία κλίματος αποσταθεροποίησης του Μακαρίου και δημιουργία συνθηκών στρατιωτικής επέμβασης.
Ιστορική ανακρίβεια- Ουδεμία περίπτωση υπάρχει που ο στρατηγός Γρίβας χρησιμοποιήθηκε από τη χούντα!
Σελ. 82 Το πόρισμα αναφέρει: Με ανακοίνωσή του το καθεστώς των Αθηνών στις 24 Αυγούστου 1973 κάλεσε τον Γ.Γρίβα να διαλύσει την παράνομη οργάνωση ΕΟΚΑ Β και να επιστρέψει στην Αθήνα. Σταμάτησε ακόμα η χρηματοδότηση της οργάνωσης.
Ιστορική ανακρίβεια-Εντελώς αναληθής και παραπλανητικός ο ισχυρισμός Σταμάτησε ακόμα η χρηματοδότηση της οργάνωσης. Ουδέποτε ο στρατηγός Γρίβας έτυχε οποιασδήποτε χρηματοδότησης από τη χούντα.
ΚΕΦ. Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ Γ.ΓΡΙΒΑ
Ιστορική παράλειψη-
Σελ. 84 Το πόρισμα εσκεμμένα δεν αναφέρεται στις τιμές της κυπριακής Βουλής και την απονομή του τίτλου «άξιον τέκνον της ιδιαιτέρας του πατρίδος Κύπρου» προς το Γρίβα αμέσως μετά το θάνατό του και το ότι ο Μακάριος κήρυξε τριήμερο πένθος.
ΚΕΦ. ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ
Ιστορικές παραλείψεις
i) Το πόρισμα επιχειρεί να εμπλέξει άμεσα τις ΗΠΑ με το πραξικόπημα. Δεν υπάρχουν τεκμήρια γι’ αυτό. Το πόρισμα απέφυγε να κάνει αναφορά σε επίσημα απόρρητα αμερικανικά έγγραφα (που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή) και που επιβεβαιώνουν ότι λίγες μέρες προηγουμένως οι Αμερικανοί προειδοποίησαν τον Ιωαννίδη να μη προχωρήσει σε πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου.
ii) Το πόρισμα αποσιωπά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν την κυβέρνηση Σαμψών.
iii) Το πόρισμα δεν αναφέρει το ρόλο που έπαιξε η Βρετανία στην περίοδο μετά το πραξικόπημα, με τις σκηνοθετημένες συναντήσεις Μακαρίου - Ουίλσον και Ετζεβιτ – Ουίλσον στις 17 Ιουλίου 1974 για να δώσει τα νομικά ερείσματα που ζητούσε η Τουρκία να επέμβει. (Πρακτικά συναντήσεων). Η συνθήκη εγγυήσεως πρόβλεπε ότι πριν από μονομερή επέμβαση μιας από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις έπρεπε να προηγηθούν διαβουλεύσεις με τις άλλες και αυτό σκηνοθέτησε η Βρετανία με το να καλέσει τον Ετζεβίτ (και τον Μακάριο) στο Λονδίνο και να έχει συνομιλίες μαζί τους.
iv) Το πόρισμα δεν αναλύει επίσης το ρόλο της Βρετανίας στη σύνταξη της πολυσυζητημένης ομιλίας του Μακαρίου στον ΟΗΕ στις 19 Ιουλίου 1974.
Ιστορική ανακρίβεια (σ.122)
Το πόρισμα αναφέρει ότι ο Μακάριος αναχώρησε από το Λονδίνο για τη Νέα Υόρκη πριν την άφιξη του Τούρκου πρωθυπουργού Ετζεβίτ. Αυτό αποτελεί ιστορική ανακρίβεια. Ο Μακάριος είχε συναντήσεις την Τετάρτη 17 Ιουλίου και ώρα 2.30 μμ με τον Ουίλσον και στις 5.45 μμ με τον Κάλαχαν. Ο Ετζεβίτ είχε συνάντηση με τον Ουίλσον μετά από το Μακάριο την ίδια μέρα το απόγευμα σε δείπνο που παρέθεσε ο Βρετανός πρωθυπουργός προς τιμή της Τουρκικής αποστολής. Επομένως ο Ετζεβίτ βρισκόταν στο Λονδίνο και είδε τον Ουίλσον μετά από το Μακάριο. Ο Μακάριος αναχώρησε για τη Νέα Υόρκη την επομένη.
ΚΕΦ. ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ
Σελ. 107
Παρόλο που το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στην Τουρκική εισβολή εντούτοις το πόρισμα παλινδρομεί σε άλλες περιόδους αναμιγνύοντας καταστάσεις άλλων εποχών για να αποδείξει το «θεώρημα της διαρκούς συνωμοσίας».
Το πόρισμα αναφέρει: Στις 30 Νοεμβρίου 1964 ο Αρχ. Μακάριος υπόβαλε προς τον Φ.Κουτσιούκ έγγραφο με 13 σημεία για τροποποίηση του συντάγματος. Την υποβολή της πρότασης φαίνεται ότι είχε εγκρίνει τόσο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζων Κέννετυ όσο και η Μ.Βρετανία …
Ιστορική ανακρίβεια. Τα 13 σημεία υποβλήθηκαν από τον Μακάριο το 1963 και όχι το 1964.
Ιστορική ανακρίβεια. Ο Τζον Κέννετι όχι μόνο δεν ενέκρινε την τροποποίηση του συντάγματος αλλά απότρεψε το Μακάριο να επιχειρήσει κάτι τέτοιο. Ενάντια στην τροποποίηση τάχθηκε επίσης εκτός από την Τουρκική Κυβέρνηση και η τότε Ελληνική Κυβέρνηση. Για τη σύνταξη των 13 σημείων ο Αρχιεπίσκοπος συνεργάστηκε στενά με το Βρετανό ύπατο αρμοστή στη Λευκωσία Ουίλλιαμ Άρθουρ Κλαρκ ο οποίος δρούσε με την έγκριση, συγκατάθεση και οδηγίες του Λονδίνου και με πρόνοια να μην επηρεαστούν τα συμφέροντα της Βρετανίας.
Ιστορικές παραλείψεις. Το πόρισμα παραλείπει τα εξής σημαντικά γεγονότα: 1) το ότι τότε επήλθε ο πρώτος διαμελισμός της Λευκωσίας με την υπογραφή του προέδρου της Κυπριακής Βουλής στην παρουσία του Προέδρου της Κύπρου. 2) Ότι ο αρχ. Μακάριος στις 15 Ιανουαρίου προχώρησε στη μονομερή κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεως την οποία απέσυρε μόνο κατόπιν βρετανικής παρέμβασης. 3) ότι ενόψει των απειλών της Τουρκίας για επέμβαση ζήτησε στρατιωτική κάλυψη από την Ελλάδα.
Σελ. 117 - Θλιβερός υπαινιγμός
Υπαινιγμοί κατά του διοικητή (αντ/ρχη Παύλου Κουρούπη – αγνοούμενος ο οποίος έκτοτε ένεκα της αυτοθυσίας που έδειξε κατά τις μάχες εναντίον των εισβολέων αποκαλείται ο Λεωνίδας της Κερύνειας) και τους αξιωματικούς του 251 Τ.Π. ότι δήθεν παρέδωσαν σε Τούρκους αξιωματικούς χάρτες, έγγραφα κτλ. και αυτά με βάση τη μαρτυρία ενός στρατιώτη οδηγού!
Σελ. 122 - Θλιβερός υπαινιγμός
Υπαινιγμοί κατά του στρατηγού Αλευρομάγειρου ότι κατά την περίοδο της κατάπαυσης του πυρός (μεταξύ Αττιλα Ι και Αττίλα ΙΙ) δεν ενίσχυσε εσκεμμένα τις θέσεις στον Άγιο Δομέτιο Λευκωσίας έτσι που να καταληφθούν από τους Τούρκους στη Β φάση της εισβολής. Και όμως υπάρχουν πλείστες μαρτυρίες για την ηρωική προσφορά του Στρατηγού στην αντίσταση κατά των εισβολέων (Ο συγγραφέας είχε την τιμή να υπηρετήσει στη Β φάση της τουρκικής εισβολής στο τάγμα του Αλευρομάγειρου και υπήρξε μάρτυρας και συμμετείχε των σκληρών μαχών που έλαβαν χώρα στον Άγιο Δομέτιο για υπεράσπιση των εδαφών της περιοχής).
Σελ. 131-137 – Θλιβερές παραλείψεις
Το πόρισμα από τη μια ασκεί δριμεία κριτική για όλους τους εξ Ελλάδος αξιωματικούς που υπηρετούσαν το 1974 στην Κύπρο ενώ από την άλλη αποφεύγει να εκθέσει την τόλμη, την αυτοθυσία και τον ηρωισμό πλείστων Ελλήνων αξιωματικών και της ΕΛΔΥΚ κατά τις μάχες εναντίον των Τούρκων εισβολέων. Πολλοί μάλιστα εξ αυτών είτε είναι αγνοούμενοι είτε έπεσαν μαχόμενοι κατά του εισβολέα τιμώντας τη στολή του Έλληνα στρατιωτικού.
Ο λόγος που τα πολυβολεία δεν συντηρούνταν από το 1967 σύμφωνα με τη δικαιολογία της Κυπριακής Κυβέρνησης ήταν η έλλειψη οικονομικών πόρων και για τουριστικούς λόγους (Βλ. Κώστα Μαυροσκούφη, Κύπρος 1974, Η μεγάλη προδοσία, σ.20)
Η υποχώρηση της ΕΛΔΥΚ μετά την ηρωική προέλασή της προς Κιόνελι έγινε γιατί η ΕΛΔΥΚ παρέμεινε αβοήθητη και δεν έγινε ταυτόχρονη επίθεση τμημάτων της ΕΦ και του λόχου Β.Λυσσαρίδη όπως πρόβλεπε το σχέδιο (Μυροσκούφης, σ.39)
ΚΕΦ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (ΤΟΥ ΠΟΡΙΣΜΑΤΟΣ)
Το πόρισμα αναφέρει (σ.132) Επιπρόσθετα με αυτά εμπλέκονταν αφενός οι Βρετανικοί σχεδιασμοί για νομιμοποίηση και μονιμοποίηση των στρατιωτικών βάσεων…
Ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί ανακρίβεια γιατί οι βρετανικές βάσεις παραχωρήθηκαν ως ιδιοκτησία των Βρετανών με την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης- Λονδίνου και έκτοτε οι Βρετανοί τις χρησιμοποιούν ως ιδιοκτησία τους.
Υπάρχει πληθώρα τεκμηρίων που επιβεβαιώνουν ότι όχι μόνο η Χούντα επεδίωκε την απομάκρυνση της Ελληνικής Μεραρχίας και την αποδυνάμωση της Εθνικής Φρουράς αλλά και ο ίδιος ο αρχ. Μακάριος για δικούς του λόγους. Τα τεκμήρια αυτά ανάγοντα στο 1965, 1967 και το 1974. Εξ άλλου αυτά επαναλαμβάνονται και στην περιβόητη επιστολή Γκιζίκη λίγες μέρες πριν το πραξικόπημα.
ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΙΣ
Παραλείπεται η αποστολή Τζιρκώτη στην Αθήνα από το Μακάριο για πρόσκληση του Γρίβα να κατέλθει στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1971.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Από το μεροληπτικό, ατελές και σε πολλά θέματα ατεκμηρίωτο Πόρισμα των τριών μελών της Επιτροπής Φακέλου της Κύπρου εγείρονται σοβαρά ερωτήματα:
1. Γιατί η Επιτροπή δεν επεδίωξε συνεντεύξεις με τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος και όσους άλλους συμμετείχαν στη λήψη, οι οποίοι επιζούσαν όταν άρχισε τις εργασίες της (αποκλείοντας έτσι πρωτογενείς πηγές και μαρτυρίες);
2. Πώς είναι δυνατό να βασιστεί ένα πόρισμα για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα σε μέγιστο βαθμό σε προφορικές μαρτυρίες δευτερογενών πηγών που λήφθηκαν σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά τα γεγονότα και που ασφαλώς είναι επηρεασμένες από τα γεγονότα που ακολούθησαν, καθώς και στην επιλεκτική χρήση εγγράφων ή αποσπασμάτων εγγράφων για στήριξη όπως είναι εμφανές προαποφασισθέντων συμπερασμάτων;
3. Γιατί τα τρία μέλη της Επιτροπής, εκπρόσωποι τριών κομμάτων, προχώρησαν στην έκδοση ενός ατελούς πορίσματος Ιστορίας, το οποίο αδιαμφισβήτητα είναι επηρεασμένο από τις κομματικές και ιδεολογικές πεποιθήσεις τους; Και αυτό όταν η μελέτη και αξιολόγηση των δεκάδων χιλιάδων εγγράφων που περισυλλέγησαν απαιτεί διάστημα χρόνου πολλών ετών και όταν μάλιστα 69,000 από τα έγγραφα αυτά παραδόθηκαν στην Επιτροπή μετά την έκδοση του πορίσματος.
4. Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ και μέλος της Επιτροπής Φακέλου Ζαχαρίας Κουλίας απεκάλυψε κατά τη συζήτηση του θέματος στην Κυπριακή Βουλή ότι σύμφωνα με έγγραφο που έδωσε ο Μακάριος στον ιδιαίτερο γραμματέα του Χάρη Βωβίδη, ο Χρήστος Λαμπράκης, η προσωπικότητα του οποίου σφράγισε την πορεία της δημοσιογραφίας, των ΜΜΕ και του πολιτισμού στην Ελλάδα, συνεργάστηκε με τους Ιωαννίδη και Σαμψών για το σχεδιασμό του πραξικοπήματος εναντίον του Μακαρίου. Η αποκάλυψη αυτή του κ. Κουλία εγείρει τα εξής σοβαρά ερωτήματα: 1) Αν το έγγραφο είναι αυθεντικό τότε πρέπει να διερωτηθεί κανείς και να αναλύσει σε ποιο σημείο είχαν φτάσει οι ενέργειες του αρχ. Μακαρίου ώστε να θεωρείται ως εθνικά επιζήμιος όχι μόνο από τον δικτάτορα Ιωαννίδη αλλά και από τον Χρήστο Λαμπράκη, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ως ο πατέρας της Δημοκρατίας. 2) Αν το έγγραφο είναι πλαστό τότε διερωτάται κανείς αν είναι πράγματι σε τέτοιου είδους έγγραφα και τέτοιου είδους μαρτυρίες που στηρίχτηκε αυτό το πόρισμα;
Διαβάστε περισσότερα...
Σχόλια για το Πόρισμα της Επιτροπής Φακέλου Κύπρου
ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ
1. Σε γενικές γραμμές το πόρισμα των τριών μελών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Φακέλου της Κύπρου είναι μεροληπτικό και πλείστα όσα συμπεράσματά του βασίζονται σε εσφαλμένες υποθέσεις και υποθετικούς συσχετισμούς γεγονότων που έγιναν σε άλλες εποχές καθώς και σχέσεων ατόμων των οποίων σχέσεων το μέγεθος και ποιόν είναι ανεξακρίβωτο.
2. Το πόρισμα χαρακτηρίζεται από μια έμμονη προσπάθεια του συγγραφέα/ συγγραφέων του να αποδείξουν ότι όλες οι πολιτικές αποφάσεις και ενέργειες που σχετίζονταν με την Κύπρο είχαν εστία και αφετηρία τους την Ελλάδα και αποσκοπούσαν στην επιβολή στην Κύπρο Νατοϊκής λύσης διχοτόμησης, σε συνεργασία μάλιστα με την Τουρκία (θεωρία της διαρκούς συνομωσίας). Οι συγγραφείς του πορίσματος διατείνονται ότι τα πάντα ξεκινούσαν από το ΝΑΤΟ και την Ελλάδα που επιχειρούσαν να διχοτομήσουν την Κύπρο μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας, ότι όλες οι Ελληνικές Κυβερνήσεις (πολιτικές και στρατιωτική) καθώς και ο στρατηγός Γρίβας ήταν όργανα του ΝΑΤΟ που εργάζονταν για να πετύχουν αυτή τη στρατηγική και ότι ο μόνος που αντιστεκόταν σε όλα αυτά ήταν ο αρχ. Μακάριος.
3. Ενώ όμως γίνεται εκτενής αναφορά στο ρόλο των ΗΠΑ παραλείπεται επιμελώς ανάλυση του ρόλου της Σοβιετικής Ένωσης στο Κυπριακό ζήτημα.
4. 4. Το πόρισμα ειδικότερα απέτυχε να συλλάβει το πνεύμα, την ιστορία, το δυναμικό, την ενέργεια και την ισχύ του πέραν των εκατόν χρόνων αγώνα για την Ένωση και αδυνατεί να καταλάβει την επίδραση και τις επιπτώσεις του στη ζωή του τόπου, ιδιαίτερα κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας και τα χρόνια του κυπριακού κράτους. Απόδειξη αυτού είναι ότι την υστάτη στιγμή οι συγγραφείς του πορίσματος αναγκάστηκαν να περιλάβουν μια απλή αναφορά στον ένοπλο αγώνα της ΕΟΚΑ, ο οποίος υπήρξε το ζενίθ της ενωτικής κίνησης και που συντάραξε το λαό της Κύπρου και το έθνος ολόκληρο, και είχε καθοριστική επίδρασή στη μετέπειτα ζωή του τόπου.
5. Το πόρισμα απέτυχε να εντοπίσει το ότι οι πλείστες συγκρούσεις στην Κύπρο είχαν αφετηρία την εγκατάλειψη του ενωτικού αγώνα για χάρη της ανεξαρτησίας. Ενώ η Επιτροπή ασχολείται με σωρεία γεγονότων που έλαβαν χώρα από το 1960 – 1974, παραλείπει συστηματικά την όποιαν αναφορά σε πράξεις ή ενέργειες που πυροδοτούσαν και ενίσχυαν την διχόνοια στο εσωτερικό μέτωπο όπως οι δολοφονίες αντιφρονούντων, οι απαγωγές δημοσιογράφων, οι επιθέσεις εναντίον εφημερίδων ή γενικότερα για κάποιες ομάδες ενόπλων που δρούσαν εν ονόματι του Προέδρου Μακαρίου.
6. Η απουσία αξιολόγησης των παρεπόμενων από την άρνηση του αρχιεπισκόπου Μακαρίου να υλοποιήσει την «Συμφωνία Κυρίων» και η κατ’ αντίθεση με αυτή προσχώρηση στο Κίνημα των Αδεσμεύτων, σε μια εποχή κορύφωσης του ψυχρού πολέμου, δεν συμβάλουν στην αντικειμενική θεώρηση των αιτίων που οδήγησαν στις εν συνεχεία συνωμοσίες σε βάρος της Κύπρου.
7. Ενώ αποτελεί αναντίλεκτο γεγονός το ότι η νατοϊκή και αγγλοαμερικανική συνωμοτική στάση έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας οδήγησε στη διχοτόμηση της Κύπρου δεν γίνεται καμία αναφορά στα στρατηγικά και τακτικά λάθη που διαπράχθηκαν από πλευράς Κυπριακής ηγεσίας καθιστώντας έτσι το Πόρισμα ιστορικά ελλιπές και σκόπιμα μεροληπτικό.
8. Το πόρισμα δεν εξετάζει τα αποτελέσματα και τις επιπτώσεις της εσωτερικής πολιτικής (διχασμός, διχόνοια, παράνομες ομάδες και παρακράτος) και της εξωτερικής πολιτικής του αρχ. Μακαρίου (διαρκής πόλεμος με τις εκάστοτε ελληνικές κυβερνήσεις, αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ που αποτελούσε μία των υπερδυνάμεων και μετωπική σύγκρουση με τη χούντα του αδίστακτου Ιωαννίδη).
9. Το πόρισμα περιέχει πλείστες όσες ανακρίβειες, παραλείψεις και υποθέσεις και πολλά από τα συμπεράσματά του δεν βασίζονται σε απτά τεκμήρια ή πρωτογενείς πηγές (παραδείγματα στα ειδικότερα σχόλια) αλλά σε υποθέσεις, συσχετισμούς και παρεμφερείς μαρτυρίες.
10. Στο πόρισμα γίνεται επιλεκτική χρήση αποσπασμάτων καταθέσεων, εγγράφων ή συγγραμμάτων για να στηριχθεί η πιο πάνω φιλοσοφία και στόχοι των συγγραφέων του (ιστορική συρραφή) ενώ αποσπάσματα των ιδίων εγγράφων που οδηγούν σε άλλα συμπεράσματα παραλείπονται. Ενώ για παράδειγμα οι συγγραφείς του πορίσματος θεωρούν το σύγγραμμα του Μπονάνου ως αναξιόπιστη πηγή, εντούτοις χρησιμοποιούν αποσπάσματα από αυτό για να στηρίξουν τη θεωρία τους. Παραλείπουν όμως να κάνουν χρήση των λόγων που οδήγησαν τους στρατιωτικούς της χούντας στη διενέργεια του πραξικοπήματος, όπως αυτοί αναφέρονται στο πιο πάνω σύγγραμμα.
11. Για τον ίδιο λόγο γίνεται προσπάθεια να συνδεθεί και η μυστική διαφυγή και κάθοδος του στρατηγού Γρίβα στην Κύπρο το 1971 με το δικτάτορα Ιωαννίδη, ενώ αποσιωπούνται τόσο η αντιχουντική δράση του Γρίβα (1968-69) όσο και οι δημόσιες ομιλίες του ενάντια στη Χούντα (1970-71).
12. Το πόρισμα επιχειρεί έμμονα να συσχετίσει το στρατηγό Γρίβα και την ΕΟΚΑ Β με τη χούντα και το πραξικόπημα.
13. Ενώ στο συμπέρασμα του πορίσματος αναφέρονται περιληπτικά οι βασικοί παράγοντες και οι λόγοι της τραγωδίας του 1974, εντούτοις στη λεπτομερή παράθεση των γεγονότων, παραλείπονται εκείνοι για τους οποίους ευθύνη έφερε η κυπριακή κυβέρνηση.
14. Δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα η θεωρία του πορίσματος ότι από το 1963 και μετέπειτα όλες οι Ελληνικές κυβερνήσεις και οι Έλληνες πολιτικοί και στρατιωτικοί ήθελαν να διχοτομήσουν την Κύπρο.
15. Το πόρισμα παραγνωρίζει την αυτοθυσία και τον ηρωισμό που επέδειξαν οι Έλληνες στρατιωτικοί και οι άνδρες της ΕΛΔΥΚ καθώς και οι Κύπριοι στρατιώτες και έφεδροι κατά την Τουρκική εισβολή.
16. Η παρουσίαση του στρατηγού Γρίβα ως περίπου του αρχιτέκτονα του χουντικού πραξικοπήματος δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική πραγματικότητα δεδομένου ότι α) ο στρατηγός Γρίβας απεβίωσε έξι μήνες πριν από το πραξικόπημα, β) ότι ανακηρύχθηκε από την Βουλή των Αντιπροσώπων «ως άξιον τέκνον της ιδιαιτέρας αυτού πατρίδος Κύπρου» (ψήφισμα ημερ. 31/1/74) και γ) ότι τιμήθηκε από τον Πρόεδρο Μακάριο με τριήμερο επίσημο πένθος.
ΛΕΠΤΟΜΕΡΗ ΣΧΟΛΙΑ
Σελ. 4. Όροι εντολής
Το πόρισμα αναφέρει: 7. Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της η Επιτροπή θα ετοιμάσει πόρισμα στο οποίο θα αναφέρεται το σύνολο των δραστηριοτήτων της και το οποίο θα παρουσιαστεί στην ολομέλεια του σώματος. Θα κοινοποιηθεί επίσης όπου η Βουλή ήθελε αποφασίσει. Το πόρισμα ΔΕΝ θα αναφέρεται σε πολιτικές ή ποινικές ευθύνες.
Στο πόρισμα 1) δεν φαίνεται να αναφέρεται το σύνολο των δραστηριοτήτων της Επιτροπής για παράδειγμα τα ονόματα και η ιδιότητα των μαρτύρων. 2) Αντίθετα με τους όρους εντολής το μέγιστο μέρος του πορίσματος επιχειρεί να αποδώσει πολιτικές ευθύνες.
