Πολύ κοντά στην ανάπτυξη πυρηνικού όπλου το Ιράν

Του David E. Sanger The New York Times

Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το Ιράν έχει ήδη εμπλουτίσει την απαιτούμενη ποσότητα ουρανίου για την ανάπτυξη πυρηνικού όπλου. Σύμφωνα, ωστόσο, με πρόσφατες εκθέσεις που βρίσκονται στη διάθεση του Λευκού Οίκου, η ιρανική κυβέρνηση «απέφυγε εσκεμμένα να κάνει τα τελευταία, απαραίτητα βήματα» προκειμένου να αξιοποιήσει τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου για στρατιωτικούς σκοπούς. Εξ ου και ο Αμερικανός πρέσβης στο συμβούλιο της Διεθνούς Επιτροπής για την Ατομική Ενέργεια (ΙΑΕΑ), Γκλιν Ντέιβις, έσπευσε να προειδοποιήσει ότι η Τεχεράνη ενδέχεται να διαθέτει ήδη τη δυνατότητα παραγωγής ενός πυρηνικού όπλου.

Η τοποθέτηση του κ. Ντέιβις είχε ως στόχο την άσκηση πίεσης στους συμμάχους των ΗΠΑ ενόψει μιας πιθανής προώθησης σχεδίου για την επιβολή αυστηρότερων οικονομικών κυρώσεων στην προσεχή συνεδρίαση των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Εντούτοις, η συγκεκριμένη προειδοποίηση θα περιπλέξει, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, την προσπάθεια του Αμερικανού προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, να πείσει τους ιδιαίτερα ανήσυχους πλέον Ισραηλινούς ότι η στρατιωτική λύση δεν επείγει.

Πυρηνική κεφαλή
Το 2007, η αμερικανική κυβέρνηση είχε συγκεντρώσει στοιχεία που αποδείκνυαν ότι το Ιράν είχε πράγματι επεξεργαστεί σχέδια για την ανάπτυξη πυρηνικών κεφαλών στο πρόσφατο παρελθόν. Οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ, πάντως, είχαν τότε υπογραμμίσει ότι το σχετικό πρόγραμμα τερματίστηκε στα τέλη του 2003. Σήμερα, η κυβέρνηση Ομπάμα δεν διαθέτει αδιάσειστα στοιχεία ότι οι Ιρανοί αναβίωσαν το πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών κεφαλών. Προς το παρόν δε, παραμένει αδιευκρίνιστο πόσα χρόνια ακόμα θα απαιτηθούν προκειμένου το Ιράν να αναπτύξει την κεφαλή που θα τοποθετηθεί στους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς τους οποίους έχει ήδη στο οπλοστάσιό του. Πρόκειται, άλλωστε, για το καίριο ερώτημα που αποτελεί το κατ’ εξοχήν σημείο τριβής μεταξύ Αμερικανών και Ισραηλινών.

Η Ουάσιγκτον είναι σίγουρη ότι εφόσον, τελικά, το Ιράν αποφασίσει να αξιοποιήσει τα διαρκώς αυξανόμενα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου που διαθέτει για την παραγωγή πυρηνικών όπλων, θα υπάρξει επαρκής χρόνος για ανατροπή του σκηνικού με στρατιωτικά μέσα. Επιπλέον, οι Αμερικανοί δεν αμφιβάλλουν ότι στόχος της Τεχεράνης είναι η ανάπτυξη πυρηνικών όπλων, πλην όμως, πιστεύουν ότι τη δεδομένη χρονική στιγμή και καθώς δεν έχει ακόμα κοπάσει ο απόηχος των ταραχών που ακολούθησαν τις προεδρικές εκλογές του Ιουνίου, η ιρανική κυβέρνηση δεν προτίθεται να ριψοκινδυνεύσει.

Στον αντίποδα, οι Ισραηλινοί ερμηνεύουν διαφορετικά τα ίδια ακριβώς στοιχεία. Πρόσφατα, αξιωματούχοι των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών ενημέρωσαν τους Αμερικανούς συναδέλφους τους ότι το πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών κεφαλών αναβίωσε το 2005 κατόπιν διαταγής του Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Οι Αμερικανοί, ωστόσο, κάνουν λόγο για ενδείξεις και όχι στοιχεία, ενώ επισημαίνουν ότι οι Ισραηλινοί ουδέποτε τους προσκόμισαν αντίγραφο της σχετικής διαταγής του πνευματικού ηγέτη του Ιράν.

