του Ανδρέα Πενταρά*
Στην επιστολή που έστειλε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας στο Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ με αφορμή την εκλογή Έρογλου και τη προοπτική πορείας των συνομιλιών, αναφέρεται σε δύο σημεία στη μελλοντική ασφάλεια της Κύπρου που θα πρέπει να συζητηθεί σε μια διεθνή διάσκεψη για το Κυπριακό. Έως εδώ καλά, αν δεν είχε προηγηθεί η συμφωνία του κ. Χριστόφια με τον κ.Ταλάτ για τη πλήρη αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου μετά τη λύση. Προφανώς, ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν γνωρίζει –και δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει – εξειδικευμένα ζητήματα του διεθνούς δικαίου σαν αυτά που αναφέρονται στην άμυνα και ασφάλεια των κρατών. Ο πρόεδρος όμως έχει συμβούλους, έχει διαπραγματευτική ομάδα η οποία οφείλει να τον συμβουλεύει και να τον καθοδηγεί όταν αναφέρεται ή καταπιάνεται με τέτοια ζητήματα. Σε κάθε περίπτωση όμως η ευθύνη παραμένει στον ίδιο.
Θα έπρεπε λοιπόν ο πρόεδρος να γνωρίζει ότι το διεθνές δίκαιο καθορίζει ένα και μοναδικό τρόπο ασφάλειας και άμυνας των κρατών. Την τήρηση από τα ίδια τα κράτη δικών τους Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτό καθορίζεται στο άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη των ΗΕ, το οποίο επιτρέπει στα κράτη να κάνουν χρήση ένοπλης βίας στη περίπτωση που υποστούν εξωτερική επίθεση. Αυτό είναι το επωνομαζόμενο δικαίωμα της ατομικής αυτοάμυνας. Περαιτέρω, ο καταστατικός χάρτης επιτρέπει το δικαίωμα της συλλογικής αυτοάμυνας, στη περίπτωση που το κράτος έχει συνάψει αμυντικές συμφωνίες με άλλα κράτη, ή είναι ενταγμένο σε συλλογικά συστήματα ασφάλειας, οργανισμούς, κλπ και με τη προϋπόθεση ότι αυτές οι συμφωνίες ή τα καταστατικά των οργανισμών έχουν κατατεθεί σύμφωνα με το άρθρο 102 στη Γενική Γραμματεία του ΟΗΕ και έχουν καταστεί μέρος του διεθνούς δικαίου. Η νομιμοποίηση συνεπώς της συλλογικής αυτοάμυνας προϋποθέτει την άσκηση από το κράτος της ατομικής αυτοάμυνας, κάτι που δεν μπορεί να γίνει χωρίς Ένοπλες Δυνάμεις. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος για τον οποίο σε όλα τα κείμενα αμυντικών συμφωνιών ή καταστατικών χαρτών συλλογικών συστημάτων ασφαλείας ή άλλων οργανισμών, γίνεται αναφορά στο άρθρο 51 του καταστατικού χάρτη (δικαίωμα αυτοάμυνας). Η ίδια πρόνοια υπάρχει και στη συνθήκη της Λισαβόνας η οποία προβλέπει στο άρθρο 42 τη ρήτρα της αμοιβαίας αρωγής στη περίπτωση που κράτος μέλος υποστεί επίθεση, με τη προϋπόθεση βέβαια ότι το κράτος αυτό θα ασκήσει πρώτα το δικαίωμα της αυτοάμυνας. Με λίγα λόγια, το ίδιο το διεθνές δίκαιο θέτει σαν αναγκαία και αποκλειστική προϋπόθεση για την ασφάλεια των κρατών, την τήρηση από τα ίδια τα κράτη δικών τους Ενόπλων Δυνάμεων. Η υποχρέωση αυτή των κρατών καθορίζεται άλλωστε και στο άρθρο 43 του καταστατικού χάρτη. Αλλοιώς δεν νοείται αυτοάμυνα συνεπεία της οποίας τα άλλα συμμαχικά κράτη ή οργανισμοί νομιμοποιούνται να παρέμβουν μέσα στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου.
Και επειδή μέσα από κάποιες συζητήσεις στα τηλεοπτικά μέσα διαπιστώσαμε ότι κυβερνητικά στελέχη και σύμβουλοι του προέδρου πιστεύουν ότι ακόμα και χωρίς Ένοπλες Δυνάμεις η Κύπρος διατηρεί το δικαίωμα της αυτοάμυνας, υπονοώντας προφανώς ότι η αυτοάμυνα μπορεί να ασκηθεί και με κυνηγετικά όπλα, ή εν πάσει περιπτώσει με χαντζάρες, μαχαίρια και τσεκούρια, καλά θα κάνουν όλοι αυτοί να ανατρέξουν στο δίκαιο του πολέμου όπως καθορίζεται στη σύμβαση της Γενεύης. Εκεί λοιπόν θα διαπιστώσουν ότι η χρήση ένοπλης βίας που ασκείται στα πλαίσια της αυτοάμυνας, παράγει έννομα αποτελέσματα μόνο όταν προέρχεται από τακτικό και οργανωμένο στρατό. Οποιαδήποτε άλλη μορφή άμυνας που δεν προέρχεται από τις νόμιμες Ένοπλες Δυνάμεις του κράτους, δεν αναγνωρίζεται από το διεθνές δίκαιο και κατά συνέπεια δεν νομιμοποιοείται η οποιαδήποτε αρωγή προς το κράτος που υφίσταται την επίθεση εκ μέρους των οποιωνδήποτε συμμάχων, φίλων ή εγγυητών που θα επιθυμούσαν να το ενισχύσουν.
Εκτός βέβαια και αν ο κ. Χριστόφιας σκέφτεται να υποστηρίξει ενώπιον της διεθνούς διάσκεψης ότι η μελλοντική ασφάλεια της Κύπρου μπορεί να βασισθεί στη παραμονή ξένων στρατευμάτων στη Κύπρο (Ελληνικό και Τουρκικό απόσπασμα) τα οποία θα μπορούσαν να ασκήσουν το δικαίωμα της αυτοάμυνας. Ακόμα και αυτό αν συμβαίνει, τα πράγματα δεν είναι έτσι, γιατί τα αποσπάσματα αυτά στα πλαίσια της συμφωνηθείσας αποστρατιωτικοποίησης όπου δεν θα υπάρχει ούτε καν Κυπριακό Γενικό Επιτελείο προκειμένου να συντονίζει τις δυνάμεις, θα υπάγονται στις μητέρες ματρίδες και όχι στη Κυπριακή Δημοκρατία. Αυτό άλλωστε προβλεπόταν και στο απορριφθέν από το Κυπριακό Ελληνισμό σχέδιο Ανάν.
* υποστράτηγος ε.α.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.