Ατμόσφαιρα διχασμού στην Τουρκία

Βίαιη καταστολή διαδήλωσης της αντιπολίτευσης
στην 89η επέτειο της ίδρυσης της Δημοκρατίας

A.P., Hurriyet, Zaman

Μόνο εθνική εορτή δεν θύμιζε η χθεσινή ατμόσφαιρα στην Αγκυρα. Νέφη δακρυγόνων, συγκρούσεις των δυνάμεων καταστολής με διαδηλωτές, αντλίες νερού κατά οπαδών της αντιπολίτευσης και εμπρηστικές αλληλοκατηγορίες μεταξύ πολιτικών έριξαν τη σκιά του εθνικού διχασμού στην 89η επέτειο της ίδρυσης της Τουρκικής Δημοκρατίας από τον Κεμάλ Ατατούρκ.

Κρατώντας σημαίες της Τουρκίας και κραυγάζοντας «Είμαστε οι στρατιώτες του Κεμάλ Ατατούρκ», δεκάδες χιλιάδες οπαδοί της αντιπολίτευσης συγκεντρώθηκαν έξω από το κοινοβούλιο, στην ιστορική πλατεία Ουλούς, σε μια επίδειξη δύναμης απέναντι στους ισλαμιστές του Ταγίπ Ερντογάν. Επικαλούμενος «απόρρητες πληροφορίες των μυστικών υπηρεσιών», σύμφωνα με τις οποίες ορισμένα στοιχεία σκόπευαν να προκαλέσουν «χάος», ο κυβερνήτης της Αγκυρας είχε απαγορεύσει την πορεία που σκόπευαν να πραγματοποιήσουν οι οργανωτές προς το μαυσωλείο του Ατατούρκ, τον τόπο του επίσημου εορτασμού.

Οι διαδηλωτές κατάφεραν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό και να παραμερίσουν το φράγμα που είχαν υψώσει οι δυνάμεις καταστολής. Ούτε τα δακρυγόνα ούτε οι αντλίες νερού κατάφεραν να εμποδίσουν την πορεία, στην οποία συμμετείχε και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ηγέτης του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, που αντιπροσωπεύει την ισχυρότερη δύναμη της αντιπολίτευσης.

Στη διαδήλωση συμμετείχαν επίσης δυνάμεις της Αριστεράς και δεκάδες οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, εκφράζοντας την ανησυχία των οπαδών του λαϊκού κράτους για την ανερχόμενη επιρροή του Ισλάμ στα δημόσια πράγματα, δέκα χρόνια μετά την άνοδο του Ταγίπ Ερντογάν στην εξουσία. Ενδεικτικό της πολιτικής πόλωσης είναι το γεγονός ότι ο Κιλιτσντάρογλου αποφάσισε να μην παραστεί στη δεξίωση που παρέθεσε, με αφορμή την εθνική επέτειο, ο πρόεδρος της χώρας, Αμπντουλάχ Γκιουλ.

Στις επίσημες εορταστικές εκδηλώσεις, στο μαυσωλείο του Ατατούρκ, παρέστη το σύνολο της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, συμπεριλαμβανομένων των Ερντογάν και Γκιουλ. Στο μήνυμά του, με αφορμή την εθνική επέτειο, ο Γκιουλ έδωσε έμφαση στην ανάγκη ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. και στην επεξεργασία ενός «νέου, φιλελεύθερου, πλουραλιστικού και δημοκρατικού συντάγματος». Τη σημασία του νέου συντάγματος υπογράμμισε, στο δικό του μήνυμα, ο Ερντογάν. Το ισχύον σύνταγμα επιβλήθηκε από τη χούντα του Κενάν Εβρέν το 1982 και παρότι τροποποιήθηκε με το δημοψήφισμα του Σεπτεμβρίου του 2010 απέχει πολύ από τα δημοκρατικά κριτήρια της Ενωσης. Οι Τούρκοι πολιτικοί αναλυτές συμπίπτουν στην εκτίμηση ότι ο Ερντογάν επιδιώκει να εκμεταλλευθεί τη συνταγματική αναθεώρηση για να μεταπηδήσει στην προεδρία της δημοκρατίας, αφού προηγουμένως εγκαθιδρύσει ισχυρά προεδρικό σύστημα.

Η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Ερντογάν ότι, επικαλούμενος φανταστικές απειλές κατά της δημοκρατίας από κύκλους του στρατού, έχει εξαπολύσει κύμα διώξεων εναντίον κάθε κριτικής φωνής στο στράτευμα, τη δημόσια διοίκηση και τον Τύπο. Η επιδείνωση του κουρδικού επιτείνει το πρόβλημα. Δεκάδες δημοσιογράφοι βρίσκονται ήδη στη φυλακή, εκ των οποίων τα δύο τρίτα είναι Κούρδοι.

Το γκρίζο φόντο του εορτασμού αποτυπώνει σχόλιο του αρθρογράφου της εφημερίδας «Χουριέτ» Γιουσούφ Κανλί: «Είναι κάτι παραπάνω από επαρκείς οι λόγοι για τους οποίους θα έπρεπε να ματαιωθεί ο εορτασμός. Αχαλίνωτη τρομοκρατία αυτονομιστών (δηλαδή, της κουρδικής οργάνωσης ΡΚΚ). Πάνω από 600 απεργοί πείνας στις φυλακές. Οι Σύροι “φιλοξενούμενοι” σε τουρκικά στρατόπεδα υπερβαίνουν τους 105.000 και ο συριακός εμφύλιος τείνει να εξελιχθεί σε περιφερειακό πόλεμο. Χιλιάδες επικριτές (της κυβέρνησης) βρίσκονται πίσω από τις μπάρες, με χαλκευμένες κατηγορίες».

Οσο για το ΡΚΚ του φυλακισμένου Αμπντουλάχ Οτσαλάν, διάλεξε τον δικό του, αιματηρό τρόπο για να «εορτάσει» τη χθεσινή επέτειο. Οπλισμένοι με τουφέκια και αντιαρματικές ρουκέτες, αντάρτες του ΡΚΚ οργάνωσαν συντονισμένες επιθέσεις σε πέντε αστυνομικά φυλάκια στην επαρχία Σιρνάκ, κοντά στα σύνορα με το Ιράκ. Εννέα άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις συγκρούσεις που ακολούθησαν, εκ των οποίων οκτώ Κούρδοι αντάρτες και ένας Τούρκος αστυνομικός.