H Ισλανδία κατηγορεί την Βρετανία

Οικονομική κρίση
H Ισλανδία κατηγορεί την Βρετανία

Της Sarah Lyall 
New York Times 

Κανένας δεν αμφισβητεί ότι την κύρια ευθύνη για την τραγική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Ισλανδία, φέρει η ίδια. Παρόλα αυτά, αρκετοί υποστηρίζουν ότι υπάρχει και μία άλλη, σημαντική διάσταση στην κρίση, με κύρια υπεύθυνο την Βρετανία.  
Τα προβλήματα στις σχέσεις των δύο χωρών άρχισαν όταν το Λονδίνο, ενεργοποιώντας τον αντιτρομοκρατικό νόμο, προχώρησε στο πάγωμα βρετανικών κεφαλαίων που ήταν κατατιθεμένα σε μία προβληματική Ισλανδική τράπεζα. Με την κίνηση αυτή η Ισλανδία προσέλαβε τον χαρακτηρισμό του κράτους που σχετίζεται με την τρομοκρατία. «Ένοιωσα αποκαρδιωμένη, πικραμένη και τρομοκρατημένη» δήλωσε η Υπουργός εξωτερικών Ιγκιμπιόργκ Γκίσλαντοττιρ, «όταν ανοίγοντας την ιστοσελίδα του Βρετανικού υπουργείου οικονομικών, διαπίστωσα πως η χώρα μου ήταν στη λίστα με τρομοκρατικές οντότητες όπως η Αλ Κάιντα, το Σουδάν και η Βόρεια Κορέα. «Ως αποτέλεσμα», δήλωσε ο οικονομολόγος Τζον Ντάνιελσον, «πάγωσαν αμέσως όλες οι συναλλαγές της Ισλανδίας με τρίτες χώρες. Όταν έχεις χαρακτηριστεί τρομοκράτης, κανένας δεν θέλει να συνεργαστεί μαζί σου», τόνισε. 
Ο Ισλανδός πρωθυπουργός Γκέιρ Χάαρτε, κατηγόρησε την Βρετανία ότι φοβερίζει έναν μικρό γείτονα, ενώ ο πρώην διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Αγγλίας Σερ Χάουαρτ Ντέιβις, δήλωσε ότι το Λονδίνο οδήγησε την Ισλανδία στην επαιτεία. Σε ηλεκτρονική διακήρυξη που υπέγραψε μεγάλος αριθμός Ισλανδών, επισημαίνεται ότι ο πρωθυπουργός Γκόρτον Μπράουν θυσίασε την Ισλανδία για τους δικούς του, μικροπολιτικούς σκοπούς, μετατρέποντας μία δύσκολη κατάσταση σε εθνική καταστροφή. 
Τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε η Ισλανδία σοβούσαν εδώ και καιρό. Την περασμένη Άνοιξη οι τράπεζες που είχαν κατακλυστεί από ξένα κεφάλαια αλλά και χρέη, άρχισαν να σείονται. Με την κλιμάκωση της κρίσης, η Ισλανδική κυβέρνηση έθεσε υπό τον έλεγχο της τις 3 μεγαλύτερες. Η Βρετανική κυβέρνηση, θορυβημένη για την τύχη δεκάδων χιλιάδων λογαριασμών πολιτών της, εταιρειών, δήμων και ανθρωπιστικών οργανώσεων σε Ισλανδικές τράπεζες, προχώρησε στο πάγωμα των κεφαλαίων της υπό κατάρρευση τράπεζας Λάντσμπάνκι. Την ίδια στιγμή προχώρησε σε κατάσχεση των κεφαλαίων της θυγατρικής Ισλανδικής τράπεζας Κάουπτινκ, που δραστηριοποιείτο στη Βρετανία. Με τις αλληλοκατηγορίες να συνεχίζονται, ο πρωθυπουργός Γκόρτον Μπράουν προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, παγώνοντας τα κεφάλαια όλων των Ισλανδικών εταιρειών που δραστηριοποιούνταν στη Βρετανία. 