ΚΕΦ. ΣΥΝΤΟΜΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
Σελ. 13 - Ιστορική ανακρίβεια
Ο Σουλτάνος που παραχώρησε, το 1878, την Κύπρο στη Μεγάλη Βρετανία ήταν ο Αβδούλ Χαμίτ και όχι ο Σελίμ που αναφέρει το πόρισμα.
Σελ. 14 - Ιστορική ανακρίβεια
Τα άρθρα της Συνθήκης των Σεβρών (1920) που αναφέρονται στην Κύπρο είναι τα υπ’ αριθμό 115, 116 και 117 και όχι τα άρθρα 15 και 17 όπως λανθασμένα καταγράφει στο πόρισμα.
Σελ. 14 - Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται η αναφορά στο Ενωτικό Δημοψήφισμα του 1921. Αυτό αποτελεί τεκμήριο της διαχρονικής δύναμης και έντασης του ενωτικού αγώνα.
Σελ. 14 - Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται η αναφορά στο Ενωτικό Δημοψήφισμα του 1930. Αυτό αποτελεί τεκμήριο της διαχρονικής δύναμης και έντασης του ενωτικού αγώνα.
Σελ. 16 (1950) Ιστορική παράλειψη Στις 15 Ιανουαρίου 1950 διοργανώνεται από την Εθναρχία και τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο Β΄ Παγκύπριο δημοψήφισμα για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
Σελ. 16 (1955-59) – Ιστορική παράλειψη
Σε αντίθεση με το αρχικό πόρισμα στο οποίο ουδεμία μνεία γινόταν στον ένοπλο αγώνα της ΕΟΚΑ για την Ένωση, ο οποίος υπήρξε το σημαντικότερο γεγονός της Ιστορίας της Κύπρου, κατόπιν πολλών αντιδράσεων στο τελικό πόρισμα προστέθηκαν δύο παράγραφοι. Από το πόρισμα όμως παραλείπονται οι συνέπειες και οι επιπτώσεις του αγώνα ο οποίος καθοδηγούσε τις σκέψεις και τις ενέργειες του αρχηγού της Γ.Γρίβα - Διγενή και ενός μεγάλου αριθμού των πρωτεργατών του επαναστατικού αυτού κινήματος καθώς και της ενωτικής παράταξης για τα επόμενα χρόνια. Ο αγώνας της Ένωσης, που ήταν το εθνικό όραμα γενεών Ελλήνων της Κύπρου και που άρχισε με την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον οθωμανικό ζυγό, εντείνεται επί Αγγλοκρατίας. Το επαναστατικό κίνημα της ΕΟΚΑ αποτελούσε την ένοπλη έκφραση του αγώνα της Ένωσης. Το όραμα της Ένωσης καθοδηγούσε τις ενέργειες της πλειονότητας των Κυπρίων και της ηγεσίας του κατά τις επόμενες δεκαετίες. Οι παρεκκλίσεις του αρχ. Μακαρίου, έστω και προσωρινές, από την πορεία της Ένωσης (δηλώσεις στη Κασλ το 1958, υπογραφή Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου 1959), οι αμφιταλαντεύσεις του μεταξύ ένωσης – ανεξαρτησίας το 1960-71, η θεωρία του εφικτού κτλ. προκάλεσαν τρομερές αντιδράσεις στο εσωτερικό και ιδιαίτερα ανάμεσα σε εκείνους που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν υπέρ του ιδανικού αυτού. Οι κατά καιρούς συγκρούσεις με τον αρχ. Μακάριο προέρχονταν από μια μερίδα ανθρώπων που τον θεωρούσαν ως εμπόδιο για την πραγμάτωση του προαιώνιου πόθου της Ένωσης.
Σελ. 17 (1958) – Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται αναφορά στη μονομερή απόφαση του αρχ. Μακαρίου να εγκαταλείψει την πορεία της Ένωσης για χάρη της ανεξαρτησίας χωρίς συνεννόηση με την Ελληνική Κυβέρνηση ή με το στρατιωτικό αρχηγό του αγώνα Γ.Γρίβα Διγενή (δήλωση στην Μπάρμπαρα Κασλ 18.9.1958). Οι επιπτώσεις του τερματισμού ή αναστολής του αγώνα της Ένωσης ήταν σοβαρότατες και επηρέασαν καθοριστικά τα γεγονότα των επόμενων χρόνων.
Σελ. 17 (1959) – Ιστορική παράλειψη
Ουδεμία αναφορά γίνεται στο ότι ο αρχ. Μακάριος συνυπέγραψε τις Συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου. Το πόρισμα απέτυχε να αντιληφθεί και να αξιολογήσει την τεράστια σημασία και τις επιπτώσεις που είχε ο αγώνας της ΕΟΚΑ για Ένωση και ο απότομος τερματισμός του αγώνα αυτού με την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου, οι οποίες απέκλειαν εσαεί την Ένωση, στη μετέπειτα ζωή και τις εξελίξεις του τόπου.
Σελ. 17 (1959) Ιστορική παράλειψη
Ουδεμία αναφορά γίνεται στη σύλληψη του τουρκικού πλοιαρίου «Ντενίς» την 18η Οκτώβρη του 1959 που μετέφερε οπλισμό από την Τουρκία για τις Τ/Κ εξτρεμιστικές οργανώσεις.
Σελ. 18 (1963) Ιστορική παράλειψη
Δεν αναφέρεται ότι με την απόφαση του αρχ. Μακαρίου για τροποποίηση του Συντάγματος το Δεκέμβριο του 1963 διαφώνησε η Ελληνική Κυβέρνηση και ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Κένετι συμβούλεψε το Μακάριο να μην προχωρήσει σε αυτή.
Ιστορική παράλειψη της περιβόητης εμπλοκής και του ρόλου του Βρετανού ύπατου αρμοστή στη Λευκωσία Ουίλλιαμ Κλαρκ στο ζήτημα των 13 σημείων του Μακαρίου.
Ιστορική παράλειψη Παραλείπεται το σημαντικό καθοριστικό γεγονός ότι αποτέλεσμα των γεγονότων του 1963-64 ήταν η πρώτη διχοτόμηση της κυπριακής πρωτεύσας την οποία ο Αρχηγός του κράτους υπέγραψε με την παρουσία του στην υπογραφή (πράσινες γραμμές), ο κατατεμαχισμός του κυπριακού κράτους με τη δημιουργία ελεγχόμενων τουρκικών θυλάκων και η δημιουργία των πρώτων προσφύγων και αγνοουμένων στην Κύπρο (μαρτυρία Κληρίδη).
Σελ. 21 (1964) Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται το σημαντικό γεγονός ότι την επικείμενη εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο τον Αύγουστο του 1964 ματαίωσε η άμεση παρέμβαση του προέδρου των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον με αυστηρή επιστολή του προς τον Τούρκο πρωθυπουργό, διότι με αυτό ανατρέπεται η θεωρία της συνεχούς συνομωσίας που το πόρισμα προσπαθεί να στηρίξει.
Σελ. 21 (1964) – Ιστορικές παραλείψεις
Είτε με παράλειψη στοιχείων είτε με αφελείς αναφορές επιχειρείται συστηματική δικαιολογία των μονομερών αποφάσεων και ενεργειών του αρχ. Μακαρίου, όπως: 1) η υποβολή των 13 σημείων τροποποίησης του συντάγματος (Δεκ. 1963) όταν στην Ελλάδα ουσιαστικά δεν υπήρχε κυβέρνηση (παραλείπεται), 2) η κατά τον Ιανουάριο του 1964 μονομερής κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεως (παραλείπεται), 3) η κατά τον Αύγουστο του 1964 πρόκληση των επεισοδίων της Μανσούρας (παραλείπονται οι λόγοι) και η επίσκεψή του στον πρόεδρο της Αιγύπτου Νάσερ από τον οποίο ζήτησε εμπλοκή του στο Κυπριακό και στρατιωτική βοήθεια την οποία όμως του αρνήθηκε και η οποία επίσκεψη προκάλεσε σοβαρές αντιδράσεις στη Δύση (παραλείπεται). Τα τελευταία ενώ διεξάγονταν οι διαπραγματεύσεις ΗΠΑ (Άτσεσον), Ελλάδας και Τουρκίας στη Γενεύη για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού με βάση την Ένωση.
Σελ. 21-22 (1960-65) Ιστορική παράλειψη
Ενώ στο Πόρισμα υπάρχει εκτεταμένη αναφορά, στη στάση των ΗΠΑ έναντι του Κυπριακού προβλήματος στη δεκαετία του 1960, οι συντάκτες του πορίσματος απέφυγαν οποιαδήποτε αναφορά στη στάση της Σοβιετικής Ένωσης την ίδια περίοδο.
Έτσι καμιά αναφορά δεν υπάρχει στο Πόρισμα για την δήλωση του Σοβιετικού ΥΠΕΞ Γκρομύκο, στις 21 Ιανουαρίου 1965 περί «ομοσπονδιακής λύσης, του Κυπριακού». Δήλωση που καταδικάστηκε ακόμη και από την εφημερίδα «Χαραυγή» στις 23/1/65, που μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «η ομοσπονδιακή μορφή κρατικής συγκρότησης είναι και λανθασμένη και ανεφάρμοστη στην πράξη και επιζήμια..».
Σελ. 27 (1964) Ιστορική παράλειψη
Παραλείπεται ο πραγματικός σκοπός της επίσκεψης Γαρουφαλιά στην Κύπρο τον Αύγουστο του 1964. Ο Γαρουφαλιάς στην επίσκεψή του εκείνη κοινοποίησε στο Μακάριο την απόφαση του Συμβουλίου του Στέμματος για άμεση μονομερή κήρυξη της Ένωσης την οποία όμως ο Μακάριος ματαίωσε μετά από συνεννόηση με τον Ανδρέα Παπανδρέου, υιό του Έλληνα πρωθυπουργού, και την αποστολή στην Αθήνα του Βάσου Λυσσαρίδη οι οποίοι έπεισαν το Γεώργιο Παπανδρέου να μη εφαρμόσει την απόφαση του Συμβουλίου του Στέμματος.
Σελ. 27 (1966) – Ιστορική παράλειψη
Το πόρισμα αναφέρει: Όπως αναφέρεται, οι προθέσεις της Ελλάδας ήταν η παραχώρηση στην Τουρκία με μορφή της μίσθωσης ή της κυριαρχίας στρατιωτικής βάσης. Σαν τέτοια υποδεικνυόταν η Βρετανική Βάση της Δεκέλειας. Δεν αναφέρεται και δεν έχει εντοπισθεί πουθενά εάν η Μ.Βρετανία είχε βολιδοσκοπηθεί για αυτό και ποια ήταν η άποψή της.
Το πόρισμα παρέλειψε αυθεντικά έγγραφα. Σε σύγγραμμα που παραδόθηκε στην Επιτροπή ως τεκμήριο (βλ. Λ.Λεωνίδου, Γ.Γρίβας Διγενής, Βιογραφία, Τόμος ΙΙΙ, σ.323-326) δημοσιεύονται από απόρρητα βρετανικά έγγραφα τόσο οι βολιδοσκοπήσεις που έγιναν από τον βασιλιά Κωνσταντίνο όσο και η απόφαση της Βρετανίας να παραχωρήσει τη Βάση της Δεκέλειας για να υποβοηθήσει συμφωνία στο Κυπριακό (10.11.1966).
Σελ. 27 (1966) – Ιστορική διαστρέβλωση
Αντί τα σχέδια Άτσεσον να αξιολογηθούν ως ευκαιρίες για την Ένωση με ανταλλάγματα προς την Τουρκία, και να εξεταστούν οι λόγοι αποτυχίας τους, αυτά εντάσσονται από τους συγγραφείς του πορίσματος μέσα στο «σχέδιο της διαρκούς συνομωσίας».
α. Παραλείπεται αναφορά στην πρόταση των ΗΠΑ, αμέσως μετά το ναυάγιο των σχεδίων Άτσεσον, προς την Ελλάδα να κηρύξει μονομερώς την Ένωση, ενώ Αμερική δεσμεύτηκε να κρατήσει την Τουρκία «σε απόσταση βραχίονα» και εξέταση του ποίοι ήσαν οι υπαίτιοι για τη ματαίωση αυτής της προσφοράς.
