Οι κλιματικές αλλαγές προκαλούν στρατηγικά διλήμματα

Του John M. Broder International Herald Tribune

Οι κλιματικές αλλαγές στον πλανήτη φέρνουν τις ΗΠΑ αντιμέτωπες με θεμελιώδη στρατηγικά διλήμματα μέσα στις ερχόμενες δεκαετίες, εγείροντας την προοπτική δραστικής παρέμβασης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν κρίσεις που θα προκληθούν από τυφώνες, ξηρασίες, μαζικές μεταναστεύσεις και πανδημίες, αναφέρουν αναλυτές του στρατού και των μυστικών υπηρεσιών.

Τέτοιου είδους κρίσεις θα μπορούσαν να ανατρέψουν κυβερνήσεις, να ενισχύσουν τρομοκρατικά κινήματα ή να αποσταθεροποιήσουν ολόκληρες περιοχές, λένε οι αναλυτές και εμπειρογνώμονες του Πενταγώνου και των μυστικών υπηρεσιών, οι οποίοι έχουν αρχίσει πια να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην εθνική ασφάλεια.

Πρόσφατες μελέτες των μυστικών υπηρεσιών κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι στη διάρκεια των επόμενων 20 έως 30 ετών, ευάλωτες περιοχές, ειδικά στην Υποσαχάρια Αφρική, τη Μέση Ανατολή, τη νότια και νοτιοανατολική Ασία, θα αντιμετωπίσουν εξαιτίας της αλλαγής του κλίματος την προοπτική έλλειψης τροφίμων, κρίσεις για το νερό και καταστροφικές πλημμύρες – προβλήματα που θα απαιτήσουν την αμερικανική ανθρωπιστική βοήθεια ή ακόμη και μια στρατιωτική αντίδραση.

Σενάρια ασκήσεων
Τον περασμένο Δεκέμβριο, στο πλαίσιο μιας άσκησης στο Πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας –Εκπαιδευτικό Ινστιτούτο που λειτουργεί υπό την επίβλεψη του στρατού– εξετάστηκαν οι πιθανές επιπτώσεις μιας πλημμύρας στο Μπαγκλαντές και τη ροή χιλιάδων προσφύγων προς την Ινδία. Δηλαδή την εξάπλωση μολυσματικών ασθενειών, θρησκευτικών συρράξεων και τεράστιων καταστροφών στην υποδομή. «Τα πράγματα γίνονται εξαιρετικά πολύπλοκα πολύ γρήγορα», δήλωσε η Αμάντα Τζ. Ντόρι, στέλεχος του επιτελείου του Πενταγώνου, που έχει αναλάβει να ενσωματώσει την αλλαγή του κλίματος στον σχεδιασμό της στρατηγικής της εθνικής ασφάλειας.

Ένα μεγάλο μέρος της δημόσιας και πολιτικής συζήτησης για το φαινόμενο του θερμοκηπίου έχει εστιαστεί στην εξεύρεση υποκατάστατων των καυσίμων, στη μείωση των εκπομπών ρύπων και στη συνέχιση των διαπραγματεύσεων για την επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας για το κλίμα. Οι προκλήσεις για την εθνική ασφάλεια δεν έχουν τεθεί ακόμη στην πρώτη γραμμή. Ωστόσο, όλο και περισσότεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι στις ΗΠΑ αναγνωρίζουν τώρα ότι η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, όπως και η τήξη των πάγων αποτελούν άμεση απειλή κατά των εθνικών συμφερόντων. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ηγηθούν της παγκόσμιας προσπάθειας μείωσης της κατανάλωσης καυσίμων και κατά συνέπεια παραγωγής ρύπων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, λένε οι υποστηρικτές αυτής της θεωρίας, μια σειρά από παγκόσμιες περιβαλλοντικές, κοινωνικές, πολιτικές και πιθανόν στρατιωτικές κρίσεις θα απειλήσει το έθνος και θα απαιτήσει επείγουσα δράση.

Αυτό το επιχείρημα αποδεικνύεται μοχλός διαπραγματεύσεων στη Γερουσία όπου το σώμα εξετάζει τη νομοθεσία για το κλίμα και την ενέργεια, που ψηφίστηκε τον Ιούνιο από τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Οι βουλευτές οι οποίοι ηγούνται της συζήτησης ενώπιον του Κογκρέσου μόλις πρόσφατα άρχισαν να χρησιμοποιούν το επιχείρημα της εθνικής ασφάλειας για την έγκριση της νομοθεσίας.

