Φόβοι ότι η Δαμασκός θα μετατραπεί σε Χαλέπι

Η συριακή πρωτεύουσα από τη φούσκα της άρνησης ζει την πραγματικότητα του πολέμουThe New York Times
Η νευρικότητα της Ρίφα είχε αρχίσει να γίνεται έκδηλη. Προ ολίγου είχε μιλήσει τηλεφωνικώς με τον σύζυγό της, ο οποίος έσπευσε να την ενημερώσει πως τόσο ο ίδιος, όσο και ο αδελφός της είχαν «κολλήσει» στην κίνηση στον δρόμο της επιστροφής από τα προάστια της Δαμασκού, όπου εργάζονται, προς το κέντρο της συριακής πρωτεύουσας. Η διάρκεια της διαδρομής δεν ξεπερνάει συνήθως τα είκοσι πέντε λεπτά, αυτή τη φορά, ωστόσο, η κίνηση ήταν πρωτοφανής. Oπως της εξήγησε ο σύζυγός της, η κυκλοφοριακή συμφόρηση ήταν απόρροια μαχών σε βόρειο προάστιο της Δαμασκού.
Καθώς οι ώρες περνούσαν, η ένταση κλιμακωνόταν. Είναι πλέον επικίνδυνο να κυκλοφορεί κανείς στη Δαμασκό μετά τη δύση του ήλιου, πόσω μάλλον να είσαι εγκλωβισμένος στην κίνηση, ανήμπορος να διαφύγεις. Κάποια στιγμή, ο σύζυγος της Ρίφα τηλεφώνησε και πάλι. Είχαν κατορθώσει να διαφύγουν, αλλά τώρα βρίσκονταν πίσω στον χώρο όπου εργάζονται όπου θα περνούσαν τη νύχτα· άλλος ένας συμβιβασμός που έπρεπε να κάνουν στον διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο τους.
Ο πόλεμος έφτασε, λοιπόν, στη Δαμασκό. Σίγουρα η κατάσταση δεν είναι συγκρίσιμη με το Χαλέπι ή τη Χομς, όχι ακόμα τουλάχιστον. Η διαφορά, ωστόσο, σε σχέση με λίγους μόλις μήνες πριν είναι αδιαμφισβήτητη. Κάθε χιλιόμετρο υπάρχει ένα φυλάκιο του στρατού με τα χαρακτηριστικά σακιά από άμμο όπου οι περαστικοί υποβάλλονται σε εξονυχιστικούς ελέγχους. Η έννοια της ελεύθερης μετακίνησης είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη. «Μήπως θα γίνουμε το επόμενο Χαλέπι»; διερωτάται αργότερα η Ρίφα.
Εδώ είναι το κέντρο της εξουσίας του Μπασάρ αλ Aσαντ, το προπύργιο που για μήνες ολόκληρους κατόρθωσε να περιφρουρήσει από τη λαϊκή εξέγερση που σταδιακά μετουσιώθηκε σ’ έναν αιματηρό εμφύλιο. Καθώς τα στρατεύματά του μάχονταν στη συριακή επαρχία, ο πρόεδρος Aσαντ έδειχνε αποφασισμένος να διατηρήσει έναν αέρα ομαλότητας, καθημερινής ρουτίνας και βεβαιότητας πως η ζωή θα συνεχιστεί στη Δαμασκό όπως πριν από την εξέγερση. Τέτοιου είδους ψευδαισθήσεις είναι αδύνατες πλέον. Ο πόλεμος εισέβαλε για τα καλά στην καθημερινότητα των κατοίκων της συριακής πρωτεύουσας και μια αίσθηση του αναπόφευκτου διακατέχει πια τους περισσότερους.
Κι όμως μέχρι το καλοκαίρι, η Δαμασκός ζούσε σε μια φούσκα άρνησης. Ο πόλεμος, κάποιοι τουλάχιστον πίστευαν, συνέβαινε κάπου πολύ μακριά και οι κάτοικοι αυτού του καθεστωτικού προπυργίου έμοιαζαν αποφασισμένοι να συνεχίσουν να ζουν σαν να μην είχε αλλάξει τίποτε. Πάρτι διεξάγονταν σε ταράτσες με κήπους, φωτογραφήσεις μόδας στα γραφικά σοκάκια και το Μέγαρο Μουσικής φιλοξενούσε Ιταλούς τενόρους. Το καλοκαίρι έφυγε, όμως και ο κλοιός γύρω από τη Δαμασκό άρχισε να σφίγγει. Τα σημεία ελέγχου του στρατού πολλαπλασιάστηκαν, όπως και οι επιθέσεις αυτοκτονίας, ενώ η παρουσία των ανδρών της παραστρατιωτικής Σαμπίχα έγινε κάτι παραπάνω από ορατή. Την ώρα που οι αντάρτες μοιάζουν να επιτυγχάνουν τον στόχο του ελέγχου των προαστίων της Δαμασκού, οι κάτοικοι της συριακής πρωτεύουσας συζητούν για τους άστεγους στα πάρκα και τις τραυματισμένες ψυχές των παιδιών.
Οι άνθρωποι εδώ, ακόμα και οι Αλεβίτες, εκφράζουν δυσφορία για τη διαφθορά του καθεστώτος. Παράλληλα, όμως, φοβούνται τι κρύβει ένα μέλλον χωρίς τον Aσαντ. Aπαντες αντιλαμβάνονται ότι η κοινωνία διαμελίζεται με βάση τη θρησκευτική πίστη και αρκετοί ανησυχούν μήπως η Δαμασκός μετατραπεί σ’ ένα νέο Σεράγεβο. Ο διοικητής των ανταρτών στην Ντούμα, στα περίχωρα της Δαμασκού, Αμπου Καλίλ δεν συμμερίζεται τους φόβους τους. «Ναι μεν στόχος μου είναι να πνίξουμε την πρωτεύουσα, αλλά η Δαμασκός δεν θα γίνει Σεράγεβο», λέει. Η τοποθέτησή του δεν καθησυχάζει κάνεναν. Iσως γιατί το σύνθημα γραμμένο με μπογιά στους τοίχους της παλιάς πόλης είναι κάθε άλλο παρά καθησυχαστικό: «Δεν μας αρέσετε και σύντομα θα είμαστε στην πόλη σας».

