Κύριο άρθρο
Der Spiegel
Λίγο πριν από την λήξη της τελευταίας συνάντησης για το 2008, οι χρηματιστές στην Wall Street, συγκεντρώθηκαν στον κεντρικό όροφο του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης και άρχισαν να τραγουδούν όλοι μαζί – όπως οι ναύτες όταν το καράβι τους βυθίζεται.
«Νέλλι περίμενε μέχρι να ανατείλει ο ήλιος», τραγούδησαν με ζήλο, ένα ρομαντικό τραγουδάκι που καλεί σε αναμονή μέχρι να φύγουν τα σύννεφα και να επανέλθει ο ζωοδότης ήλιος. Το τραγούδι αυτό είναι εδώ και 70 χρόνια ο ύμνος των Νεοϋρκέζων χρηματιστών, και η ερμηνεία του την τελευταία ημέρα του έτους, έχει γίνει παράδοση και ένα μέσο ομαδικής ενθάρρυνσης. Από την εποχή του Κραχ, οι στίχοι του δεν ήταν ποτέ πριν τόσο επίκαιροι, όσο σήμερα.
Τους τελευταίους 12 μήνες, οι απώλειες για τον δείκτη Ντάου Τζόουνς ήταν περίπου 34%, με τους επενδυτές να έχουν υποστεί ζημιές πέραν των 6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (4,4 τρισεκατομμύρια Ευρώ). «Ήταν ένας φριχτός χρόνος» δήλωσε ο χρηματιστής Ρότζερ Βολτζ, προσθέτοντας ότι «κανένας δεν είχε προετοιμαστεί για μία καταστροφή τέτοιου μεγέθους». Παρόλα αυτά, το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, τα πήγε καλύτερα σε σχέση με άλλες χρηματαγορές. Ο Γερμανικός δείκτης DAX 30 απώλεσε περισσότερο από το 40%, ο δείκτης Nikkei 225 του Τόκιο πέραν από 42%, ενώ η αξία των μετοχών στην Σαγκάι διολίσθησε στο 65%. Στη Μόσχα, οι επενδυτές είδαν τις μετοχές τους να χάνουν περισσότερο από το 70% της αξίας τους. Ως αποτέλεσμα, το χρηματιστήριο ανέστειλε προσωρινά την λειτουργία του, ώστε να αποτραπεί η ολοκληρωτική κατάρρευση.
Καμία χρηματαγορά δεν βγήκε αλώβητη, και κανένας δεν έμεινε ανεπηρέαστος από την κρίση. Μία κρίση που διευρύνεται από τράπεζα σε τράπεζα, από εταιρεία σε εταιρεία, από ήπειρο σε ήπειρο, και εξελίσσεται ταχέως σε γεγονός υψίστης σημασίας – πρόκειται για την πρώτη παγκόσμια οικονομική κρίση από την εποχή του Κράχ.
Ποτέ πριν στην μεταπολεμική ιστορία δεν σημειώθηκε μία τέτοιου μεγέθους ύφεση, η οποία συνεπήρε τόσες πολλές οικονομίες, αυτές των πλούσιων αναπτυγμένων χωρών που συναποτελούν τους G-7 μέχρι και τις οικονομίες των «λιλιπούτειων» κρατών. Και όλα αυτά με μία άνευ προηγουμένου ταχύτητα.
Σε πρωτόγνωρη κατάσταση
Πριν από τέσσερις μήνες, θεωρείτο ασύλληπτο το ότι δεκάδες τράπεζες θα περιέρχονταν σε μία τέτοια κατάσταση, με αποτέλεσμα η μερική κρατικοποίηση, να θεωρείται η μοναδική σανίδα σωτηρίας. Θεωρείτο ασύλληπτο το ότι η Αμερικανική Αποθεματική Τράπεζα θα αναγκαζόταν να μειώσει σχεδόν στο μηδέν το βασικό της επιτόκιο. Ποιος θα το πίστευε ότι μία πολιτισμένη χώρα, όπως η Ισλανδία, κυριολεκτικά θα χρεοκοπούσε, και ότι ως αποτέλεσμα, ένας σοβαρός χρηματοπιστωτικός οργανισμός, όπως ο Γερμανικός Bayerische Landesbank, θα προχωρούσε στην διαγραφή εκατοντάδων εκατομμυρίων οφειλομένων; Ωστόσο τώρα όλα έχουν αλλάξει, όλα είναι πιθανά, ειδικά από τις 15 Σεπτεμβρίου, όταν η Αμερικανική κυβέρνηση αρνήθηκε να βοηθήσει την τράπεζα επενδύσεων Λίμαν Μπράδερς να αποφύγει την χρεοκοπία.