β. Παραλείπεται αναφορά στο ότι ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουίλσον απέστειλε επιστολή προς τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο στη οποία τον πληροφορούσε ότι η Βρετανία αποδεχόταν να παραχωρήσει τη Δεκέλεια ως αντάλλαγμα για τη λύση του Κυπριακού.
ΚΕΦ. ΚΟΦΙΝΟΥ - ΜΕΡΑΡΧΙΑ
Σελ.34 (Κοφίνου) Το πόρισμα αναφέρει: Οι λόγοι που οδήγησαν την ηγεσία της ΑΣΔΑΚ στη λήψη της απόφασης για τη διενέργεια της επιχείρησης δεν είναι πλήρως επιβεβαιωμένοι…
Το πόρισμα παρέλειψε αυθεντικά έγγραφα: Η Επιτροπή έχει στα χέρια της έγγραφα που πιστοποιούν ότι 1) η Κυπριακή Κυβέρνηση ζητούσε επίμονα κάλυψη από την Εθνική Φρουρά 2) Το ΓΕΕΦ εισηγήθηκε όπως η Αστυνομία από μόνη της αντιμετωπίσει τις τουρκικές προκλήσεις 3) Το ΓΕΣ έδωσε έγκριση για ανάμιξη της ΕΦ και 4) Στις 13.11.67 αντιπρόσωποι του ΓΓ του ΟΗΕ πληροφόρησαν το Μακάριο ότι η Τουρκία αποδεχόταν σταδιακή επανέναρξη των περιπολιών την οποία πληροφορία ο Αρχιεπίσκοπος αγνόησε.
Σελ. 35 (Κοφίνου) Το πόρισμα αναφέρει: Δεύτερη εκδοχή…Ο δεύτερος και πιθανότερος λόγος αφορά ενδεχόμενη απόφαση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ για οριστική διευθέτηση του Κυπριακού στη βάση του σχεδίου Άτσεσον το οποίο είχε απορριφθεί.
Η χρήση των όρων πιθανότερος λόγος και ενδεχόμενη απόφαση, αποτελούν υποθέσεις χωρίς τεκμήρια για την εμπλοκή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στο ζήτημα της Κοφίνου.
Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν για στήριξη της εκδοχής αυτής δεν επιβεβαιώνουν εμπλοκή του ΝΑΤΟ.
Ιστορική παράλειψη Παραλείπεται αναφορά στην επίσκεψη Σπαντιδάκη στην Κύπρο στα τέλη Οκτωβρίου 1967 και οι μυστικές συνομιλίες – συμφωνία που είχε με το Μακάριο για την Κοφίνου και τη Μεραρχία.
Εσκεμμένη παράλειψη Παραλείπεται αναφορά στην απόπειρα εναντίον της ζωής του στρατηγού Γρίβα που έγινε εκείνες τις μέρες με την ανατίναξη του αεροπλάνου που θα ταξίδευε.
Εσκεμμένη παράλειψη Το πόρισμα παρέλειψε μαρτυρίες που είχε η Επιτροπή (από Μ.Καλογερόπουλο) ότι ο στρατηγός Γρίβας όχι μόνο ήταν αντίθετος με την ανάμιξη της Εθνικής Φρουράς στην υπόθεση των περιπολιών της αστυνομίας στην περιοχή Αγίου Θεοδώρου - Κοφίνου αλλά για να προλάβει τα επεισόδια: 1) Μετέθεσε Ε/Κ αξιωματικό από τον Πύργο στο ΚΕΝ Λάρνακας και του ανέθεσε την εξουδετέρωση του Τούρκου αξιωματικού που διοργάνωνε τους Τούρκους και τους καθοδηγούσε στην πρόκληση επεισοδίων. 2) Τη δωδεκάτη ώρα διέταξε Ε/Κ αξιωματικό να αφαιρέσει τους πυροκροτητές από τα όπλα των στρατιωτών της Εθνικής Φρουράς για να αποφευχθεί η ανταπόδοση του πυρός στην πρόκληση των Τούρκων.
Το πόρισμα παρέλειψε αυθεντικά έγγραφα: Παραλείπεται η σύσκεψη της 13ης Νοεμβρίου 1967 υπό την προεδρία του αρχ. Μακαρίου κατά την οποία οι εκπρόσωποι του Γ.Γ. του ΟΗΕ, Οζόριο-Ταφάλ και Μαρτόλα ενημέρωσαν το Μακάριο ότι η Τουρκία αποδέχθηκε το χρονοδιάγραμμα σταδιακής επανέναρξης των περιπολιών. Ο τότε διοικητής της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ M.Harbottle (The Impartial Soldier, p.149) αναφέρει: Ακόμη και η αναφερθείσα αλλαγή στη στάση των Τούρκων απέτυχε να αλλάξει την απόφαση της Κυβέρνησης να προχωρήσει. Οι προειδοποιήσεις τόσο του Μαρτόλα όσο και του Οζόριο-Ταφάλ στον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο να συμφωνήσει για παραπέρα αναβολή των περιπολιών δεν είχαν επιτυχία. Οι συμβουλές τους έγιναν αποδεκτές με ευχαριστίες αλλά ο Αρχιεπίσκοπος το ξεκαθάρισε ότι δεν μπορούσε να υποσχεθεί ότι θα τις ακολουθούσε. (Δημοσιεύτηκε σε σύγγραμμα που παραδόθηκε στην Επιτροπή Λ.Λεωνίδου Τόμος ΙΙΙ, σ.371)
Σελ. 38 (Κοφίνου) – Εσκεμμένη επιλογή εγγράφων
Γίνεται αναφορά στην επιστολή του Πολ. Γεωρκάτζη που απέστειλε στις 17.11.67 δηλαδή δύο μέρες μετά τα γεγονότα ασφαλώς για να δικαιολογήσει τις αποφάσεις και ενέργειες της Κυπριακής Κυβέρνησης καθώς και τις σοβαρές συνέπειες από αυτές και όμως παραλείπεται η έκθεση του στρατηγού Γρίβα για τα γεγονότα.
Αυθαίρετα η Επιτροπή υποστηρίζει αυτό που περιγράφει ως δεύτερη εκδοχή του πορίσματος, ενώ υπάρχει πληθώρα άλλων εκδοχών που αποτελούν συνδυασμό των γεγονότων που περιγράφονται στις προτεινόμενες εκδοχές.
Το πόρισμα παρέλειψε αυθεντικά έγγραφα: Παραλείπεται σημαντικότατο έγγραφο – καταγγελία του Γρίβα προς το Υπουργείο Εθνικής Αμύνης της Ελλάδας στις 16.9.1966, δηλαδή ένα χρόνο πριν τις εξελίξεις Κοφίνου, ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση προκαλεί επεισόδια με τους Τουρκοκυπρίους για να εμπλέξει την Εθνική Φρουρά (Σπύρου Παπαγεωργίου, Τα Κρίσιμα Ντοκουμέντα του Κυπριακού, Τόμος Γ΄, σ.287):
Με αυτό στρατηγός Γρίβας επισημαίνει τον κίνδυνον να ρυμουλκηθώμεν εις ενεργείας, αίτινες ενδεχομένως να οδηγήσουν εις μη επιθυμητάς εξελίξεις.
Σελ. 42 (Μεραρχία) Για την ανάκληση της Μεραρχίας το πόρισμα αναφέρει: Σε διάφορες κατά καιρούς αναφορές προβλήθηκε η άποψη ότι ο Αρχ. Μακάριος και η κυπριακή κυβέρνηση είχαν συγκατατεθεί στην αποχώρηση της Μεραρχίας. Αυτό δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα…
Το πόρισμα παρουσιάζει ανακριβή στοιχεία. Τα απόρρητα Αμερικανικά έγγραφα επιβεβαιώνουν ότι ο Μακάριος ευχαρίστως αποδεχόταν την αποχώρηση της Ελληνικής Μεραρχίας από τις 22 Νοεμβρίου, προτού ακόμα η Χούντα την αποδεχτεί στις 29 Νοεμβρίου. Σε τηλεγράφημα του Αμερικανού πρέσβη στη Λευκωσία Taylor Bletcher προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ (αρ.313 22.11.1967) περιγράφει την αντίδραση του Μακαρίου ως εξής (Σε σύγγραμμα που παραδόθηκε στην Επιτροπή του Λ.Λεωνίδου, ΓΓΔ -Τόμος ΙΙΙ, σ.396).
Ο Μακάριος μου ανέφερε ότι είμαστε σωστοί στην υπόθεσή μας ότι υποστήριζε αποστρατικοποίηση μέσα από μία σταδιακή ελάττωση των δυνάμεων αλλά ήταν εκτός συζήτησης να πάρει ο ίδιος την πρωτοβουλία χωρίς αναφορά στην Αθήνα. Είπε ότι προσωπικά δεν θα είχε κανένα ενδοιασμό να μου πει ότι συμφωνούσε με το πνεύμα και μάλιστα με το γράμμα του προτεινομένου μηνύματος. Αλλά υπό την παρούσα κρίση και κατάσταση της κοινής γνώμης τόσο εδώ (στην Κύπρο) όσο και στην Ελλάδα, φοβόταν ότι θα τον κατηγορούσαν ως προδότη και ότι ξεπούλησε την Ελλάδα… Συμφώνησε αλλά είπε ξανά ότι δεν μπορούσε να πάρει πρωτοβουλία. Στη συνέχεια ο Αρχιεπίσκοπος είπε ότι θα μπορούσε να αντιδράσει θετικά σε οποιαδήποτε Ελληνική πρωτοβουλία στη γραμμή αυτή και ζήτησε να κάνουμε παραστάσεις στην Αθήνα όπως εκείνες που κάναμε στον ίδιο…
Αυτούσιο το Αμερικανικό έγγραφο το έχει η Επιτροπή.
Επιπρόσθετα, τα ίδια έγγραφα πιστοποιούν ότι κατά τις συναντήσεις που είχε στις επόμενες μέρες με τον Αμερικανό μεσολαβητή Σάιρους Βανς, ο αρχ. Μακάριος έθεσε επιτακτικά το αίτημα της κυπριακής κυβέρνησης για αποχώρηση όχι μόνο των στρατευμάτων που έφτασαν στο νησί μετά το 1963 (της Μεραρχίας), αλλά και της ΕΛΔΥΚ και ΤΟΥΡΔΥΚ και την πλήρη αποστρατικοποίηση του νησιού, απόφαση που σήμαινε κατάργηση των Συμφωνιών Ζυρίχης – Λονδίνου.
ΚΕΦ. ΠΡΟΕΔΡΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1968
Σελ. 44 Το πόρισμα αναφέρει: Αντιπολίτευση η οποία αξιοποιήθηκε στη συνέχεια από τη χούντα για να αποδυναμωθεί και να αποσταθεροποιηθεί ο Αρχ. Μακάριος.
Δεν υπάρχουν αποδείξεις για αυτό το συμπέρασμα.
Το πόρισμα αναφέρεται κατά κόρον στη Γριβική παράταξη αντί στην «ενωτική παράταξη».
Το πόρισμα αναφέρει: Υποψήφιοι για την προεδρία ήταν ο Αρχ. Μακάριος και ο Δρ. Τάκης Ευδόκας ο οποίος παρουσιάσθηκε σαν ο υποψήφιος- εκπρόσωπος της Γριβικής παράταξης.
Ο Ευδόκας ήταν υποψήφιος της ενωτικής παράταξης.
ΚΕΦ. ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
Σελ. 53 Το πόρισμα αναφέρει: Εκτίμηση της Επιτροπής είναι πως πίσω από την ίδρυση και δράση του Εθνικού Μετώπου βρίσκονταν κύκλοι της ελληνικής χούντας…
Το πόρισμα επιχειρεί απεγνωσμένα να στηρίξει τη φανερή μεροληπτική γραμμή του ότι όλα γεγονότα και οι κινήσεις που στρέφονταν εναντίον του αρχ. Μακαρίου είχαν αφετηρία την Αθήνα με σκοπό την αποσταθεροποίησή του. (Θεωρία της διαρκούς συνομωσίας).
ΚΕΦ. ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΓΕΩΡΚΑΤΖΗ
Σελ. 60 . Το πόρισμα αναφέρει: Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι ο Δ.Παπαποστόλου ήταν στο σημείο της συνάντησης.
