Tου David Ignatius - Aρθρογράφου της Washington Post
Οταν ο πρόεδρος Ομπάμα άρχισε να αποκτά αντίληψη της εξωτερικής πολιτικής τους πρώτους μήνες της θητείας του, αποφάσισε να καλλιεργήσει τη φιλία με τον ισχυρό άνδρα της Τουρκίας, τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τον τελευταίο χρόνο η επένδυση στην Τουρκία άρχισε να αποδίδει, συμβάλλοντας στο να αποκτήσει ερείσματα η αμερικανική πολιτική στην ευρύτερη περιοχή.
Η λάμψη του κ. Ερντογάν ήταν ιδιαίτερα εμφανής στη διάρκεια της συνόδου του πρόσφατου Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (ΠΟΦ) στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί τιμήθηκε το «τουρκικό πρότυπο» μουσουλμανικής δημοκρατίας σε αντιδιαστολή προς την αναταραχή της Αραβικής Ανοιξης. Τίτλος σε θέμα συζήτησης στρογγύλης τράπεζας ήταν για παράδειγμα «Η Τουρκία ως πηγή έμπνευσης». Σε μια ομιλία του την Τρίτη, 5 Ιουνίου, ο κ. Ερντογάν απαρίθμησε τα επιτεύγματα της Τουρκίας την τελευταία δεκαετία της δικής του πρωθυπουργικής θητείας. Η οικονομία αυξήθηκε με ρυθμούς της τάξεως του 5,3% από το 2002 και μετά, ποσοστό υψηλότερο από κάθε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ, το ΑΕΠ υπερτριπλασιάστηκε, όπως και τα συναλλαγματικά αποθέματα. Τέλος, οι επενδύσεις από το εξωτερικό δεκαεξαπλασιάστηκαν.
Για τον Ερντογάν η σύνοδος του ΠΟΦ ήταν κάτι σαν εκδίκηση. Ο Τούρκος ηγέτης αποχώρησε οργισμένος από τη συνάντηση του Νταβός το 2009, όταν ο συντονιστής της συζήτησης (εγώ, μετά τιμής) δεν τού έδωσε χρόνο να απαντήσει στον Ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες και στις παρατηρήσεις του για τον πόλεμο στη Λωρίδα της Γάζας. Στη συνάντηση της Κωνσταντινούπολης η ανάμνηση αυτή ήταν πλέον μακρινή.
Η άνοδος της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή μοιάζει τώρα προφανής, δεν ήταν όμως έτσι τα πράγματα το 2009, όταν ο Ομπάμα άρχισε την προσπάθεια για την οικοδόμηση μιας «ειδικής φιλίας». Στο απολύτως προβλέψιμο χρονοδιάγραμμα της πρώτης υπερπόντιας περιοδείας του τον Απρίλιο του 2009, προσέθεσε και ένα σταθμό στην Αγκυρα. Αυτό που εντυπωσίασε τους Τούρκους δεν ήταν το ότι μίλησε στην Εθνοσυνέλευσή τους, αλλά ότι νωρίτερα στο Στρασβούργο είχε ζητήσει την αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ, ενώ στην Πράγα είχε υποστηρίξει την πλήρη υποψηφιότητα της Τουρκίας στην Ε.Ε.
Ο Ομπάμα και ο Ερντογάν συνέχισαν το φλερτ τους, παρά τη σοβαρή επιδείνωση των τουρκο-ισραηλινών σχέσεων μετά τον πόλεμο στη Γάζα και παρά τις ανησυχίες της Αμερικής στις αρχές του 2010 ότι η Αγκυρα ήταν υπερβολικά φιλική προς το Ιράν. Ο Ομπάμα εξέφρασε τις ανησυχίες του αυτές σε μια δίωρη συζήτηση με τον Ερντογάν τον Ιούνιο του 2010, στη σύνοδο του G20 στο Τορόντο. Εκτοτε, σύμφωνα και με τις δύο πλευρές, η εμπιστοσύνη υπήρξε αμοιβαία και διαρκής.
