Αποτιμώντας τη κρίση στη Γάζα

Του Ethan Bronner
New York Times 

Το κτίριο που στεγάζεται το Κοινοβούλιο της Γάζας μετατράπηκε σε σωρό ερειπίων. Η πενταώροφη Πολυτεχνική Σχολή του Ισλαμικού Πανεπιστημίου είναι ένας σωρός τσιμεντένιων κομματιών. Αστυνομικά τμήματα, λατρευτικοί χώροι και εκατοντάδες σπίτια έχουν καταστραφεί.
Τα ερωτήματα που τίθενται σήμερα είναι τα εξής: Ύστερα από τρεις εβδομάδες σκληρών πληγμάτων κατά της Γάζας, το Ισραήλ κατάφερε άραγε να αποδυναμώσει τη Χαμάς ή προκάλεσε απλά καταστροφή και τεράστιο ανθρώπινο πόνο; Αν και η κυβέρνηση του Ισραήλ γνώριζε ότι δεν θα μπορούσε να εμποδίσει κάθε εκτόξευση πυραύλου ή να σκοτώσει κάθε μαχητή της Χαμάς. Το Ισραήλ υποστηρίζει ότι στόχος της επιχείρησης ήταν ο περιορισμός της δράσης της Χαμάς. Ο στόχος αυτός επετεύχθη, όμως;
Παρά τους δυσδιάκριτους ισραηλινούς πόθους για εκρίζωση της Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας, αυτό δεν επετεύχθη. Η Παλαιστινιακή οργάνωση διατηρεί το ανθρώπινο δυναμικό της, που απέφυγε να συγκρουστεί κατά μέτωπο με την πανίσχυρη ισραηλινή στρατιωτική μηχανή.
Η άποψη των Ισραηλινών για το τι συμβαίνει στη Γάζα συνοψίζεται σε εβραϊκό γνωμικό, που κυκλοφορεί ευρέως στο Ισραήλ και τον στρατό, τις τελευταίες εβδομάδες: «μπαάλ χαμπαγίτ χισταγκεγιά», που σημαίνει «το αφεντικό τρελάθηκε» και δημιουργεί τη νοητική εικόνα ενός ανεξέλεγκτου τρελού. «Η φράση αυτή σημαίνει ότι αν οι άμαχοί μας δεχθούν πυρά, η απάντησή μας δεν θα είναι ανάλογη, αλλά θα αξιοποιήσουμε όλα τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για να προκαλέσουμε τέτοια ζημιά στον εχθρό, που θα σκεφτεί πολύ σοβαρά την επόμενη φορά», λέει ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, Τζιόρα Εϊλαντ.
Οι κάτοικοι της Γάζας έλαβαν το ισραηλινό μήνυμα από την πρώτη κιόλας ημέρα, όταν ισραηλινά αεροσκάφη βομβάρδισαν πολυάριθμους στόχους, σε ώρα αιχμής. Τουλάχιστον 200 άνθρωποι σκοτώθηκαν αμέσως, προκαλώντας σοκ στη Χαμάς, αλλά και σε όλο τον πληθυσμό της Γάζας. Όταν ο Ισμαήλ Χανίγια, ο πρωθυπουργός της Χαμάς, εμφανίστηκε αργότερα στην τηλεόραση από υπόγειο στούντιο, υιοθέτησε την ισραηλινή ορολογία, κάνοντας λόγο στα αραβικά για «παρανοϊκό πόλεμο» (ελ χαρμπ ελ ματζνούνα).
Η κυριαρχία της Χαμάς στη Γάζα αποτελεί ανάθεμα για την κυβέρνηση του Ισραήλ, ενώ ο έλεγχος που ασκεί η ισλαμική οργάνωση σε κάθε έκφανση της κοινωνικής ζωής στη Λωρίδα είναι αυτό που έπεισε τους Ισραηλινούς να πλήξουν όσο το δυνατόν περισσότερα και πιο ποικίλα ιδρύματα.
Το Ισραήλ ελπίζει ότι η καταστροφή του δικτύου σηράγγων από την Αίγυπτο στη Γάζα, αλλά και η χρήση τεχνολογικών μέσων για την πρόληψη του λαθρεμπορίου, θα εμποδίσει τη Χαμάς από το να εγκαινιάσει νέα «πυραυλική εκστρατεία» κατά του νότιου Ισραήλ. Το πλήγμα που δέχτηκε, όμως, η Χαμάς υπήρξε περιορισμένο, κυρίως χάρη στις προσεκτικές τακτικές που επέλεξε και της επέτρεψε να διατηρήσει ανέπαφο το μεγαλύτερο μέρος των δυνάμεών της. Αν και εκατοντάδες μαχητές της οργάνωσης βρήκαν τον θάνατο, η Χαμάς μπορεί να στρατολογήσει ανά πάσα στιγμή πολλές χιλιάδες ενόπλους. Ισραηλινοί αξιωματικοί ανέφεραν ότι είδαν ελάχιστους μαχητές στο πεδίο της μάχης, που επιχειρούσαν σε ομάδες των δύο ή των τριών ατόμων κατά των ανδρών της «Τσαχάλ» (ισραηλινός στρατός).
«Παλιότερα, οι μαχητές της Χαμάς ορμούσαν κατά μέτωπο εναντίον των ισραηλινών δυνάμεων. Η τακτική τους θύμιζε επιθέσεις αυτοκτονίας και αποκάλυπτε την πρόθεσή τους να μαρτυρήσουν για την πίστη. Αυτή τη φορά, όμως, τα πράγματα ήταν διαφορετικά.
Οι μαχητές της Χαμάς έχουν αποκτήσει εμπειρία και εκπαιδεύτηκαν σε Συρία και Ιράν. Έμαθαν -μεταξύ άλλων- κυρίως να εκτοξεύουν πυραύλους, κάτω από σεντόνια, ώστε να μην εντοπίζονται από τα αεροσκάφη μας», λέει Ισραηλινός αξιωματικός, με εκτενή επιχειρησιακή εμπειρία.