Υπάρχουν μαρτυρίες από αυτόπτες μάρτυρες που έχουν δημοσιευθεί και που πιστοποιούν ότι ο Παπαποστόλου κατά την ώρα της δολοφονίας βρισκόταν στη Λέσχη Αξιωματικών της Εθνικής Φρουράς.
Σελ. 61. Το πόρισμα αναφέρει: Μάλιστα το γεγονός αυτό έδωσε τη δυνατότητα σε διάφορους κύκλους να ισχυρίζονται ότι στη δολοφονία έλαβε μέρος και άτομο του στενού περιβάλλοντος του Αρχιεπισκόπου. Όμως από το σύνολο των στοιχείων που κατέχει η Επιτροπή δεν επιβεβαιώνεται αυτός ο ισχυρισμός.
Αναπάντητα ερωτήματα:
i) Ποια στοιχεία έχει η Επιτροπή που απορρίπτουν τον ισχυρισμό αυτό;
ii) Κλήθηκε να καταθέσει στην επιτροπή το εν λόγω άτομο του κύκλου του Αρχιεπισκόπου;
iii) Γιατί αφέθηκαν οι Παπαποστόλου και Πουλλίτσας να αναχωρήσουν για την Ελλάδα εφόσον ήταν γνωστό στις Αρχές ότι ενέχονταν στη δολοφονία του Γεωρκάτζη;
ΚΕΦ. ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΡΙΒΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Σελ. 61. Το πόρισμα αναφέρει: Το πλοιάριο με το οποίο θα έφθανε μυστικά στην Κύπρο φρόντισε να εξασφαλίσει ο εφοπλιστής Α.Ποταμιάνος, όπως ακριβώς είχε συμβεί κατά τη μυστική άφιξή του στην Κύπρο το 1964. Αναχώρησε από το Πόρτο Χέλι στις 28 Αυγούστου με προορισμό την Κύπρο.
Το πόρισμα παρουσιάζει ανακριβή στοιχεία: Τα πιο πάνω αποτελούν σοβαρές ανακρίβειες:
1) Το πλοιάριο δεν είχε εξασφαλίσει ο Α.Ποταμιάνος αλλά ναυλώθηκε από τον Κοσμά Μαστροκόλια από το Γερμανό ιδιοκτήτη του με Έλληνα καπετάνιο.
2) Η αναχώρηση του στρατηγού Γρίβα το 1964 έγινε στις 9 Ιουνίου από τον Πειραιά με το πλοίο Ελευθερία της ναυσιπλοΐας Ποταμιάνου και αποβιβάστηκε στο λιμάνι της Λεμεσού τις πρωινές ώρες της 12ης Ιουνίου.
3) Η αναχώρηση του στρατηγού Γρίβα στις 28 Αυγούστου του 1971 έγινε την 15η ώρα με το πλοιάριο Δελφίνι από τον όρμο Κωττέρων της Γλυφάδας και όχι από το Πόρτο Χέλι.
Παρατίθεται απόσπασμα από το ημερολόγιο του στρατηγού Γρίβα 31.8.71 που ανατρέπει την εισήγηση του πορίσματος:
Το πλοιάριον που με μετέφερεν ωνομάζετο Δελφίνι ανήκε δε εις Γερμανόν, διοικείτο δε υπό Έλληνος πλοιάρχου. Με συνώδευσεν εις τον πλουν ο πιστός και αφωσιωμένος φίλος Κοσμάς Μαστροκόλιας, παρ’ όλους τους κινδύνους που διέτρεχε να αποκαλυφθή μετά την επιστροφήν του η πράξις του αυτή και να υποστή τας συνεπείας. Ο ίδιος εφρόντισε και εξεύρε το πλοιάριον.
Σελ. 62. Το πόρισμα αναφέρει: Τις προθέσεις του στρατηγού γνώριζαν οι Α. Ποταμιάνος, Κ.Μαστροκόλιας και τα αδέλφια Σκλαβενίτη (Γιάννης και Αθανάσιος), άτομα τα οποία όπως έχει επιβεβαιωθεί ήσαν έμπιστοι συνεργάτες του δικτάτορα Δ.Ιωαννίδη… Τα παραπάνω ήσαν στενοί και έμπιστοι συνεργάτες του Γ. Γρίβα… Τα παραπάνω άτομα φαίνεται ότι είχαν αναλάβει την οργάνωση και την προετοιμασία της αναχώρησής του από την Αθήνα. Ως εκ τούτου είναι απίθανο η χούντα (τουλάχιστον η ομάδα Δ.Ιωαννίδη) να αγνοούσε αυτούς τους σχεδιασμούς.
Το πόρισμα παρουσιάζει ανακριβή στοιχεία: Σύμφωνα με σημειώσεις του στρ/γού Γρίβα εκτός από τον Κοσμά Ματροκόλια και τον Κ. Ευσταθόπουλο κανείς από τους πιο πάνω δε γνώριζαν το χρόνο απόδρασης του Διγενή. Ούτε ο Κ.Μαστοκόλιας ούτε ο Κ.Ευσταθόπουλος μέχρι τότε υπήρξαν έμπιστοι συνεργάτες του δικτάτορα Ιωαννίδη. Ο Μαστροκόλιας είχε συλληφθεί το Σεπτέμβριο του 1968, μετά την αποκάλυψη από τις Αρχές της οργάνωσης Γρίβα εναντίον της Χούντας, τέθηκε υπό κράτηση και ανακρίθηκε για μέρες από τα όργανα του Ιωαννίδη.
Η υπόθεση του πορίσματος «Τα παραπάνω άτομα φαίνεται ότι είχαν αναλάβει» είναι εντελώς εσφαλμένη και αναληθής υπόθεση γιατί με εντολές του Διγενή ελάχιστοι γνώριζαν το σχέδιο αναχώρησής του.
Η υπόθεση «Ως εκ τούτου είναι απίθανο η χούντα (τουλάχιστον η ομάδα Δ.Ιωαννίδη) να αγνοούσε αυτούς τους σχεδιασμούς» είναι εντελώς εσφαλμένη, αναληθής και ατεκμηρίωτη υπόθεση. Το πόρισμα προσπαθεί με υποθέσεις (χρήση λέξεων φαίνεται και είναι απίθανο) να βγάλει τα δικά του ατεκμηρίωτα συμπεράσματα ότι δήθεν η μυστική διαφυγή του στρ/γού Γρίβα από την Αθήνα το 1971 ήταν σε γνώση του Δ.Ιωαννίδη.
Σελ. 63 Το πόρισμα αναφέρει: – Η Επιτροπή δεν έχει γνώση εάν και κατά πόσο τους σχεδιασμούς τους γνώριζε ο πρώην σωματοφύλακάς του Αριστείδης Παλαίνης, ο οποίος ήταν μέλος της ομάδας των εμπίστων αξιωματικών του δικτάτορα Δ. Ιωαννίδη.
Ιστορική ανακρίβεια- Η αναφορά αυτή είναι εσκεμμένη και παραπλανητική για να συνδέσει το στρατηγό Γρίβα με το δικτάτορα Δ.Ιωαννίδη ενώ κατά το 1968-71 δεν υπήρχε καμιά σχέση του πρώτου με τον πρώην σωματοφύλακά του ή με τον Ιωαννίδη του οποίου το καθεστώς ο Γρίβας σχεδίαζε να ανατρέψει. Αυτό φαίνεται και από το αρχείο του Γ.Γρίβα και από το ότι ο Παλαίνης δεν ανήκε στην ομάδα αξιωματικών που συνεργάζονταν με το Γρίβα στην Αθήνα την περίοδο 1968-71. Εφόσον η Επιτροπή «δεν έχει γνώση εάν και κατά πόσο…» η αναφορά αυτή είναι εσκεμμένη για παραπλάνηση του αναγνώστη.
Εσκεμμένη παράλειψη
Παραλείπεται αναφορά στην αντιχουντική δράση και οργάνωση Γρίβα (1968-69) με στόχο την ανατροπή της χούντας, και ότι σ΄αυτήν εντάχθηκαν οι Σπύρος Μουστακλής, Νικόλαος Λύτρας και Γεώργιος Καρούσος. Και οι τρεις γνωστοί για την αντιχουντική τους δράση, την αποστράτευσή τους, τη φυλάκιση ή εκτοπισμό τους σε απομακρυσμένα ορεινά χωριά ή νησιά καθώς και τα φοβερά βασανιστήρια που υπέστησαν (Μουστακλής) από το στρατιωτικό καθεστώς.
Εσκεμμένη παράλειψη
Παραλείπεται αναφορά στις δύο σημαντικές και μοναδικές δημόσιες ομιλίες του Γ.Γρίβα στον ΟΡΦΕΑ στις 5.4.1970 και στο ΑΚΡΟΠΟΛ στις 4.4.1971 στις οποίες κατηγορεί δημόσια τη Χούντα για τη στάση της στο Κυπριακό. Μοναδική περίπτωση δημόσιων αντχουντικών ομιλιών κατά την περίοδο της δικτατορίας.
Σελ. 65-66 - Εσκεμμένες χρονικές παλινδρομήσεις
Το πόρισμα αναφορικά με τη χρηματοδότηση της ΕΟΚΑ Β΄ σκόπιμα παλινδρομεί για να συγχύσει και να συνδέσει την κατάσταση πριν το θάνατο του στρατηγού Γρίβα με εκείνη που ακολούθησε το θάνατο του. Η χρήση του όρου χρήματα από την Ελλάδα γίνεται ευρέως για δοθεί η εντύπωση ότι ο Γρίβας είχε χρηματοδότηση από το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας. Για παράδειγμα ο Κροίσος Χριστοδουλίδης, αποσπάσματα από την κατάθεση του οποίου καταγράφονται σχετικά με τη χρηματοδότηση της ΕΟΚΑ Β, ανέλαβε την ηγεσία της οργάνωσης για μια περίοδο μετά το θάνατο του Γρίβα και την απομάκρυνση του Γ.Καρούσου.
Το πόρισμα χρησιμοποιεί αναφορές για χρηματοδότηση της ΕΟΚΑ Β΄ από υποκλοπές τηλεφωνικών συνομιλιών που έγιναν το Φεβρουάριο του 1974, προτού ασχοληθεί με την αγορά όπλων από το Λίβανο το 1972, για να δώσει την εσφαλμένη εντύπωση ότι τα χρήματα για την αγορά αυτή προήλθαν από το εξωτερικό. Στο πόρισμα παραλείπονται στοιχεία και μαρτυρίες ότι τα χρήματα για την αγορά των όπλων της ΕΟΚΑ Β από το Λίβανο παραχώρησαν εξ ολοκλήρου οι Μητροπόλεις Κιτίου και Κυρηνείας.
Ενώ η Επιτροπή έχει στα χέρια στοιχεία για το ποιοι χρηματοδοτούσαν την ΕΟΚΑ Β΄, ουδεμία αναφορά γίνεται σ’ αυτά.
Επιλεκτικά και εσφαλμένα συμπεράσματα
Το πόρισμα χρησιμοποιεί εκτενώς αποσπάσματα από τη φερόμενη ως επιστολή του Γρίβα προς Ιωαννίδη τον Οκτώβριο του 1973 και τη φερόμενη απάντηση του Ιωαννίδη προς Γρίβα επιχειρώντας να αποδείξει τη δήθεν συνεργασία των δύο ανδρών. Οι δύο αυτές επιστολές στις οποίες αναφέρεται επανειλημμένα το πόρισμα παρατίθενται πιο κάτω με τις εξής παρατηρήσεις:
1. Η φερόμενη ως επιστολή του Γρίβα προς Ιωαννίδη φέρει τα αρχικά Γ.Γ. Αλλά ο Στρατηγός, μετά τον αγώνα της ΕΟΚΑ ουδέποτε υπέγραφε απλά ως Γεώργιος Γρίβας αλλά πάντοτε ως Γεώργιος Γρίβας – Διγενής ή με το εκάστοτε ψευδώνυμό του. Κατά συνέπεια τα αρχικά που θα χρησιμοποιούσε θα ήταν ΓΓΔ και όχι ΓΓ.
2. Και αν ακόμη η επιστολή αυτή είναι αυθεντική δεν αποδεικνύει την ύπαρξη, όπως εσφαλμένα και παραπλανητικά διατείνεται το πόρισμα, τακτικής επικοινωνίας και συντονισμό δράσης μεταξύ του Γρίβα και του Ιωαννίδη.
