Βρετανικά έγγραφα, οι 5 Κενυάτες και η ΕΟΚΑ

Τα «ξεχασμένα» βρετανικά έγγραφα

19/10/2012  Σημερινή

Έγγραφα που αναφέρονται στα χρόνια της ΕΟΚΑ 1955-59 έχουν αποδεσμευθεί εδώ και δύο και πλέον δεκαετίες, σε εκατοντάδες φακέλους, και βρίσκονται στη διάθεση των ερευνητών

Στις 18 Απριλίου 2012 ξεκίνησε μια νέα αποδέσμευση βρετανικών εγγράφων, μεταξύ τους και ορισμένα που αφορούν και την Κύπρο. Δυστυχώς, επικράτησε σε ορισμένους, η λανθασμένη εντύπωση ότι οι ελάχιστες αναφορές σε εχθρότητες των Βρετανών εναντίον των Ελλήνων κατά τον αγώνα της ΕΟΚΑ, ήσαν και οι μοναδικές μετά από 60 χρόνια. 
Τα νέα αυτά έγγραφα είναι αποκλειστικά έγγραφα που διατηρούσαν οι πρώην αποικιακές κυβερνήσεις στις κατά τόπους αποικίες. Μεταφέρθηκαν στο Λονδίνο μετά το 1961, συνολικά καλύπτουν 8.800 φάκελους και κρατούνταν μυστικά από το Υπ. Εξωτερικών και Υπ. Άμυνας της Βρετανίας. Οι αναφορές για την Κύπρο καλύπτουν μεταξύ 1912 - 1960.

Έγγραφα που αναφέρονται στα χρόνια της ΕΟΚΑ 1955-59 έχουν αποδεσμευθεί εδώ και δύο και πλέον δεκαετίες, σε εκατοντάδες φακέλους, και βρίσκονται στη διάθεση των ερευνητών, ιστορικών, πολιτικών, ακαδημαϊκών και οποιουδήποτε ενδιαφέρεται να τα μελετήσει. Περιλαμβανομένων και των εγγράφων που αναφέρονται στις δύο προσφυγές της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης (1956 και 1957 αντίστοιχα) με όλες τις υποθέσεις και τα σχετικά τους. Και πολλά από εκείνα τα έγγραφα ήδη βρίσκονται και στα χέρια του Συνδέσμου Αγωνιστών στην Κύπρο, τουλάχιστον προσωπικά τούς έχω εξασφαλίσει χιλίαδες αντίγραφα σχετικών εγγράφων, εδώ και πολλά χρόνια. Την εργασία πλήρωσε τότε το Υπ. Παιδείας της Κύπρου.

Η κυβέρνηση της Κένιας ίσως να ήταν η μόνη (από τις πρώην αποικίες της Βρετανίας) που επέμενε στην ύπαρξη αυτών των εγγράφων. Από το 1967 ξεκίνησε να τα ζητά από τη βρετανική κυβέρνηση, το 1974 και ξανά τη δεκαετία του 1980 με το ΦόρεϊνΌφις να αρνείται την ύπαρξή τους, αλλά παράλληλα να σκέφτεται πώς να τα χειριστεί. Καμία τέτοια προσπάθεια δεν φαίνεται να έγινε εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Τελικά πέντε γεροντάκια Κενιάτες πρώην Μάου Μάου, με την υποστήριξη της κυβέρνησής τους και του Συνδέσμου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Κένιας και με δικηγορικό γραφείο στο Λονδίνο τους Leigh Day and Co ξεκίνησαν τη νομική διαδικασία στο Λονδίνο το 2006 και αφού νομιμοποιήθηκε η οργάνωσή τους στην ίδια τη χώρα τους το 2003. Η απόκρυψη των εγγράφων, εφόσον αναγκάστηκαν να παραδεχθούν την ύπαρξη του αρχείου, προσέβαλε την αξιοπιστία του Υπουργείου Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας ενώπιον του Δικαστηρίου, με αποτέλεσμα ο Υπ. Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας κ. Γουίλιαμ Χέιγκ στις 30 Ιουνίου 2011 να ανακοινώσει τον διορισμό του Professor Tony Badger από το πανεπιστήμιο του Cambridge ως ανεξάρτητου επιθεωρητή για την αποδέσμευσή τους στο Κρατικό Αρχείο.

Τον Ιούλιο του 2011 ο δικαστής Mr. Justice McCombe, αποφάνθηκε υπέρ των Κενιατών και είπε: «Αποφάσισα ότι οι 5 ενάγοντες έχουν καλές νομικές υποθέσεις και σύμφωνα με τις μαρτυρίες που είναι διαθέσιμες, υπήρξαν συστηματικά βασανιστήρια και η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου είναι υπόλογη». Η υπόθεση συνεχίζεται δίχως βέβαια να είναι σίγουρη η όποια έκβασή της. «...Καταπιέστηκε ο αγώνας τους με απάνθρωπα μέτρα ασφαλείας, πέραν των 1.000 ατόμων καταδικάστηκαν, μέτρα έκτακτης ανάγκης που επιβλήθηκαν διήρκεσαν από το 1952 μέχρι το 1960 και μέχρι το 1955 πέραν του ενός εκατομμυρίου Κενιατών είχαν ξεσπιτωθεί και μετακινηθεί σε συρματοπλεγμένες περιοχές με ένοπλους φρουρούς. Ο επίσημος αριθμός θανάτων για την περίοδο αυτή είναι γύρω στις 11.000... Ο Professor David Anderson υπολογίζει ο αριθμός των νεκρών να φθάνει τις 25.000, η δε Caroline Elkins του πανεπιστημίου Χάρβαρτ υπολογίζει ο αριθμός να φθάνει τις 300.000...». (Γκάρτιαν).

΄Οσον αφορά όμως τους Αγωνιστές της ΕΟΚΑ 1955-59 επισημαίνω ότι καθόλου δεν χρειαζόντουσαν να περιμένουν 60 χρόνια για να κάνουν ό,τι και οι βασανισθέντες, γενναίοι, τολμηροί και αποφασισμένοι να δικαιωθούν 5 γέροντες Κενιάτες. Οι οποίοι έγραψαν τιμητικά πλέον ιστορία, αφού, είτε κερδίσουν είτε όχι, είναι άσχετο, έχουν ήδη εκδικηθεί τους αποικιοκράτες βασανιστές τους...

ΦΑΝΟΥΛΑ ΑΡΓΥΡΟΥ
Ερευνήτρια/συγγραφέας

http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/other/533203