Thomas Reed, Danny Stillman
Zenith Press, 2009
Του William Broad
International Herald Tribune Book Review
Αμέσως μετά τον ατομικό βομβαρδισμό δύο ιαπωνικών πόλεων το 1945, ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ εξέφρασε την ανησυχία του για την εξάπλωση των ατομικών όπλων. «Κατασκευάζονται εύκολα και θα εξαπλωθούν σε όλο τον κόσμο, αν αυτό θέλουν οι άνθρωποι», είχε πει σε συναδέλφους του στο ερευνητικό κέντρο στο Νέο Μεξικό.
Η ευαισθησία αυτή, που γεννήθηκε στον τόπο δημιουργίας της πρώτης ατομικής βόμβας, μετατράπηκε γρήγορα σε θεωρία τεχνολογικού ντετερμινισμού. Η θεωρία αυτή υποστηρίζει ότι όπως οι νόμοι της Φυσικής, έτσι και τα ατομικά όπλα δεν μπορούν παρά να γίνουν κτήμα όσων διαθέτουν τις διανοητικές και τεχνολογικές ικανότητες για να τα κατασκευάσουν. Η προσπάθεια ανάσχεσης του φαινομένου αυτού θεωρήθηκε έτσι εκ προοιμίου μάταιη.
Η θεωρία αυτή, όμως, αποδείχθηκε εκ των υστέρων εσφαλμένη. Στις έξι δεκαετίες που πέρασαν από την προειδοποίηση του Οπενχάιμερ, τα μέλη του «κλαμπ» των πυρηνικών δυνάμεων δεν ξεπέρασαν τα εννέα. Σε τι οφείλεται η αργή εξάπλωση των πυρηνικών όπλων; Μπορεί να γίνει κάτι, ώστε η εξάπλωση αυτή να περιοριστεί περαιτέρω; Δύο νέα βιβλία γραμμένα από ειδικούς των ατομικών όπλων προβάλλουν αισιόδοξη εικόνα. Οι συγγραφείς τους διαλύουν κοινώς αποδεκτούς μύθους, ρίχνουν φως στις μυστικές διεργασίες της πυρηνικής εξάπλωσης και προτείνουν νέους τρόπους περιορισμού της απειλής. Κανένα από τα δύο βιβλία δεν στηρίζει την άποψη του Οπενχάιμερ πως οι ατομικές βόμβες κατασκευάζονται εύκολα, ενώ και τα δύο περιγράφουν με ακρίβεια τις επίπονες πολιτικές και κατασκοπευτικές προσπάθειες κάθε χώρας για την απόκτηση πυρηνικής ικανότητας.
Ο Τόμας Ριντ, βετεράνος του εργαστηρίου όπλων Λίβερμορ στην Καλιφόρνια και πρώην υφυπουργός Αεροπορίας, και ο Ντάνι Στίλμαν, πρώην επικεφαλής ασφαλείας στο Λος Άλαμος, συνεργάστηκαν στη συγγραφή του βιβλίου «Το πυρηνικό εξπρές: Μία πολιτική ιστορία της βόμβας», στο οποίο αποκαλύπτουν τον σημαντικό ρόλο που διαδραμάτισαν κατάσκοποι, ιδεολογικά διχασμένοι επιστήμονες και φιλόδοξοι αρχηγοί κρατών. Μεταξύ άλλων, το βιβλίο αποκαλύπτει πώς η μυστική βοήθεια Γαλλίας και Κίνας βοήθησε στην ανάδειξη πέντε νέων μελών του «πυρηνικού κλαμπ». «Παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις, κανένα έθνος δεν ανέπτυξε μόνο του πυρηνικό όπλο», γράφουν οι συγγραφείς.
Το βιβλίο αποκαλύπτει, επίσης, και τα ονόματα πολλών διχασμένων επιστημόνων, όπως ο Ιζιντόρ Ι. Ράμπι. Ο νομπελίστας φυσικός συμμετείχε στο πρόγραμμα Μανχάταν κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ αργότερα διορίστηκε στο διοικητικό συμβούλιο του Ινστιτούτου Βάιζμαν στο Ισραήλ, που ανέλαβε την κατασκευή της πρώτης ισραηλινής ατομικής βόμβας. Η μυστική διακρατική συνεργασία περιελάμβανε και την πραγματοποίηση πυρηνικών δοκιμών, όπως έγινε με την πρώτη πακιστανική ατομική δοκιμή σε έρημο της δυτικής Κίνας τον Μάιο του 1990.
Αυτό, από μόνο του, ξαναγράφει την ιστορία των ατομικών όπλων, ρίχνοντας φως στη διακυβέρνηση του Πακιστάν από την Μπεναζίρ Μπούτο και επιτρέποντάς μας να ερμηνεύσουμε πώς η χώρα μπόρεσε να αντιδράσει τόσο γρήγορα στις πέντε πυρηνικές δοκιμές της Ινδίας το 1998. «Οι Πακιστανοί χρειάστηκαν μόλις δύο εβδομάδες για να πυροδοτήσουν δική τους πυρηνική βόμβα», αποκαλύπτουν οι συγγραφείς. Σε άλλο σημείο, οι συγγραφείς αποκαλύπτουν ότι οι Κινέζοι «προσέφεραν μυστικά τη βάση του Λοπ Νουρ στους Γάλλους, ώστε αυτοί να πραγματοποιήσουν εκεί πυρηνικές δοκιμές».
Ο Ρόμπερτ Νόρις, ιστορικός των ατομικών όπλων και συγγραφέας του βιβλίου «Αγώνας δρόμου για τη βόμβα», που καταγράφει την ιστορία του προγράμματος Μανχάταν, επαίνεσε τη μελέτη των Ριντ και Στίλμαν για τις «εκπληκτικές τους αποκαλύψεις για την ενίοτε εσκεμμένη κοινοποίηση πυρηνικών μυστικών μεταξύ φίλων και εχθρών». Το βιβλίο των δύο συγγραφέων θα εκδοθεί αυτό το μήνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.