3. Η επιστολή επιβεβαιώνει ότι ο στρατηγός Γρίβας και η οργάνωσή του, μέχρι τον Οκτώβριο του 1973, δύο δηλαδή μήνες πριν το θάνατό του, ουδαμόθεν είχε λάβει βοήθεια. Αυτό όμως το σημείο/ πληροφορία της επιστολής αγνοήθηκε εσκεμμένα από τους συγγραφείς του πορίσματος ενώ χρησιμοποιήθηκε άλλη αναφορά.
Η χωρίς υπογραφή φερόμενη ως απάντηση του Δ.Ιωαννίδη που απευθύνεται προς τον Α33 παρατίθεται πιο κάτω:
4. Η φερόμενη ως επιστολή Δ.Ιωαννίδη προς Γ.Γρίβα είναι ανυπόγραφη.
5. Ο συγγραφέας της επιστολής απευθύνεται προς τον Α33. Αυτό ήταν ψευδώνυμο που χρησιμοποίησε ο Διγενής μέχρι τις 30.1.72. Έκτοτε άλλαξε ψευδώνυμα ως εξής: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, ΠΡΟΥΘΟΣ (5.11.72), ΑΕ/2 (21.3.73), ΑΤΛΑΣ (15.8.73) και ΠΛΟΥΤΩΝ (4.12.73). Εάν λοιπόν ο Ιωαννίδης είχε συχνή επικοινωνία με το Γρίβα, όπως το πόρισμα εσφαλμένα διατείνεται, θα έπρεπε να γνωρίζει και να είχε χρησιμοποιήσει το ισχύον για την περίοδο εκείνη ψευδώνυμο ΑΤΛΑΣ με το οποίο ήταν γνωστός ο Διγενής από τις 15.8.73 σε όλους τους συνεργάτες του που είχαν συχνή επικοινωνία μαζί του, και όχι το Α33 το οποίο ο Γρίβας σταμάτησε να χρησιμοποιεί στις 30.1.1972, δηλαδή 17 μήνες προηγουμένως.
6. Η αναφορά του συγγραφέα της πιο πάνω επιστολής στις «10 Νοεμβρίου και εκ νέου 2 Δεκεμβρίου» δεν συνδέεται όπως εσφαλμένα η Επιτροπή έχει συμπεράνει με τη σχεδιαζόμενη από τον Δ.Ιωαννίδη ανατροπή του Γ.Παπαδόπουλου, αλλά με την παραλαβή από την Ελλάδα δύο νέων υποβρυχίων τα οποία ανέμενε κατά τις ημερομηνίες εκείνες. Επομένως στο σημείο αυτό της επιστολής του, ο συγγραφέας της αναφέρεται στην ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Ελλάδας και όχι στην ανατροπή του Γ.Παπαδόπουλου.
7. Οι συγγραφείς του πορίσματος παρέλειψαν αυθεντικό έγγραφο, χειρόγραφη σελίδα από το ημερολόγιο του Γρίβα ημερομηνίας 20 Μαρτίου 1972.
Από το ημερολόγιο του στρατηγού Γρίβα 20 Μαρτίου 1972
«ΝΑΒΑΡΩΝΗΣ (Μαστροκόλιας) μου απέστειλε ειδικάς πληροφορίας αίτινες του επεδόθησαν από Στρατηγόν Καρατζένη, προερχόμεναι ως ούτος λέγει από αρμόδιον Υπάλληλον του Υπουργείου Εξωτερικών. Εις ταύτας φαίνεται ότι υπάρχει μυστική συμφωνία Χούντας –Τουρκίας μετά τας εκλογάς της Αμερικής διά διχοτόμησιν της Κύπρου. Εκπληκτικόν! Δεν ανέμενε κανείς όχι από στρατιωτικούς αλλά απλούς πολίτας, τοιαύτην προδοσίαν, διά να εξασφαλίσουν την παραμονήν των εις την Αρχήν.»
8. Οι συγγραφείς του πορίσματος παρέλειψαν αυθεντικό έγγραφο, χειρόγραφη σελίδα από το ημερολόγιο του Γρίβα ημερομηνίας 20 Ιανουαρίου 1974, δηλαδή επτά μέρες πριν το θάνατό του, που έχει κατατεθεί στην Επιτροπή και στο οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει το καθεστώς του Ιωαννίδη ως «την νυν εν Ελλάδι κυβερνούσαν κλίκα…». Συγκεκριμένα αναφέρει:
«Γνωρίζω εις ΝΕΣΤΟΡΑ αποκαλυφθείσαν υπό ΔΑΜΟΝΟΣ συνωμοσίαν εναντίον μου υπό της νυν κυβερνούσης εν Ελλάδι κλίκας...».
[Σημείωση: Όταν στις 20.1.1974, ο στρατηγός Γρίβας αποκαλούσε τη χούντα του Δ.Ιωαννίδη ως την «εν Ελλάδι κυβερνούσα κλίκα», είναι δύσκολο να δεχθεί κανείς το συμπέρασμα του πορίσματος, ότι η γνώμη του Γρίβα για το καθεστώς Ιωαννίδη και οι σχέσεις του μαζί του μπορούσαν να αλλάξουν κατά τις επόμενες επτά μέρες πριν το θάνατό του στις 27.1.1974.]
Σελ. 70 Το πόρισμα αναφέρει ότι τα εισαχθέντα μυστικά από το Μακάριο όπλα τον Ιανουάριο του 1972 ήταν η ενίσχυση της αστυνομίας για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις των Τ/Κυπρίων…
Η δικαιολογία αυτή δεν εξηγεί γιατί ανάμεσα στον εισαχθέντα οπλισμό περιλαμβάνονταν αντιαρματικά όπλα αφού σε καμιά περίπτωση οι Τουρκοκύπριοι δεν διέθεταν άρματα μάχης, τα οποία μόνο η Εθνοφρουρά διέθετε.
Σελ. 72 Το πόρισμα αναφέρει: Σύμφωνα με στοιχεία από το αρχείο της ΚΥΠ, την ίδια χρονική περίοδο, τις παραμονές εκδήλωσης του σχεδιαζόμενου πραξικοπήματος ανατροπής του Αρχ. Μακαρίου, ο στρατηγός Γ.Γρίβας είχε πραγματοποιήσει συναντήσεις με τους φερόμενους ως πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος. Στις 10.2.72 είχε μεταβεί στη Λευκωσία όπου και είχε συνάντηση με τον Έλληνα πρέσβη Κ. Παναγιωτάκο, στελέχη του κλιμακίου της ΚΥΠ/Ε, το Σωκράτη Ηλιάδη κ.ά. παράγοντες, ενώ στη συνέχεια είχε μεταβεί στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ. Την επομένη 11.2.72 είχε συνάντηση στο ΓΕΕΦ με τον αρχηγό της Ε.Φ. Αντιστράτηγος Χαραλαμπόπουλο, ο οποίος μόλις είχε επιστρέψει στη Λευκωσία, όπου είχε μεταβεί για τη λήψη εντολών και οδηγιών. Φαίνεται ότι τόσο η επίσκεψη του Α/ΓΕΕΦ στην Αθήνα, όσο και οι ληφθείσες οδηγίες δεν πρέπει να ήταν άσχετες με την εκδήλωση του ήδη προγραμματισθέντος για τις 15.2.72 πραξικοπήματος. Την επιθυμία του Γρίβα για συνάντηση με τον Α/ΓΕΕΦ μετέφερε στον Επιτελάρχη του ΓΕΕΦ Ραγκούση, ο διοικητής της Ι ΑΤΔ (Αμμοχώστου) Συνταγματάρχης Γιάννης Ζαχαρίας.
Ιστορική ανακρίβεια- Το πόρισμα επιχειρεί να εμπλέξει άμεσα το στρατηγό Γεώργιο Γρίβα με το σχεδιαζόμενο πραξικόπημα του στρατιωτικού καθεστώτος της Ελλάδας εναντίον του αρχ. Μακαρίου το Φεβρουάριο του 1972.
Το συμπέρασμα του πορίσματος είναι εντελώς αναληθές. Σύμφωνα με μαρτυρίες των στενών συνεργατών του, το προσωπικό του ημερολόγιο, μαρτυρία του Σταύρου Σταύρου (Σύρου) ο οποίος ήταν ο μόνος που τον μετέφερε με αυτοκίνητο σε συναντήσεις καθώς και μαρτυρία της οικοδέσποινάς του στη Λεμεσό Διάνας Μαύρου, η πρώτη φορά που εξήλθε ο στρατηγός Γρίβας της οικίας του κρησφύγετου του, από το Σεπτέμβριο του 1971, ήταν το Μάρτιο του 1972 για μετάβασή του στη Λευκωσία για να συναντήσει τον αρχ. Μακάριο. Προηγουμένως ουδεμία επίσκεψη ή έξοδο έκανε. Αυτό επιβεβαιώνουν και οι σημειώσεις στο ημερολόγιό του στρατηγού Γρίβα είναι ως εξής:
Πέμπτη 10 Φεβρουαρίου 1972
Οδηγίας εις ΑΥΓΕΡΙΝΟΝ, ΜΥΣΤΡΑΝ, ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΝ διά να μελετήσουν τηρητέαν στάσιν διά την αντιμετώπισιν οιασδήποτε στάσεως της Ελλ. Κυβερνήσεως και Μακαρίου μετά τας συνομιλίας Παναγιωτάκου εις Αθήνας.
Απέστειλα εις ΠΑΥΛΟΝ, ΜΥΣΤΡΑΝ, ΑΥΓΕΡΙΝΟΝ κατατοπιστικόν σημείωμα εκφράζων απόψεις μου προς αντιμετώπισιν όλων πιθανών περιπτώσεων επί αποφάσεων της Ελλ. Κυβερνήσεως εν σχέσει με την εισαγωγήν όπλων εκ Τσεχοσλοβακίας και την πιθανήν αντίδρασιν του Μακαρίου…
Αφίχθη εσπέραν Παναγιωτάκος εξ Αθηνων όστις περιωρίσθη να είπη «ό,τι έχω να πω θα το πω αύριον στον Πρόεδρο Μακάριον. Κομίζω εις αυτον μήνυμα της Ελληνικής Κυβερνήσεως».
Παρασκευή, 11 Φεβρουαρίου 1972
Έλαβον την 7:30 ώραν δύο επειγούσας επιστολάς ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ όστις με κατατοπίζει επί συνομιλίας ην είχε με Επιτελάρχην Ε.Φ. Ραγκούση και 2ο γραφείο Λαλαούνη.
Εκ των ανωτέρω σημειώσεων του στρατηγού Γ.Γρίβα ο Παναγιωτάκος έφτασε εξ Αθηνών στη Λευκωσία το βράδυ της 10ης Φεβρουαρίου και για το Στρατηγό, ο οποίος λάμβανε δρακόντεια μέτρα ασφάλειας, η διευθέτηση συνάντησης, η μετάβασή του στη Λευκωσία και η πραγματοποίηση της δήθεν συνάντησης ήταν εκτός πραγματικότητας. Προκύπτει επίσης ότι ο Γρίβας είχε δώσει οδηγίες προς αντιμετώπισιν όλων πιθανών περιπτώσεων επί αποφάσεων της Ελλ. Κυβερνήσεως εν σχέσει με την εισαγωγήν όπλων εκ Τσεχοσλοβακίας και την πιθανήν αντίδρασιν του Μακαρίου. Για να δώσει οδηγίες για αντιμετώπιση όλων των πιθανών περιπτώσεων των αποφάσεων τόσο της χούντας όσο και του Μακαρίου ασφαλώς δεν γνώριζε ποια θα ήταν η στάση του στρατιωτικού καθεστώτος έναντι του Μακαρίου, αλλά ούτε και την αντίδραση του τελευταίου. Στις 11.2.1972 ο ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ (Σωκράτης Ηλιάδης) ενημερώνει το Γρίβα για συνομιλία που είχε με τους επιτελάρχη της ΕΦ Ραγκούση και 2ου γραφείου Λαλαούνη και όχι με τον Παναγιωτάκο. Αν ο Γρίβας ήταν παρών στις συναντήσεις ασφαλώς δε θα χρειαζόταν ενημέρωση από τον Ηλιάδη.