«Ο πρωθυπουργός μου θεωρεί τον πρόεδρο Ομπάμα φίλο του. Οι δυο τους μπορούν να ανταλλάξουν με ηρεμία απόψεις. Ισως να μη συμφωνούν πάντα, εμπιστεύονται όμως αρκετά ο ένας τον άλλο, ώστε να μοιράζονται τις σκέψεις τους», λέει ο Εγκεμέν Μπαγίς, υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και από τους πιο έμπιστους συμβούλους του Ερντογάν.
Η αγαστή σχέση του Αμερικανού προέδρου και του Τούρκου πρωθυπουργού έγινε ορατή κατά τη συνάντησή τους στην ασιατική σύνοδο τον περασμένο Μάρτιο στη Σεούλ. Κυρίως ζήτημα υπήρξε το αίτημα του Ομπάμα ο Ερντογάν να γίνει κομιστής μηνύματος προς τον υπέρτατο πνευματικό ηγέτη του Ιράν και να του μεταφέρει το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τη σύναψη συμφωνίας σχετικά με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Στη Σεούλ ο Ερντογάν υποσχέθηκε την επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης, ικανοποιώντας αίτημα του Ομπάμα από το 2009. Λίγο νωρίτερα είχε υποσχεθεί την τέλεση λειτουργιών στην παλαιά αρμενική εκκλησία της νήσου Ακνταμάρ, στη λίμνη Βαν.
Οι Τούρκοι επικαλούνται και άλλες παραχωρήσεις του ηγέτη τους. Λένε ότι ο Ομπάμα τον έπεισε να εγκαταστήσει το αντιπυραυλικό σύστημα, που άρχισε να λειτουργεί εφέτος, δυσαρεστώντας την Τεχεράνη. Και κατόπιν αμερικανικών εκκλήσεων, ο κ. Ερντογάν έπαψε να είναι αντίθετος με την επέμβαση του ΝΑΤΟ στην Λιβύη, το 2011.
Με το να παίζει το χαρτί της Τουρκίας, ο Ομπάμα στενοχώρησε κάποιες ομάδες ψηφοφόρων στην Αμερική. Εβραϊκές οργανώσεις διαμαρτύρονται, επειδή η αναθέρμανση των σχέσεων με την Τουρκία συντελέσθηκε όταν οι σχέσεις της με το Ισραήλ ψυχράνθηκαν σχεδόν σε βαθμό καταψύξεως. Αρμενικές οργανώσεις έχουν ενοχληθεί που ο Ομπάμα έριξε τους άλλοτε ηχηρούς τόνους του σε σχέση με την αναγνώριση της αρμενικής γενοκτονίας του 1915 από την Τουρκία. Και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων παραπονούνται ότι οι ΗΠΑ ανέχονται την καταπίεση δημοσιογράφων, δικαστών και πολιτικών εχθρών από τον Ταγίπ Ερντογάν.
Καθώς όμως ζόφος άρχισε να καλύπτει την Αραβική Ανοιξη, η κυβέρνηση Ομπάμα επιχαίρει για τη συμμαχία με την πλούσια μουσουλμανική δημοκρατία, την οποία μπορεί να προβάλει ως απαύγασμα φωτός στην υπόλοιπη περιοχή. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου, ο φιλόδοξος υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, ισχυρίζεται ότι η χώρα του αποτελεί πρότυπο για τους Αραβες, επειδή αποδεικνύει ότι η δημοκρατία είναι συνυφασμένη με την αξιοπρέπεια και όχι με το χάος ή τον εξτρεμισμό.
Ο κ. Μπαγίς από την πλευρά του θέτει το ζήτημα ως εξής: «Υπάρχουν πολλοί μουσουλμάνοι ηγέτες που μπορούν να πάνε στην Αίγυπτο και να προσευχηθούν σε τέμενος. Υπάρχουν και πολλοί Δυτικοί ηγέτες που μπορούν να μιλούν για δημοκρατία. Ο Ερντογάν τα έπραξε και τα δύο». Η θεώρηση αυτή αποτελεί σήμερα για την Τουρκία άσο στο μανίκι. Υπάρχει όμως και μια αμοιβαία εξάρτηση. Ορθώς μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι ουδείς άλλος ηγέτης δεν στοιχηματίζει τόσα πολλά στην επανεκλογή του Μπαράκ Ομπάμα όσα ο Τούρκος πρωθυπουργός.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_17/06/2012_485871
|
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.