Κορύφωση της κόντρας Ντογάν με Ερντογάν

Ιλιγγιώδες πρόστιμο από τη φορολογική αρχή εις βάρος του Ομίλου των ΜΜΕ

Σε κορύφωση, οδηγείται το πολιτικο-οικονομικό δράμα με κεντρικό πρόσωπο επί σκηνής τον ισχυρό άνδρα των τουρκικών μέσων ενημέρωσης Αϊντίν Ντογάν και τον πρωθυπουργό Ταγίπ Ερντογάν να κινεί τα νήματα στα παρασκήνια. Η τελευταία πράξη διαδραματίσθηκε την περασμένη εβδομάδα με την επιβολή προστίμου ύψους 1,7 δισ. ευρώ στην Yayin Dogan, ιδιοκτησία της Dogan Holding με την κατηγορία της φοροδιαφυγής. Το ποσό αντιστοιχεί περίπου στο σύνολο των περιουσιακών στοχείων του Ομίλου, στον οποίο ανήκουν έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα μεγάλης κυκλοφορίας και ακροαματικότητας, όπως οι εφημερίδες Hurriyet, Milliyet, Radikal, η αγγλόφωνη Hurriyet Daily News –πρώην Turkish Daily News– η Vatan, η Posta, η αθλητική Fanatik και τα τηλεοπτικά δίκτυα Kanal D, Star TV και CNNTurk.

Η αυλαία της πράξης αυτής του δράματος σηκώθηκε την Τρίτη, με το ιλιγγιώδες πρόστιμο εις βάρος της Yayin Dogan, που προκάλεσε ρίγη σε συγκεκριμένους πολιτικούς, οικονομικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους της Τουρκίας και μαζί την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες. Ως από μηχανής θεός, ο εκπρόσωπος τής επεσήμανε ότι το ιλιγγιώδες ποσό του προστίμου απειλεί με εξόντωση έναν εκδοτικό όμιλο και κατ’ επέκτασιν αυτή καθεαυτή την ελευθερία του Τύπου. «Η Κομισιόν θα μεταβιβάσει τις ανησυχίες της στις τουρκικές Αρχές και προφανώς θα λάβει υπόψη της την τελευταία αυτή εξέλιξη στην επερχόμενη Εκθεση Προόδου για την Τουρκία της 14ης Οκτωβρίου», είπε. Ισως τώρα, λοιπόν, μετά την ευρωπαϊκή παρέμβαση, να επέλθει η λύση του δράματος Ντογάν. Ισως... Διότι τα όσα προηγήθηκαν, αλλά και το γενικότερο πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η σύγκρουση Ερντογάν - Ντογάν, δεν πείθουν περί της αποτελεσματικότητας των θεών στην Τουρκία.

Η σύγκρουση Ερντογάν - Ντογάν άρχισε να εκδηλώνεται μετά τα τρία πρώτα χρόνια της πρωθυπουργικής θητείας του κ. Ερντογάν και προσέλαβε διαστάσεις και δημοσιότητα την άνοιξη του 2008. Τότε οι εγχώριοι επικριτές του καταλόγισαν στον κ. Ερντογάν «κατακτητικές βλέψεις νεο-οθωμανικής κοπής με στόχο την «άλωση των τουρκικών μέσων ενημέρωσης με αθέμιτα μέσα».

Αφορμή για ένα είδος υστερίας που είχε καταλάβει πολιτικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους της Τουρκίας, ήταν η εξαγορά του Kanalturk. Αυτό που «δεν χωρούσε στον νου» ορισμένων ήταν η εξαγορά του τηλεοπτικού δικτύου του Τουντζάι Οζκάν, «νεοεθνικιστή αριστερής απόκλισης», δηλωμένου εχθρού του κ. Ερντογάν και υπόδικου σήμερα στην υπόθεση Εργκένεκον, από τον φιλοκυβερνητικό όμιλο Koza Ipek Holding, ένα μήνα μετά την ακόμη πιο «εξοργιστική» εξαγορά της ATV - Sabah. Ο δεύτερος μεγαλύτερος όμιλος στα μέσα ενημέρωσης αγοράστηκε από τον επίσης φιλοκυβερνητικό Calik Holding. Διευθυντής του ραδιοτηλεοπτικού συγκροτήματος Turkuaz του ανερχόμενου αυτού Ομίλου ήταν ο γαμπρός του πρωθυπουργού, Μπεράτ Αλμπαϊράκ.

Για «ιλαροτραγωδία γνησίως τουρκική και για ξεπούλημα στον εχθρό» έκανε λόγο ο σχολιαστής της «Μιλιέτ». Για λόγους αυτοσυντήρησης κυρίως, αυτός όπως και άλλοι, διέκριναν στις δύο αλλεπάλληλες εξαγορές μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς με απώτερο στόχο τη διείσδυση και επικράτηση του Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στον ραγδαία αναπτυσσόμενο τομέα των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία.

Σύμφωνα με πληροφορίες τουρκικών εφημερίδων η ATV - Sabah, κατασχέθηκε το 2007 λόγω οφειλών του ιδιοκτήτη της. Επειτα χρηματοδοτήθηκε από εταιρεία προσκείμενη στην Επενδυτική Αρχή του Κατάρ, κατόπιν παρεμβάσεων του κ. Ερντογάν, αφού δύο μεγάλες τράπεζες, η Halkbank και η Vakifbank χορήγησαν δάνειο ύψους 750 εκατ. δολαρίων στον Ομιλο Calik. Την περασμένη εβδομάδα, εξάλλου, η «Χουριέτ» θυμόταν ότι ο απολύτως αμφιλεγόμενος Τζεμ Ουζάν, αρχηγός εξίσου αμφιλεγόμενου κομματιδίου και ιδιοκτήτης μέσων ενημέρωσης και μιας τράπεζας, κατηγορήθηκε το 2004 για απάτη και υπεξαίρεση. Τα έχασε όλα και έκτοτε οι Ουζάν ζουν αυτοεξόριστοι στο εξωτερικό.