Στις 16.2.72 ο Σωκράτης Ηλιάδης έστειλε στο Γρίβα επιστολή στην οποία επισύναψε το κείμενο που διαβίβασε ο Παναγιωτάκος στο Μακάριο, το οποίο έλεγε ότι πρέπει εκουσίως να αποχωρήσουν εκ Κύπρου οι δύο κεντρικαί προσωπικότητες (Μακαριος και Γρίβας) ένεκα των οποίων κορυφούται η έντασις. Κατά συνέπεια θα ήταν αδιανόητο η χούντα να ζητά την αποχώρηση του στ/γού Γρίβα από την Κύπρο αν τον θεωρούσε ως συνεργάτη της.
Μετά μάλιστα από φήμες ότι η ΕΟΚΑ Β ελεγχόταν από την Ελληνική Κυβέρνηση ο στρατηγός Γρίβας στις 16.2.1972, δηλαδή την επομένη της ημέρας του σχεδιαζόμενου πραξικοπήματος, εκδίδει διαταγή προς όλα τα μέλη της ΕΟΚΑ Β στην οποία μεταξύ άλλων αναφέρει: Κατόπιν ψιθύρων ότι ελεγχόμεθα από Ελλ. Κυβέρνησιν εξέδωσα διαταγήν δι’ ής γνωρίζω εις τα μέλη μας ότι ούτε ελεγχόμεθα παρ’ οιουδήποτε ούτε ακολουθούμεν πολιτικήν οιουδήποτε.
ΚΕΦ. ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΑΚΑΡΙΟΥ – ΓΡΙΒΑ
Σελ.74
Παραλείπεται το ότι προηγήθηκε συνάντηση τριών αντιπροσώπων του Γρίβα με το Μακάριο στις 29 Φεβρουαρίου 1972 κατά την οποία έγινε ανάλυση των σκοπών της καθόδου του Γρίβα στην Κύπρο και της ίδρυσης της ΕΟΚΑ Β.
Το πόρισμα αναφέρει: Η πρόταση αρχικά έγινε αποδεκτή από τον Αρχιεπίσκοπο, όμως στη συνέχεια μετά από δεύτερες σκέψεις η πρόταση απορρίφτηκε και έτσι η συνάντηση ναυάγησε.
Το πόρισμα είναι παραπλανητικό. Η πρόταση δεν απορρίφτηκε μετά από δεύτερες σκέψεις, ούτε και η συνάντηση ναυάγησε αλλά η συνάντηση αναβλήθηκε γιατί ο Μακάριος πήρε πληροφορίες ότι κινδύνευαν και οι δυο.
Το πόρισμα αναφέρει: Το τι διεμείφθη κανένας δεν μπορεί να το επιβεβαιώσει.
Έχουν δημοσιευθεί οι ιδιόχειρες σημειώσεις του στρατηγού Γρίβα για τη συνάντηση σε σύγγραμμα που κατατέθηκε ως τεκμήριο στην Επιτροπή.
ΚΕΦ. ΧΟΥΝΤΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
Σελ.76. Το πόρισμα αναφέρει ως χρηματοδοτούμενες από τη Χούντα κατά κύριο λόγο τις εφημερίδες ΠΑΤΡΙΣ, ΕΘΝΙΚΗ, ΠΡΩΙΝΗ και ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ και κατά δεύτερο λόγο ΓΝΩΜΗ και ΜΑΧΗ.
Το πόρισμα είναι εσκεμμένα παραπλανητικό θέτοντας τις εφημερίδες αυτές κάτω από τον πιο πάνω τίτλο:
1. Η εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ κυκλοφόρησε κατόπιν εισήγησης και χρηματοδότησης της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου εν καιρώ που οι κομμουνιστές και πλείστοι υποστηρικτές του αρχ. Μακαρίου κτυπούσαν ανελέητα και έβριζαν καθετί ελληνικό (Ελλάδα, πρωθυπουργό, Έλληνες υπουργούς και το στράτευμα κτλ.).
2. Η εφημερίδα ΕΘΝΙΚΗ κυκλοφόρησε το 1973 με αποκλειστική χρηματοδότηση από το στρατηγό Γρίβα και χωρίς καμιά οικονομική ενίσχυση από τη Χούντα. Πολλά μάλιστα άρθρα της είναι καυστικά για το στρατιωτικό καθεστώς της Αθήνας.
3. Η εφημερίδα ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ λάμβανε μηνιαία χρηματοδότηση από το Γ.Γρίβα η οποία με εντολή του Στρατηγού αποκόπηκε επειδή η Μεσημβρινή έγραφε άρθρα υπέρ της χούντας.
4. Το πόρισμα παραλείπει να αναφέρει ποιες εφημερίδες χρηματοδοτούσε ο Αρχ. Μακάριος.
5. Το πόρισμα δεν κάνει καμιά αναφορά στα τρομοκρατικά μέτρα που λήφθηκαν από το κράτος και το παρακράτος εναντίον εφημερίδων διαφωνούντων με την πολιτική Μακαρίου (καταστροφή τυπογραφείων, απαγωγές, ξυλοδαρμοί, εκφοβισμοί και συλλήψεις δημοσιογράφων κτλ)
6. Το πόρισμα δεν αναφέρεται στον περί προστασίας του ονόματος του Προέδρου νόμο ο οποίος ουσιαστικά απαγόρευε τη δημοσίευση οποιασδήποτε κριτικής των χειρισμών και των πράξεων του αρχ. Μακαρίου.
ΚΕΦ. ΚΡΙΣΗ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΧΟΥΝΤΑΣ – Γ.ΓΡΙΒΑ
Ο τίτλος του κεφαλαίου αυτού είναι παραπλανητικός γιατί υπαινίσσεται ότι πριν την περίοδο αυτή οι σχέσεις Γρίβα και Χούντας ήταν αγαστές. Ο Γρίβας τάχτηκε εναντίον της Χούντας από την 21 Απριλίου 1967 όταν επικράτησε το στρατιωτικό πραξικόπημα στην Ελλάδα. Οι σχέσεις του με τη Χούντα έγιναν πέρα από εχθρικές μετά την παγίδα της Κοφίνου το Νοέμβριο του 1967 αποτέλεσμα της οποίας ήταν η ανάκλησή του ιδίου και ο περιορισμός του στο Χαλάνδρι της Αθήνας και η ανάκληση της Μεραρχίας πράγμα που αποτέλεσε την ουσιαστική υποταγή της Κύπρου στα Τουρκικά επεκτατικά σχέδια. Εντός ελάχιστου χρονικού διαστήματος μετά την ανάκλησή του στην Αθήνα ο στρατηγός Γρίβας διοργανώνει ένοπλη μυστική οργάνωση με σκοπό την ανατροπή της Χούντας. Μετά την αποκάλυψη των σχεδίων του, τη σύλληψη και φυλάκιση των πρωταγωνιστών της κίνησης, ο Γρίβας εκφωνεί δύο αντιχουντικές δημόσιες ομιλίες στην Αθήνα τον Απρίλιο του 1970 και Απρίλιο του 1971. Στη συνέχεια διαφεύγει τον αυστηρό κλοιό παρακολούθησης και φτάνει μυστικά στην Κύπρο. Σε κανένα χρονικό διάστημα από το 1967, όταν η Χούντα τον απομάκρυνε από την Κύπρο και του στέρησε την ευχέρεια που είχε να παίζει καθοριστικό ρόλο στην άμυνα του νησιού, μέχρι την περίοδο που αναφέρεται το πόρισμα ο Γρίβας δεν άλλαξε τη γνώμη του ότι η Χούντα αποτελούσε μα εθνικά επιζήμια κατάσταση. (Για τις σχέσεις Γρίβα με Χούντα βλέπε σύγγραμμα Λ.Λεωνίδου, Βιογραφία Γ.Γρίβα Διγενή, τόμος ΙV, σ.3)
Σελ. 80. Το πόρισμα αναφέρει: Όπως προκύπτει από διάφορες πηγές και κύρια το Σημείωμα του πληρεξούσιου υπουργού εξωτερικών Άγγελου Χωραφά (2.11.1971) το δικτατορικό καθεστώς των Αθηνών όχι μόνο δεν ήταν δυσαρεστημένο με την κάθοδο του Γ.Γρίβα στην Κύπρο, αλλά αντίθετα με διάφορους τρόπους στήριξε τη δράση της ΕΟΚΑ Β τόσο οικονομικά, όσο και σε επίπεδο ανθρώπινης υποστήριξης από ελλαδίτες αξιωματικούς…
Οι πιο πάνω αναφορά του πορίσματος είναι παραπλανητική και αναληθής:
i) Από τις 2.11.1971 (ημερομηνία του Σημειώματος) μέχρι το θάνατο του στρατηγού Γρίβα στις 27.1.1974 η ΕΟΚΑ Β ουδεμία οικονομική ή άλλη πήρε από τη χούντα.
ii) Εκτός από τον Γεώργιο Καρούσο, τον οποίον η χούντα είχε αποστρατεύσει, κανένας άλλος Ελλαδίτης αξιωματικός δεν υπήρξε μέλος ή συνεργάτης της ΕΟΚΑ Β.
Σελ. 81 Το πόρισμα αναφέρει: Εξ άλλου δεν υπάρχει η αμφιβολία ότι τόσο ο Γρίβας όσο και η δράση της ΕΟΚΑ Β΄, όπως αποκαλύπτεται από έγγραφα τα οποία παρατίθενται σε άλλα τμήματα του κειμένου, χρησιμοποιήθηκαν από τη χούντα για τη δημιουργία κλίματος αποσταθεροποίησης του Μακαρίου και δημιουργία συνθηκών στρατιωτικής επέμβασης.
Ιστορική ανακρίβεια- Ουδεμία περίπτωση υπάρχει που ο στρατηγός Γρίβας χρησιμοποιήθηκε από τη χούντα!
Σελ. 82 Το πόρισμα αναφέρει: Με ανακοίνωσή του το καθεστώς των Αθηνών στις 24 Αυγούστου 1973 κάλεσε τον Γ.Γρίβα να διαλύσει την παράνομη οργάνωση ΕΟΚΑ Β και να επιστρέψει στην Αθήνα. Σταμάτησε ακόμα η χρηματοδότηση της οργάνωσης.
Ιστορική ανακρίβεια-Εντελώς αναληθής και παραπλανητικός ο ισχυρισμός Σταμάτησε ακόμα η χρηματοδότηση της οργάνωσης. Ουδέποτε ο στρατηγός Γρίβας έτυχε οποιασδήποτε χρηματοδότησης από τη χούντα.
ΚΕΦ. Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ Γ.ΓΡΙΒΑ
Ιστορική παράλειψη-
Σελ. 84 Το πόρισμα εσκεμμένα δεν αναφέρεται στις τιμές της κυπριακής Βουλής και την απονομή του τίτλου «άξιον τέκνον της ιδιαιτέρας του πατρίδος Κύπρου» προς το Γρίβα αμέσως μετά το θάνατό του και το ότι ο Μακάριος κήρυξε τριήμερο πένθος.
ΚΕΦ. ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ
Ιστορικές παραλείψεις
i) Το πόρισμα επιχειρεί να εμπλέξει άμεσα τις ΗΠΑ με το πραξικόπημα. Δεν υπάρχουν τεκμήρια γι’ αυτό. Το πόρισμα απέφυγε να κάνει αναφορά σε επίσημα απόρρητα αμερικανικά έγγραφα (που έχει στη διάθεσή της η Επιτροπή) και που επιβεβαιώνουν ότι λίγες μέρες προηγουμένως οι Αμερικανοί προειδοποίησαν τον Ιωαννίδη να μη προχωρήσει σε πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου.
ii) Το πόρισμα αποσιωπά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν την κυβέρνηση Σαμψών.
iii) Το πόρισμα δεν αναφέρει το ρόλο που έπαιξε η Βρετανία στην περίοδο μετά το πραξικόπημα, με τις σκηνοθετημένες συναντήσεις Μακαρίου - Ουίλσον και Ετζεβιτ – Ουίλσον στις 17 Ιουλίου 1974 για να δώσει τα νομικά ερείσματα που ζητούσε η Τουρκία να επέμβει. (Πρακτικά συναντήσεων). Η συνθήκη εγγυήσεως πρόβλεπε ότι πριν από μονομερή επέμβαση μιας από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις έπρεπε να προηγηθούν διαβουλεύσεις με τις άλλες και αυτό σκηνοθέτησε η Βρετανία με το να καλέσει τον Ετζεβίτ (και τον Μακάριο) στο Λονδίνο και να έχει συνομιλίες μαζί τους.
iv) Το πόρισμα δεν αναλύει επίσης το ρόλο της Βρετανίας στη σύνταξη της πολυσυζητημένης ομιλίας του Μακαρίου στον ΟΗΕ στις 19 Ιουλίου 1974.