Πρόβλημα οι σκεπτικιστές
Ο γερουσιαστής Τζον Κέρι, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων και κορυφαίος υπερασπιστής της νομοθεσίας για το κλίμα, δήλωσε ότι ελπίζει να μεταπείσει τους σκεπτικιστές της Γερουσίας, εγείροντας αυτό το θέμα ως στοιχείο ενός πολύ σημαντικού νομοσχεδίου. Ο κ. Κέρι σημείωσε ότι δεν είναι σίγουρος εάν θα επιτύχει τον στόχο του, αλλά πρόσθεσε ότι έχει μιλήσει με 30 αναποφάσιστους γερουσιαστές για το ζήτημα. Δεν κατονόμασε τους γερουσιαστές, τους οποίους προσέγγισε, αλλά ο κατάλογος των αναποφάσιστων περιλαμβάνει πολλούς από τις βιομηχανικές Πολιτείες και από τις νότιες και νοτιοανατολικές περιοχές που θα υποστούν τις πιο τσουχτερές αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας εάν εφαρμοστεί οποιοδήποτε πρόγραμμα ελέγχου των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. «Τα έλεγα όλα αυτά για χρόνια», είπε ο Κέρι, «αλλά δεν δόθηκε προσοχή επειδή πολύς κόσμος δεν συνδέει τις κουκκίδες».

Ο γερουσιαστής δήλωσε επίσης ότι ζήτησε από τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να μιλήσει και αυτός για το θέμα. Μεταξύ άλλων, ο κ. Κέρι τόνισε ότι ο συνεχιζόμενος πόλεμος στο νότιο Σουδάν, που έχει σκοτώσει και εκτοπίσει δεκάδες χιλιάδες άτομα, ήταν αποτέλεσμα της ξηρασίας και της επέκτασης των ερήμων προς τον Βορρά. «Αυτό θα επαναληφθεί πολλές φορές και σε μεγαλύτερη κλίμακα», προειδοποίησε.

Οι εκτιμήσεις του υπουργείου Αμύνης για το θέμα της εθνικής ασφάλειας έγιναν με την παρακίνηση του Κογκρέσου, προκειμένου να περιληφθούν τα ζητήματα της κλιματικής αλλαγής στα στρατηγικά του σχέδια. Οι προβλέψεις του υπουργείου για το κλίμα βασίζονται σε εξελιγμένα μετεωρολογικά προγράμματα του Ναυτικού και της Αεροπορίας και άλλα κυβερνητικά προγράμματα ερευνών για το κλίμα που έγιναν από τη διαστημική υπηρεσία NASA, ή από την Εθνική Διοίκηση Ερευνών για τους Ωκεανούς και την Ατμόσφαιρα. Το Πεντάγωνο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν μελετήσει ζητήματα σχετικά με την πολυετή εξάρτηση από τις ξένες πηγές ενέργειας, αλλά στα έγγραφα που αφορούν τα μακροπρόθεσμα σχέδιά τους μόλις τώρα άρχισαν να εξετάζουν τις επιπτώσεις του φαινομένου του θερμοκηπίου. Το Πεντάγωνο θα περιλάβει μια παράγραφο για το κλίμα στο κείμενο της αναθεώρησης της αμυντικής πολιτικής που θα εκδώσει τον Φεβρουάριο. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επίσης θα ασχοληθεί με το ζήτημα στις εκθέσεις του για τη διπλωματία και την ανάπτυξη.
Εναλλακτικές λύσεις
«Η αίσθηση ότι η αλλαγή του κλίματος θέτει γεωπολιτικές προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας είναι κυρίαρχη στον τρόπο σκέψης του επιτελείου του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και της αρμόδιας για το κλίμα πτέρυγας», δήλωσε ο Πίτερ Οτζεν, προσωπάρχης του Τοντ Στερν, του κορυφαίου διαπραγματευτή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για το κλίμα. Παρότι ο στρατός και οι μυστικές υπηρεσίες γνώριζαν τις προκλήσεις που θέτουν οι αλλαγές του κλίματος για κάποια χρόνια, η κυβέρνηση Ομπάμα ήταν αυτή που τοποθέτησε το θέμα στο επίκεντρο της πολιτικής της.

Οι μυστικές υπηρεσίες ετοιμάζουν τώρα σειρά άλλων εκθέσεων για τις επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος σε συγκεκριμένες χώρες, όπως η Κίνα και η Ινδία, επίσης μια μελέτη με θέμα τις εναλλακτικές πηγές καυσίμων και μια έρευνα για το πώς θα μπορούσε το φαινόμενο του θερμοκηπίου να επηρεάσει τις σχέσεις των μεγάλων δυνάμεων.