Πολιτικές χούντες

Του Serge Halimi
Le Monde Diplomatique

Χάρη στα παιχνίδια με τους εκβιασμούς για χρεοκοπία και το φόβο του χάους, δύο πρώην τραπεζίτες, ο Λουκάς Παπαδήμος και ο Μάριο Μόντι, ανέλαβαν πρόσφατα την εξουσία σε Αθήνα και Ρώμη. Δεν πρόκειται για απολιτικούς τεχνοκράτες, αλλά για ανθρώπους της δεξιάς, μέλη της Τριμερούς Επιτροπής, γνωστής για τις καταγγελίες της περί υπερβολικής δημοκρατίας στις δυτικές κοινωνίες.

Τον περασμένο Νοέμβριο, το γαλλογεμανικό «διευθυντήριο» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο -η «τρόικα»- εκδήλωσαν την οργή τους μόλις ο έλληνας πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στη χώρα του. Κάτι τέτοιο έθετε υπό διακύβευση, κατά τη γνώμη τους, τη συμφωνία που είχε επιτευχθεί λίγες ημέρες νωρίτερα και προέβλεπε μια ακόμα πιο σκληρή οικονομική πολιτική από αυτήν που έχει ήδη γονατίσει την Ελλάδα.

Ο Παπανδρέου, έχοντας κληθεί στις Κάνες εν μέσω δύο συνεδριάσεων μιας συνόδου κορυφής στην οποία δεν μετείχε η χώρα του -πολύ μικρή γαρ- καταδικασμένος σε αναμονή, δεχόμενος δημόσια τις επιπλήξεις της Άγκελα Μέρκελ και του Νικολά Σαρκοζί, οι οποίοι, ωστόσο, είναι συνυπεύθυνοι για την επιδείνωση της κρίσης, αναγκάστηκε να πάρει πίσω το δημοψήφισμα και να παραιτηθεί. Ο διάδοχός του, πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, επέλεξε να διευρύνει πάραυτα την κυβέρνηση των Αθηνών με ένα κόμμα της άκρας δεξιάς, η οποία είχε αποκλειστεί από την εξουσία μετά την πτώση της δικτατορίας των συνταγματαρχών, το 1974. Χωρίς αυτό να συγκινήσει ιδιαιτέρως την «τρόικα».

Υποτίθεται ότι το ευρωπαϊκό όραμα θα εξασφάλιζε την ευημερία, θα ενδυνάμωνε τη δημοκρατία στα κράτη που άλλοτε τα κυβερνούσαν στρατιωτικές χούντες (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία) και θα κατεύναζε τους «εθνικισμούς, τις γενεσιουργούς αιτίες των πολέμων». Ωστόσο, υλοποιεί το ακριβώς αντίθετο: Ενισχύει την εξόντωση, μετατρέπει τις κυβερνήσεις σε μαριονέτες των αγορών και αναμοχλεύει τις έριδες μεταξύ των λαών της Γηραιάς Ηπείρου. «Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να είμαστε σκλάβοι της Γερμανίας», λέει αγανακτισμένος ένας νεαρός Ισπανός, ο οποίος δεν θέλει να ξενιτευτεί στο Βερολίνο ή στο Αμβούργο προκειμένου να βρει δουλειά.
Οι Ιταλοί σοκαρίστηκαν κυρίως με την αλαζονεία του γάλλου προέδρου και αναρωτήθηκαν, δικαίως, ποια ακριβώς ιδιότητα θα μπορούσε να τη δικαιολογήσει. Ορισμένοι Έλληνες, δε, καταγγέλλουν ότι η πατρίδα τους έχει πέσει στα χέρια «κατοχικών δυνάμεων». Κάποιες γελοιογραφίες, μάλιστα, απεικονίζουν τη γερμανίδα καγκελάριο ως ναζί...

Τηρουμένων, πάντως, των αναλογιών, τα πρόσφατα γεγονότα στην Αθήνα θα μπορούσαν να θυμίσουν το καλοκαίρι του 1968 στην Τσεχοσλοβακία, τη συντριβή της «Άνοιξης της Πράγας» και την αποπομπή του κομμουνιστή ηγέτη Αλεξάντρ Ντούμπτσεκ. Η «τρόικα», η οποία έχει μετατρέψει την Ελλάδα σε προτεκτοράτο, έπαιξε τον ρόλο που είχε διαδραματίσει στο παρελθόν το Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Ο δε Παπανδρέου, τον ρόλο ενός Ντούμπτσεκ που δεν θα τολμούσε ποτέ να προβάλει αντίσταση. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε με την εφαρμογή του δόγματος της «περιορισμένης εθνικής κυριαρχίας», η οποία, οφείλουμε ωστόσο να παραδεχτούμε, έχει λιγότερο δολοφονικό χαρακτήρα όταν τις παραμέτρους της τις υπαγορεύουν τρεις οίκοι αξιολόγησης από ό,τι όταν πραγματοποιούν περιπολίες στα σύνορα τα σοβιετικά τανκς.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ, αφού συνέτριψαν την Ελλάδα και ποδοπάτησαν την Ιταλία, τώρα στρέφουν το βλέμμα τους στην Ουγγαρία και την Ισπανία.