Ιστορική ανακρίβεια (σ.122)
Το πόρισμα αναφέρει ότι ο Μακάριος αναχώρησε από το Λονδίνο για τη Νέα Υόρκη πριν την άφιξη του Τούρκου πρωθυπουργού Ετζεβίτ. Αυτό αποτελεί ιστορική ανακρίβεια. Ο Μακάριος είχε συναντήσεις την Τετάρτη 17 Ιουλίου και ώρα 2.30 μμ με τον Ουίλσον και στις 5.45 μμ με τον Κάλαχαν. Ο Ετζεβίτ είχε συνάντηση με τον Ουίλσον μετά από το Μακάριο την ίδια μέρα το απόγευμα σε δείπνο που παρέθεσε ο Βρετανός πρωθυπουργός προς τιμή της Τουρκικής αποστολής. Επομένως ο Ετζεβίτ βρισκόταν στο Λονδίνο και είδε τον Ουίλσον μετά από το Μακάριο. Ο Μακάριος αναχώρησε για τη Νέα Υόρκη την επομένη.
ΚΕΦ. ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΕΙΣΒΟΛΗ
Σελ. 107
Παρόλο που το κεφάλαιο αυτό αναφέρεται στην Τουρκική εισβολή εντούτοις το πόρισμα παλινδρομεί σε άλλες περιόδους αναμιγνύοντας καταστάσεις άλλων εποχών για να αποδείξει το «θεώρημα της διαρκούς συνωμοσίας».
Το πόρισμα αναφέρει: Στις 30 Νοεμβρίου 1964 ο Αρχ. Μακάριος υπόβαλε προς τον Φ.Κουτσιούκ έγγραφο με 13 σημεία για τροποποίηση του συντάγματος. Την υποβολή της πρότασης φαίνεται ότι είχε εγκρίνει τόσο ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζων Κέννετυ όσο και η Μ.Βρετανία …
Ιστορική ανακρίβεια. Τα 13 σημεία υποβλήθηκαν από τον Μακάριο το 1963 και όχι το 1964.
Ιστορική ανακρίβεια. Ο Τζον Κέννετι όχι μόνο δεν ενέκρινε την τροποποίηση του συντάγματος αλλά απότρεψε το Μακάριο να επιχειρήσει κάτι τέτοιο. Ενάντια στην τροποποίηση τάχθηκε επίσης εκτός από την Τουρκική Κυβέρνηση και η τότε Ελληνική Κυβέρνηση. Για τη σύνταξη των 13 σημείων ο Αρχιεπίσκοπος συνεργάστηκε στενά με το Βρετανό ύπατο αρμοστή στη Λευκωσία Ουίλλιαμ Άρθουρ Κλαρκ ο οποίος δρούσε με την έγκριση, συγκατάθεση και οδηγίες του Λονδίνου και με πρόνοια να μην επηρεαστούν τα συμφέροντα της Βρετανίας.
Ιστορικές παραλείψεις. Το πόρισμα παραλείπει τα εξής σημαντικά γεγονότα: 1) το ότι τότε επήλθε ο πρώτος διαμελισμός της Λευκωσίας με την υπογραφή του προέδρου της Κυπριακής Βουλής στην παρουσία του Προέδρου της Κύπρου. 2) Ότι ο αρχ. Μακάριος στις 15 Ιανουαρίου προχώρησε στη μονομερή κατάργηση της Συνθήκης Εγγυήσεως την οποία απέσυρε μόνο κατόπιν βρετανικής παρέμβασης. 3) ότι ενόψει των απειλών της Τουρκίας για επέμβαση ζήτησε στρατιωτική κάλυψη από την Ελλάδα.
Σελ. 117 - Θλιβερός υπαινιγμός
Υπαινιγμοί κατά του διοικητή (αντ/ρχη Παύλου Κουρούπη – αγνοούμενος ο οποίος έκτοτε ένεκα της αυτοθυσίας που έδειξε κατά τις μάχες εναντίον των εισβολέων αποκαλείται ο Λεωνίδας της Κερύνειας) και τους αξιωματικούς του 251 Τ.Π. ότι δήθεν παρέδωσαν σε Τούρκους αξιωματικούς χάρτες, έγγραφα κτλ. και αυτά με βάση τη μαρτυρία ενός στρατιώτη οδηγού!
Σελ. 122 - Θλιβερός υπαινιγμός
Υπαινιγμοί κατά του στρατηγού Αλευρομάγειρου ότι κατά την περίοδο της κατάπαυσης του πυρός (μεταξύ Αττιλα Ι και Αττίλα ΙΙ) δεν ενίσχυσε εσκεμμένα τις θέσεις στον Άγιο Δομέτιο Λευκωσίας έτσι που να καταληφθούν από τους Τούρκους στη Β φάση της εισβολής. Και όμως υπάρχουν πλείστες μαρτυρίες για την ηρωική προσφορά του Στρατηγού στην αντίσταση κατά των εισβολέων (Ο συγγραφέας είχε την τιμή να υπηρετήσει στη Β φάση της τουρκικής εισβολής στο τάγμα του Αλευρομάγειρου και υπήρξε μάρτυρας και συμμετείχε των σκληρών μαχών που έλαβαν χώρα στον Άγιο Δομέτιο για υπεράσπιση των εδαφών της περιοχής).
Σελ. 131-137 – Θλιβερές παραλείψεις
Το πόρισμα από τη μια ασκεί δριμεία κριτική για όλους τους εξ Ελλάδος αξιωματικούς που υπηρετούσαν το 1974 στην Κύπρο ενώ από την άλλη αποφεύγει να εκθέσει την τόλμη, την αυτοθυσία και τον ηρωισμό πλείστων Ελλήνων αξιωματικών και της ΕΛΔΥΚ κατά τις μάχες εναντίον των Τούρκων εισβολέων. Πολλοί μάλιστα εξ αυτών είτε είναι αγνοούμενοι είτε έπεσαν μαχόμενοι κατά του εισβολέα τιμώντας τη στολή του Έλληνα στρατιωτικού.
Ο λόγος που τα πολυβολεία δεν συντηρούνταν από το 1967 σύμφωνα με τη δικαιολογία της Κυπριακής Κυβέρνησης ήταν η έλλειψη οικονομικών πόρων και για τουριστικούς λόγους (Βλ. Κώστα Μαυροσκούφη, Κύπρος 1974, Η μεγάλη προδοσία, σ.20)
Η υποχώρηση της ΕΛΔΥΚ μετά την ηρωική προέλασή της προς Κιόνελι έγινε γιατί η ΕΛΔΥΚ παρέμεινε αβοήθητη και δεν έγινε ταυτόχρονη επίθεση τμημάτων της ΕΦ και του λόχου Β.Λυσσαρίδη όπως πρόβλεπε το σχέδιο (Μυροσκούφης, σ.39)
ΚΕΦ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (ΤΟΥ ΠΟΡΙΣΜΑΤΟΣ)
Το πόρισμα αναφέρει (σ.132) Επιπρόσθετα με αυτά εμπλέκονταν αφενός οι Βρετανικοί σχεδιασμοί για νομιμοποίηση και μονιμοποίηση των στρατιωτικών βάσεων…
Ο ισχυρισμός αυτός αποτελεί ανακρίβεια γιατί οι βρετανικές βάσεις παραχωρήθηκαν ως ιδιοκτησία των Βρετανών με την υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης- Λονδίνου και έκτοτε οι Βρετανοί τις χρησιμοποιούν ως ιδιοκτησία τους.
Υπάρχει πληθώρα τεκμηρίων που επιβεβαιώνουν ότι όχι μόνο η Χούντα επεδίωκε την απομάκρυνση της Ελληνικής Μεραρχίας και την αποδυνάμωση της Εθνικής Φρουράς αλλά και ο ίδιος ο αρχ. Μακάριος για δικούς του λόγους. Τα τεκμήρια αυτά ανάγοντα στο 1965, 1967 και το 1974. Εξ άλλου αυτά επαναλαμβάνονται και στην περιβόητη επιστολή Γκιζίκη λίγες μέρες πριν το πραξικόπημα.
ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΛΕΙΨΕΙΣ
Παραλείπεται η αποστολή Τζιρκώτη στην Αθήνα από το Μακάριο για πρόσκληση του Γρίβα να κατέλθει στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1971.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Από το μεροληπτικό, ατελές και σε πολλά θέματα ατεκμηρίωτο Πόρισμα των τριών μελών της Επιτροπής Φακέλου της Κύπρου εγείρονται σοβαρά ερωτήματα:
1. Γιατί η Επιτροπή δεν επεδίωξε συνεντεύξεις με τους πρωτεργάτες του πραξικοπήματος και όσους άλλους συμμετείχαν στη λήψη, οι οποίοι επιζούσαν όταν άρχισε τις εργασίες της (αποκλείοντας έτσι πρωτογενείς πηγές και μαρτυρίες);
2. Πώς είναι δυνατό να βασιστεί ένα πόρισμα για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα σε μέγιστο βαθμό σε προφορικές μαρτυρίες δευτερογενών πηγών που λήφθηκαν σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά τα γεγονότα και που ασφαλώς είναι επηρεασμένες από τα γεγονότα που ακολούθησαν, καθώς και στην επιλεκτική χρήση εγγράφων ή αποσπασμάτων εγγράφων για στήριξη όπως είναι εμφανές προαποφασισθέντων συμπερασμάτων;
3. Γιατί τα τρία μέλη της Επιτροπής, εκπρόσωποι τριών κομμάτων, προχώρησαν στην έκδοση ενός ατελούς πορίσματος Ιστορίας, το οποίο αδιαμφισβήτητα είναι επηρεασμένο από τις κομματικές και ιδεολογικές πεποιθήσεις τους; Και αυτό όταν η μελέτη και αξιολόγηση των δεκάδων χιλιάδων εγγράφων που περισυλλέγησαν απαιτεί διάστημα χρόνου πολλών ετών και όταν μάλιστα 69,000 από τα έγγραφα αυτά παραδόθηκαν στην Επιτροπή μετά την έκδοση του πορίσματος.
4. Ο βουλευτής του ΔΗΚΟ και μέλος της Επιτροπής Φακέλου Ζαχαρίας Κουλίας απεκάλυψε κατά τη συζήτηση του θέματος στην Κυπριακή Βουλή ότι σύμφωνα με έγγραφο που έδωσε ο Μακάριος στον ιδιαίτερο γραμματέα του Χάρη Βωβίδη, ο Χρήστος Λαμπράκης, η προσωπικότητα του οποίου σφράγισε την πορεία της δημοσιογραφίας, των ΜΜΕ και του πολιτισμού στην Ελλάδα, συνεργάστηκε με τους Ιωαννίδη και Σαμψών για το σχεδιασμό του πραξικοπήματος εναντίον του Μακαρίου. Η αποκάλυψη αυτή του κ. Κουλία εγείρει τα εξής σοβαρά ερωτήματα: 1) Αν το έγγραφο είναι αυθεντικό τότε πρέπει να διερωτηθεί κανείς και να αναλύσει σε ποιο σημείο είχαν φτάσει οι ενέργειες του αρχ. Μακαρίου ώστε να θεωρείται ως εθνικά επιζήμιος όχι μόνο από τον δικτάτορα Ιωαννίδη αλλά και από τον Χρήστο Λαμπράκη, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ως ο πατέρας της Δημοκρατίας. 2) Αν το έγγραφο είναι πλαστό τότε διερωτάται κανείς αν είναι πράγματι σε τέτοιου είδους έγγραφα και τέτοιου είδους μαρτυρίες που στηρίχτηκε αυτό το πόρισμα;
