The Rebellion of Ronald Reagan

James Mann

The Rebellion of Ronald Reagan

Viking Press, 2009

Του Christopher Caldwell The New York Times Book Review

Ακόμα και εκείνοι που θα υπολόγιζαν τον Ρέιγκαν ανάμεσα στους καλύτερους Αμερικάνους Προέδρους το βρίσκουν δύσκολο να υποδείξουν σε τι ακριβώς έγκειται το μεγαλείο του ή πως αυτό έγινε αισθητό. Ο Ρέιγκαν ήταν ένα αίνιγμα: αισθηματίας αλλά χωρίς φίλους, ένας μη διανοούμενος άνθρωπος των ιδεών, ένας ιδιοφυής πολιτικός της ισχύος. Η προεδρία του φαινόταν επιτυχής έως το 1986 και αποτυχημένη από κει και πέρα, μολονότι η πιο σημαντική του παρακαταθήκη - το τέλος του Ψυχρού Πολέμου – συνέβηκε τα δύο τελευταία χρόνια της θητείας του. Το κεντρικό ερώτημα είναι κατά πόσον ο Ρέιγκαν ήταν ο “νικητής” του Ψυχρού Πολέμου. Μήπως κατάφερε να γονατίσει την ΕΣΣΔ με την πονηριά του, καταφέρνοντας να δικαιώσει τον ακτιβισμό των αντι-κομουνιστών; Ή μήπως ήταν αρκετά τυχερός ώστε να βρεθεί στην σωστή θέση όταν ένας πραγματικός επαναστάτης – ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ – πήρε την εξουσία;
Ο Μάνν απαντά αυτές τις ερωτήσεις με λεπτότητα και επάρκεια στο “The Rebellion of Ronald Reagan”. Προσεγγίζει το θέμα του δια μέσου τεσσάρων αλληλένδετων εκθέσεων – για την σχέση του με τον Νίξον, για την άτυπη εκπαίδευση που έτυχε από την Σούζαν Μάσι, για το λόγο που έκανε το 1987 στο Τείχος του Βερολίνου και για τις συναντήσεις του με τον Γκορμπατσόφ. Ο Μανν, υποστηρίζει ότι ο ρόλος του Ρέιγκαν εν σχέση με το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ήταν σημαντικός. Αλλά δεν ήταν ο ρόλος που οι υποστηρικτές του συχνά θεωρούν αλλά ούτε και αυτός που οι τότε σύμμαχοι του ευχόντουσαν.
Ο αντι-κομουνισμός του Ρέιγκαν ήταν “προσωπικός και εκ φύσεως μοραλιστικός, οδηγούμενος από τις εμπειρίες του με άτομα που θεωρούσε έξυπνους και πονηρούς”, σημειώνει ο Μανν – συγκεκριμένα τα κομματικά στελέχη και οι υποστηρικτές που συνάντησε ως πρόεδρος ανάμεσα σε στελέχη του συνδέσμου ηθοποιών των δεκαετιών του 1940 και 1950. Απέφυγε να παρευρεθεί στην κηδεία του Αντρόποφ το 1984, ομολογώντας σε ένα συνεργάτη του ότι δεν ήθελε να τιμήσει τον άνθρωπο.
Ο Ρέιγκαν, όμως, ήταν ένα ιδιοσυγκρασιακό γεράκι. Μολονότι ότι ήταν κυνικός ως προς την θεώρηση της ειρήνης ως μεθόδου επίτευξης της ίδιας, ήταν αφοσιωμένος στην ειρήνη ως σκοπό. Ο Κίσσινγκερ παραπονέθηκε ότι ο Ρέιγκαν “στιγμάτιζε τα πυρηνικά όπλα με επιχειρήματα που έμοιαζαν με αυτά της Επιτροπής για τον Πυρηνικό Αφοπλισμό”. Τα πιο σημαντικά πράγματα σχετικά με την πολιτική ελέγχου των όπλων ποτέ δεν τον ενδιέφεραν. Κατά την διάρκεια της συνόδου κορυφής στην Ουάσινγκτον το 1987, ρωτούσε συνέχεια τον σύμβουλο του για τα θέματα εθνικής ασφαλείας Κόλιν Πάουελ - ο οποίος προσπαθούσε να τον πληροφορήσει σχετικά με τον Γκορμπατσόφ – “Πότε νομίζεις ότι πρέπει να του δώσω τα μανικετόκουμπα;”. Αυτό που ενδιέφερε τον Ρέιγκαν ήταν η Ρωσική κουλτούρα. Διακατείχετο από ένα ρομαντισμό για την Ρωσική κουλτούρα- απόκτημα από τις ιδιωτικές του συναντήσεις με την Σούζαν Μάσι. Ο Ρέιγκαν δέχτηκε την θέση της ότι υπήρχε μια πείνα για την θρησκεία στη Ρωσία. Ο Ρέιγκαν προσπάθησε ακόμη να πείσει και τον Γκορμπατσόφ περί της ύπαρξης του Θεού.Ο Μανν είναι ένας εξαιρετικός ανιχνευτής και κριτής αποδείξεων. Το συμπέρασμα του είναι πειστικό. Αν και κάποιοι θεωρούν ότι ο Ρέιγκαν κατάφερε να νικήσει τον Γκορμπατσόφ ο Μανν δε πείθεται. Ο ηγετικός ρόλος ανήκε στον Γκορμπατσόφ και συγκεκριμένα στην αποδοχή του τελευταίου των μεταβαλλόμενων παγκόσμιων οικονομικών συγκυριών, την θέληση του για μια θέση στις σελίδες της ιστορίας...και την σύνθεση της περηφάνιας των δύο ηγετών.