Πρόκειται για πρωτοτυπία; Μάλλον όχι, αυτά συμβαίνουν και αλλού. Ισως να πρόκειται για τουρκική ιδιαιτερότητα, για το σύμφυρμα οθωμανικών κατάλοιπων και νεο-κεμαλικού δεσποτισμού, την οποία ο Τούρκος πρωθυπουργός γνωρίζει να διαχειρίζεται ενδεδυμένος μανδύα ευρωπαϊκό ή γενικώς δυτικό, επ’ ονόματι ενός ευρύτερου σχεδίου για την υποκατάσταση της ισχύουσας καθεστηκυίας τάξης στην Τουρκία από μια άλλη, νέα.

Τα περιθώρια

Με συμπαθητικό τρόπο, η ίδια φορολογική Αρχή που επέβαλε το ιλιγγιώδες πρόστιμο των 1,7 δισ. ευρώ στον Ομιλο Dogan, ανακοίνωσε δύο ημέρες αργότερα ότι «υπάρχουν περιθώρια συμβιβασμού και διακανονισμού». Εν τω μεταξύ όμως η αξία των μετοχών του Ομίλου κατακρημνίσθηκε στα τάρταρα του Χρηματιστηρίου, ενώ κάποιοι άρχισαν να διερωτώνται τι θα γίνει με τη συνεγασία του γερμανικού εκδοτικού κολοσσού Axel Springer με τον Ομιλο Dogan. Πρόστιμο ύψους 411 εκατ. ευρώ επιβλήθηκε και τον περασμένο Φεβρουάριο στην Dogan Yayin, για φορολογικές παρατυπίες μετά την πώληση του 25% των μετοχών τηλεοπτικών μέσων στον Αξελ Σπρίνγκερ. «Βομβαρδισμένη» από πρόστιμα η εταιρεία προσέφερε το 45% του δικτύου Kanal D, το 92% του Star TV και ακίνητό της στο Πέραν ως εγγύηση. Η προσφορά δεν έγινε δεκτή, όπως δεν έγιναν δεκτές οι επιστολές που είχε στείλει νωρίτερα ο Αϊντίν Ντογάν στον Ταγίπ Ερντογάν. Πρόκειται για απλή εκτίμηση, αλλά μάλλον ο Τούρκος πρωθυπουργός τού κρατούσε κακία για τη στάση των γερμανικών δικαστηρίων στην υπόθεση Ντενίζ Φενερί. Η ισλαμική φιλανθρωπική οργάνωση με έδρα τη Γερμανία, όπου ο Ομιλος Dogan δραστηριοποιείται εντόνως, προσήχθη στα γερμανικά δικαστήρια κατηγορούμενη ότι εκατομμύρια ευρώ προερχόμενα από δωρεές, κατέληξαν στο ΑΚΡ. Επακολούθησε η καταδίκη τριών Τούρκων και μαζί τα «βάσανα« του κ. Ντογάν, που τέλος δεν έχουν...

Πρόστιμο δεν επεβλήθη μόνο στις εκδοτικές του επιχειρήσεις, αλλά και στην πετρελαϊκή του εταιρεία Petrol Ofisi (POAS), η οποία αποκλείστηκε από συμμετοχή σε σύστημα αγωγών στην κεντρική Τουρκία.

Σύμφωνα με άρθρο της φιλοκυβερνητικής «Ζαμάν» στις 6 Αυγούστου, φορολογική Αρχή της Κωνσταντινούπολης επέβαλε διπλό πρόστιμο γύρω στα 400 εκατ. ευρώ στην POAS. Το πρόστιμο μειώθηκε, έπειτα όμως η εταιρεία αποκλείστηκε για ένα χρόνο από όλους του διαγωνισμούς του Δημοσίου. Ο αποκλεισμός ήρθη, όμως στις αρχές Αυγούστου ο Ομιλος Dogan άρχισε να διαπραγματεύεται την πώληση μέρους ή του συνόλου των μετοχών του στην POAS στον αυστριακό ενεργειακό κολοσσό OMV, ήδη κάτοχο του 34% των μετοχών. Ο OMV μετέχει στην κοινοπραξία για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Nabucco, ανταγωνιστικού προς τα ρωσικά συμφέροντα, τα οποία όμως φροντίζει, εκ παραλλήλου με τον Nabucco, ο κ. Ερντογάν.

Υστατο, αλλά σημαντικό στοιχείο στην εξέλιξη του πολέμου Ερντογάν - Ντογάν είναι η πολιτική διάσταση της διαμάχης, διαρκούσης της δίκης για την υπόθεση Εργκένεκον, «δίκης κατά της καθεστηκυίας τάξεως και του κεμαλικού - στρατιωτικού κατεστημένου».

Ο κ. Ντογάν και οι αρκετές πολλαπλών αποχρώσεων εφημερίδες του δεν θέλησαν να ακολουθήσουν στις εκσυγχρονιστικές του προσπάθειες τον Ταγίπ Ερντογάν. Αυτός πέτυχε την εκλογή του Αμπντουλά Γκιουλ στην προεδρία της Δημοκρατίας, γλίτωσε από το Συνταγματικό Δικαστήριο και ως «διώκτης των ατασθαλιών» βρήκε πεδίο συνεννόησης με τους στρατηγούς. Πιστεύει προφανώς ότι όποιος στη μάχη πάει για να πεθάνει, τον πόλεμο τον χάνει.

Πηγή ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