Υπηρεσίες πληροφοριών
Παράλληλα, οι Ισραηλινοί επιμένουν ότι οι πιθανότητες να διαθέτουν οι Ιρανοί ειδικές εγκαταστάσεις για την παραγωγή πυρηνικών κεφαλών, οι οποίες δεν έχουν εντοπιστεί από τους Δυτικούς, είναι αυξημένες. Ως εκ τούτου, απορρίπτουν τα περί επαρκούς χρόνου για μια στρατιωτική αντίδραση από πλευράς της Δύσης.
Οι περισσότερες δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών εκτιμούν ότι το Ιράν θα έχει στην κατοχή μία τουλάχιστον πυρηνική κεφαλή –εφόσον φυσικά το αποφασίσει– μεταξύ του 2010 και του 2014. Οι Ισραηλινοί, όμως, διαφωνούν επικαλούμενοι στοιχεία αναφορικά με τα μυστικά προγράμματα με τις κωδικές ονομασίες 110 και 111 του Ιρανού ακαδημαϊκού, Μοχσέν Φακριζαντέχ. Εμφανίζονται βέβαιοι ότι πρόκειται για προγράμματα ανάπτυξης πυρηνικών κεφαλών και υπενθυμίζουν ότι το Ιράν δεν έχει επιτρέψει ποτέ στους επιθεωρητές να ανακρίνουν τον κ. Φακριζαντέχ. Την ανησυχία των Ισραηλινών συμμερίζονται ορισμένοι επιθεωρητές, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι διαθέτουν βίντεο και έγγραφα που αποδεικνύουν πως η ομάδα του κ. Φακριζαντέχ εργάζεται για την παραγωγή πυρηνικής κεφαλής με δυνατότητα εκπυρσοκρότησης σε ύψος 2.000 ποδιών. Το Ιράν έχει ήδη απαντήσει ότι πρόκειται για «κατασκευάσματα» και επιμένει ότι προσβλέπει στην εκμετάλλευση της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς.

Αυταπάτες
Είναι κοινό μυστικό ότι στο εσωτερικό της ισραηλινής κυβέρνησης πιστεύουν ακράδαντα ότι ο πρόεδρος Ομπάμα τρέφει αυταπάτες όσον αφορά τις προοπτικές της διπλωματικής οδού. Η κυβέρνηση Ομπάμα, από την πλευρά της, εμφανίζεται πεπεισμένη ότι το ιρανικό καθεστώς βρίσκεται ήδη σε θέση άμυνας, καθώς «αντιλαμβάνεται την επικινδυνότητα του συνδυασμού τού ήδη υπάρχοντος κοινωνικού αναβρασμού με ένα νέο πακέτο οικονομικών κυρώσεων που μπορεί να οδηγήσει τη χώρα στα όρια της παράλυσης». Παρ’ όλα αυτά, σημαντικός αριθμός Αμερικανών αξιωματούχων αμφιβάλλει πλέον ότι η διπλωματική πρωτοβουλία του προέδρου Ομπάμα μπορεί να αποφέρει αποτελέσματα.

Υπάρχουν, βέβαια, και εκείνοι που θεωρούν ότι το Ισραήλ προβάλλει τα «χειρότερα δυνατά σενάρια» προκειμένου να ασκήσει πίεση στην αμερικανική κυβέρνηση. Άλλοι, πάλι, εκφράζουν την άποψη ότι η εξάντληση της υπομονής των Ισραηλινών και τα υπονοούμενα περί επικείμενου αιφνιδιαστικού στρατιωτικού πλήγματος μπορεί να αποδειχτούν χρήσιμα εργαλεία στην προσπάθεια του προέδρου Ομπάμα να φέρει την Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με πραγματικά, αυτή τη φορά, χρονοδιαγράμματα. Σημειώνεται ότι πριν από λίγους μήνες, Ισραηλινοί αξιωματούχοι πίεσαν ανώτατο στέλεχος της κυβέρνησης Ομπάμα να τους παραδώσει απόρρητες στρατιωτικές πληροφορίες για τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Πρόκειται για απόρρητο υλικό το οποίο μπορεί να αυξήσει σημαντικά τα ποσοστά επιτυχίας μια αεροπορικής επιδρομής.