Η αντίληψη που δημιουργήθηκε, δήλωσε ο πρεσβευτής της χώρας στη Βρετανία, ήταν ότι στην Ισλανδία έχουν παγώσει τα πάντα. Η εξέλιξη αυτή είχε ως συνέπεια να καταστεί σχεδόν αδύνατη η μετακίνηση ξένων κεφαλαίων, με αποτέλεσμα οι εισαγωγείς και οι εξαγωγείς να μην είναι σε θέση να διεκπεραιώσουν τις συναλλαγές τους σε ξένο νόμισμα. 
Μένεα εναντίον της Βρετανίας πνέουν επίσης αρκετοί Ισλανδοί με αφορμή την κατάσχεση των αποθεματικών της τράπεζας Φρίετλαντερ, ο προάγγελος ουσιαστικά της κατάρρευσης της μητρικής τράπεζας Κάουπτινκ, η οποία αποτελούσε και την τελευταία ελπίδα για διάσωση του τραπεζικού συστήματος της Ισλανδίας. 
Η κατάρρευση της Κάουπτιγκ είχε αλυσιδωτές επιπτώσεις, αφού περισσότεροι από οκτώ χιλιάδες καταθέτες, ιδιώτες και επιχειρήσεις, που διατηρούν λογαριασμούς της τράπεζας ύψους 1,34 δισεκατομμυρίων δολαρίων στη νήσο του Ανθρώπου (Isle of Man), δεν είναι σίγουρο αν θα είναι ποτέ σε θέση να τα ανακτήσουν. Η Ισλανδία αναμένεται τώρα να λάβει δάνειο δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ διαβουλεύεται και με Σκανδιναβικές χώρες. Δάνειο 52 εκατομμυρίων προσφέρθηκαν να παραχωρήσουν και τα Νησιά Φαρόε. 
Σημείο τριβής με την Βρετανία παραμένει το ποσό που οφείλει αλλά είναι και σε θέση να καταβάλει, ώστε να αποζημιώσει πελάτες που διατηρούν λογαριασμούς στα Βρετανικά παραρτήματα των τραπεζών Άισεϊβ και Λάντσμπάνκι 
Με βάση τους ευρωπαικούς κανονισμούς, η Ισλανδία είναι υποχρεωμένη να καταβάλει 20.000 ευρώ σε κάθε καταθέτη της τράπεζας Άισεϊβ. Αν και το συνολικό κόστος κυμαίνεται γύρω στα 5 δισεκατομμύρια δολάρια, εντούτοις αντιστοιχεί στο 60% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, εγχείρημα που εκ των πραγμάτων φαντάζει αδύνατο. 
Από πλευράς της η Βρετανική κυβέρνηση εγγυάται ότι οι ιδιώτες καταθέτες θα αποζημιωθούν πλήρως. Παρόμοιες εγγυήσεις δεν έχουν ωστόσο δοθεί σε βρετανικές εταιρείες, δήμους, φιλανθρωπικές οργανώσεις και πανεπιστήμια, που επίσης διατηρούν λογαριασμούς στην τράπεζα Άισμπανκ. Το συνολικό ποσό ξεπερνά το ένα δισεκατομμύριο δολάρια. 
Με το βασικό επιτόκιο στην Ισλανδία να έχει φθάσει στο 18% και την Κορώνα να έχει απωλέσει 44% της αξίας της, οι μισθοί έχουν παγώσει, οι τιμές των τροφίμων εκτοξεύθηκαν στα ύψη, οι απολύσεις συνεχίζονται, ενώ δεκάδες επιχειρήσεις πτωχεύουν καθημερινά. 
Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η Υπουργός Εξωτερικών Ιγκιμπιόργκ Γκίσλαντοττιρ, η απόφαση της Βρετανίας οδήγησε την Ισλανδία 40 χρόνια πίσω, σε εποχές στις οποίες ήταν απομονωμένη και φτωχή και εξαρτημένη κυρίως από την αλιεία, ζητώντας ταυτόχρονα την αλληλεγγύηση των εμπορικών της εταίρων και των φιλικών χωρών. «Πιστεύαμε ότι η Βρετανία ήταν μία από αυτές», κατέληξε η κυρία Γκισλαντοττιρ.