Δεκάδες χιλιάδες οι αγνοούμενοι Σύροι

Ο αριθμός των Σύρων που έχουν κυριολεκτικά εξαφανιστεί από προσώπου Γης από την έναρξη της εξέγερσης μέχρι σήμερα ξεπερνάει τους 28.000. Σύμφωνα με τις διεθνείς ανθρωπιστικές οργανώσεις, δεκάδες πολίτες πέφτουν καθημερινά θύματα απαγωγής από τις δυνάμεις ασφαλείας του καθεστώτος. Καθώς οι συγγενείς αδυνατούν να μάθουν το παραμικρό για την τύχη των δικών τους ανθρώπων, εκτιμάται πως οι περισσότεροι από τους απαχθέντες είναι είτε νεκροί είτε βρίσκονται σε κάποια φυλακή όπου υπόκεινται σε φριχτά βασανιστήρια. Ορισμένοι ακτιβιστές ανθρωπιστικών οργανώσεων, μάλιστα, υποστηρίζουν ότι ο αριθμός των αγνοουμένων ανέρχεται σε 80.000. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, άνδρες του καθεστώτος απαγάγουν πολίτες, πολλές φορές κρίνοντας από τις ενδυματολογικές τους επιλογές, στη μέση του δρόμου. Εκτιμάται ότι στόχος της αποτρόπαιας αυτής τακτικής είναι η κατατρομοκράτηση των αντιφρονούντων.