Αγιατολάχ Χαμενεΐ εναντίον Αχμεντινετζάντ

Με την αντιπολίτευση στο περιθώριο, οι χθεσινές εκλογές στο Ιράν εξελίχθηκαν σε εσωτερική αναμέτρηση των συντηρητικών
AFP, Reuters

Την περασμένη Τετάρτη, εκατομμύρια Ιρανοί έλαβαν ένα παράξενο μήνυμα στα κινητά τους τηλέφωνα: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα διανοηθούν να επιτεθούν στο Ιράν εφόσον η συμμετοχή (στις βουλευτικές εκλογές) ξεπεράσει το 50%». Χθες ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ προσπάθησε να διασαφηνίσει τον τολμηρό συσχετισμό: «Οι δυνάμεις της αλαζονείας απειλούν το έθνος μας για να διατηρήσουν το κύρος τους», δήλωσε μετά την άσκηση των εκλογικών του δικαιωμάτων ο ανώτατος ηγέτης της Ισλαμικής Δημοκρατίας, για να προσθέσει: «Η μεγάλη συμμετοχή στις εκλογές θα ενισχύσει τις προοπτικές, το κύρος, την ασφάλεια και την ασυλία της χώρας».

Η ανησυχία για το ενδεχόμενο πολεμικών περιπετειών με την Αμερική και το Ισραήλ -η οποία ενισχύεται ενόψει της μεθαυριανής συνάντησης του Μπαράκ Ομπάμα με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου στην Ουάσιγκτον- είναι πράγματι διάχυτη στην ιρανική κοινωνία. Η ηγεσία του καθεστώτος, όμως, είχε πρόσθετους λόγους να ανησυχεί για το ενδεχόμενο μαζικής αποχής. Οι καταγγελίες της αντιπολίτευσης για νοθεία υπέρ του Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ στις προεδρικές εκλογές του 2009, η στήριξη του τελευταίου από τον Χαμενεΐ και η καταστολή των μαζικών διαδηλώσεων που ακολούθησαν προκάλεσαν κρίση νομιμοποίησης της θεοκρατίας – μια κρίση που θα γινόταν οξύτερη σε περίπτωση μιας «λευκής απεργίας των ψηφοφόρων».

Οταν έκλειναν αυτές οι στήλες δεν είχαν ανακοινωθεί στοιχεία για τη συμμετοχή στις εκλογές και για τη διανομή των 290 βουλευτικών εδρών μεταξύ των συνδυασμών που διεκδίκησαν την ψήφο 48 εκατομμυρίων ψηφοφόρων. Ούτως ή άλλως, το πολιτικό ενδιαφέρον της αναμέτρησης ήταν σημαντικά εξασθενημένο σε σύγκριση με τις επεισοδιακές προεδρικές εκλογές του 2009. Πρώτον, διότι τα κρίσιμα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, όπως το πυρηνικό πρόγραμμα, βρίσκονται στα χέρια των Χαμενεΐ (πρωτίστως) και Αχμεντινετζάντ (δευτερευόντως), με τη Βουλή κατά βάση αμέτοχη. Και, δεύτερον, γιατί τα κυριότερα κόμματα των μεταρρυθμιστών απείχαν από τη χθεσινή αναμέτρηση, ενώ δύο ηγέτες τους, οι Μιρχοσεΐν Μουσαβί και Μεχντί Καρουμπί, τελούν υπό κατ’ οίκον περιορισμό.

Με την αντιπολίτευση περιθωριοποιημένη, οι βουλευτικές εκλογές εξελίχθηκαν σε ξεκαθάρισμα λογαριασμών μεταξύ ανταγωνιστικών φατριών στο εσωτερικό του συντηρητικού μπλοκ, κυρίως μεταξύ οπαδών του Αχμεντινετζάντ και πιστών του Χαμενεΐ. Η ρήξη μεταξύ των δύο μέχρι πρότινος στενών συμμάχων επήλθε την περασμένη άνοιξη, όταν ο Αχμεντινετζάντ επιχείρησε να ελέγξει τα κρίσιμα υπουργεία Πετρελαίου και Πληροφοριών, εξοργίζοντας τον Χαμενεΐ, ο οποίος διείδε προσπάθεια υπονόμευσης των εξουσιών του ανώτατου ηγέτη προς όφελος της εκλεγμένης πολιτικής ηγεσίας. Τους επόμενους μήνες, βασικοί συνεργάτες του Αχμεντινετζάντ συνελήφθησαν με την κατηγορία ότι ανήκουν σε «παρεκκλίνον (θρησκευτικό) ρεύμα», ενώ ο ίδιος ο Αχμεντινετζάντ απειλήθηκε ακόμη και με καθαίρεση από ένα εχθρικό Κοινοβούλιο.

Ο πρόεδρος του τελευταίου, Αλί Λαριτζανί, ηγήθηκε του Ενιαίου Μετώπου, του κυριότερου εκλογικού συνδυασμού των συντηρητικών που αντλούν ισχύ από τον Χαμενεΐ. Πραγματιστής πολιτικός και πρώην πυρηνικός διαπραγματευτής, ο Λαριτζανί θεωρείται ένας από τους κυριότερους διεκδικητές της προεδρίας στις εκλογές του 2013, στις οποίες ο Αχμεντινετζάντ δεν μπορεί να θέσει υποψηφιότητα, μια και το ιρανικό Σύνταγμα προβλέπει το πολύ δύο διαδοχικές θητείες.

Από την πλευρά του, ο πρώην πρόεδρος Ακμπάρ Χασεμί Ραφσατζανί, ο οποίος, αν και και σφοδρός πολέμιος του Αχμεντινετζάντ έχει πάρει αποστάσεις από τον Χαμενεΐ, δήλωσε εξερχόμενος από το εκλογικό του τμήμα ότι το Ιράν θα αποκτήσει «καλό» Κοινοβούλιο «εάν τα εκλογικά αποτελέσματα αποτυπώσουν τη βούληση και την επιλογή των πολιτών» – ένα σαφές υπονοούμενο για το ενδεχόμενο νοθείας.