Ζητείται λύση στην κρίση του Ιράκ χωρίς διαμελισμό

Διαφθορά, νεποτισμός, έλλειψη διαφάνειας και υπευθυνότητας είναι τα πραγματικά προβλήματα, σύμφωνα με αναλυτές
The Guardian

Το Ιράκ διανύει μια κρίσιμη περίοδο της ιστορίας του: οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα έχουν σοβαρές, μακροπρόθεσμες συνέπειες για πολλές γενιές. Ορισμένες σημαντικές αποφάσεις μπορεί να είναι αμετάκλητες και πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις επιθυμίες μας.

Αυτό που χρειάζεται σήμερα το Ιράκ είναι πολιτικοί που μπορούν να εκτονώσουν την ένταση για να επιλυθεί η κρίση, αλλά χωρίς να ζητούν ένα διαμελισμό της χώρας μόνο και μόνο επειδή οι σχέσεις των δύο μεγάλων κομμάτων έχουν διαρραγεί. Οπως είπε ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, Μάρτιν Κόμπλερ, οι ηγέτες του Ιράκ πρέπει «να ενεργήσουν γρήγορα, υπεύθυνα και ενωμένα».

Σ’ ένα άρθρο του, ο Ranj Alaaldin παρατήρησε ότι τα σημερινά προβλήματα του Ιράκ μπορεί να έχουν τις ρίζες τους στη συγκέντρωση της εξουσίας στη Βαγδάτη και έκρινε ότι η χώρα πρέπει να στραφεί σε ένα ομοσπονδιακό σύστημα, για να ξεπεράσει τέτοιου είδους ζητήματα.

Αυτή είναι η χειρότερη δυνατή λύση για το Ιράκ, σήμερα. Η επιβολή μιας ομοσπονδίας σ’ αυτή την εξαιρετικά φορτισμένη ατμόσφαιρα στέλνει λάθος μήνυμα στον λαό του Ιράκ και στον κόσμο. Η ομοσπονδία δεν είναι η σωστή απάντηση στην κρίση. Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ο συγκεντρωτισμός της κυβέρνησης, αλλά η απογοήτευση του λαού από τους πολιτικούς. Το Ιράκ πρέπει να περιμένει έως ότου μια λογική συζήτηση για το ομοσπονδιακό σύστημα θα μπορούσε να εστιάσει στην καλύτερη διακυβέρνηση, αντί να υπερασπίζεται τις θρησκευτικές διαφορές. Αλλιώς, αν οι εκκλήσεις για διχοτόμηση πνίξουν όσες ζητούν ηρεμία και υπομονή, θα υπάρξει νέα αιματοχυσία, ανάλογη εκείνης του εμφύλιου πολέμου το 2006-2008.

Θα ήταν αδύνατον να επιβληθεί τώρα ευρείας κλίμακας ομοσπονδία, χωρίς να ακολουθήσει βίαιη διένεξη. Η θεωρία είναι ένα πράγμα, αλλά η πραγματικότητα λέει άλλα. Το Ιράκ δεν ήταν ποτέ στην ιστορία του χωρισμένο σύμφωνα με εθνο-δογματικές γραμμές. Αν αρχίσουν να κινητοποιούνται οι δυνάμεις της διχοτόμησης, σουνιτικές, σιιτικές και κουρδικές δυνάμεις θα αγωνιστούν να αποκτήσουν τον έλεγχο μεικτών ή αμφισβητούμενων περιοχών.

Οι Ιρακινοί δεν είναι γεννημένοι αγροίκοι, που δεν μπορούν να ζήσουν μαζί ειρηνικά. Τρομοκράτες, υποκινούμενοι από ξένες δυνάμεις εκμεταλλεύονται παλαιόθεν εσωτερικές έριδες, για να προκαλέσουν θρησκευτική βία. Το Ιράκ δεν πρέπει να πέσει στην παγίδα τους.

Η ομοσπονδία μπορεί να λειτούργησε για τους Κούρδους, αλλά η επιτυχία τους δεν μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για την υπόλοιπη χώρα. Οι Κούρδοι είναι εξαίρεση, επειδή είχαν de facto αυτονομία από το 1991. Αυτό ήταν συνέπεια της αγριότητας του μπααθικού καθεστώτος. Σήμερα, τα ιρακινά χωριά δεν ψεκάζονται με αέρια, μαζικοί τάφοι δεν γεμίζουν με εκατοντάδες χιλιάδες πτώματα και δεν γίνονται εκκαθαρίσεις ολόκληρων πόλεων από την κεντρική κυβέρνηση.

Το κουρδικό παράδειγμα, ωστόσο, προβάλλει επίσης ότι η απλή αυτονομία δεν είναι αρκετή, για να επιλύσει τη διένεξη. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, οι Κούρδοι πολεμούσαν μεταξύ τους για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές, σ’ έναν αιματηρό εμφύλιο, με χιλιάδες νεκρούς, ενώ αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις μάχονταν για την εξουσία.

Σήμερα, οι κουρδικές περιοχές είναι σε καλύτερη κατάσταση από απόψεως οικονομίας και ασφάλειας, αλλά βουλιάζουν στα ίδια προβλήματα που ταλανίζουν και το υπόλοιπο Ιράκ: διαφθορά, νεποτισμό, έλλειψη διαφάνειας και υπευθυνότητας. Αυτά είναι τα πραγματικά προβλήματα, που κρατούν πίσω το Ιράκ και πρέπει να αντιμετωπιστούν γρηγορότερα απ’ ό, τι η συζήτηση για ομοσπονδιακό σύστημα.

Είναι εξίσου σημαντικό να επισημάνουμε τη φύση του δογματισμού στο Ιράκ. Πρέπει να είμαστε σε θέση να διακρίνουμε μεταξύ μίσους, που ανάγεται στους αιώνες, και πολιτικής χειραγώγησης.

Οταν μιλάμε για το Ιράκ, πρέπει να βλέπουμε πέρα από τα βραχυπρόθεσμα οφέλη των λίγων και να δούμε πώς η χώρα μπορεί να προχωρήσει μπροστά, αντιμετωπίζοντας τα πραγματικά προβλήματα.