Έκτοτε, το ισχύον καθεστώς, που αποτελείται από το σύστημα εξασφάλισης φθηνού χρήματος και των εύκολων πιστώσεων, σε συνδυασμό με την εδραίωση του χρέους, εξαπλώνεται σταθερά. Σε άρθρο στο περιοδικό Newsweek, ο καθηγητής Τζέφρι Γκάρτεν, είχε επισημάνει ότι η γενεσιουργός αιτία της παγκόσμιας κρίσης συνίσταται στο ότι «οι τράπεζες προχώρησαν στον υπερδανεισμό σε αναξιόχρεους ιδιώτες και εταιρείες.» Από την μοιραία εκείνη ημέρα της 15ης Σεπτεμβρίου, η ροή του χρήματος στέρεψε, και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα περιήλθαν σε κατάσταση αφασίας.
Για σειρά ετών, ο χρηματοπιστωτικός τομέας ολοένα και απομακρύνετο από την πραγματική οικονομία, αναπτυσσόμενος ως αυτόνομος οργανισμός, με αποκλειστικό στόχο το μεγαλύτερο κέρδος. Αυτό οδήγησε στην ανάπτυξη της οικονομίας των δανειζομένων, η οποία είναι βασισμένη στις ιδρυτικές αρχές του χρέους. Παρόλα αυτά, όλα φάνταζαν ασφαλή, για τον λόγο ότι ακόμη και τα ρίσκα που αναλαμβάνονταν, αποτελούσαν ευκαιρίες για κέρδος. Το σύστημα κατέστησε ιδιαίτερα εύκολη την απόκτηση οικίας, ενώ οι εταιρείες μετατράπηκαν σε κολοσσιαίες αυτοκρατορίες, που χρηματοδοτούνταν από ολόκληρες οικονομίες.
Η Αμερική, αποτελεί το επίκεντρο αυτής της κρίσης. Για χρόνια, η χώρα ζούσε πέραν των δυνατοτήτων της. Η Ασία παραχώρησε στην Αμερική απεριόριστες πιστώσεις, με αντάλλαγμα την αγορά ξένων προϊόντων. Αυτή η συμφωνία – η Ασία παράγει, η Αμερική αγοράζει –, με τις τράπεζες να παρέχουν τα αναγκαία κεφάλαια, κινούσε την παγκόσμια οικονομία. Εντούτοις ήταν ξεκάθαρο ότι μία τέτοια ανισορροπία, δεν μπορούσε να διαρκέσει επ’ άπειρον.
Η αξία της λιτότητας
Σήμερα, οι Αμερικανοί καταναλωτές εξαναγκάζονται να μάθουν την σημασία μίας παλιάς αξίας, της λιτότητας. Για τώρα τουλάχιστον, οι Αμερικανοί δεν επιδεικνύουν την πάλαι ποτέ ανάγκη για καταναλωτικά αγαθά, με αποτέλεσμα όλος ο υπόλοιπος κόσμος να υποφέρει.
Την ίδια στιγμή, η διογκωμένη χρηματοπιστωτική βιομηχανία, θα πρέπει να συρρικνωθεί, μειώνοντας και τα ρίσκα που αναλαμβάνει. Αίφνης, η ασφάλεια επικρατεί της επικερδότητας. Για ακόμη μία φορά, τα χρήματα έχουν καταστεί σπάνιο αγαθό, και αυτό μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ίδια την ύπαρξη εταιρειών που βασίζονται στην εξασφάλιση νέων δανείων.
Όλες αυτές οι εξελίξεις, επηρέασαν το σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας. Επηρεάζουν τις αυτοκινητοβιομηχανίες στο Ντιτρόιτ, όπου οι εργαζόμενοι ανησυχούν για το μέλλον τους. Επεκτάθηκαν στην πόλη Γκάουντζιου της νότιας Κίνας, όπου τα κλωστουφαντουργεία απολύουν προσωπικό κατά χιλιάδες. Την ίδια στιγμή πλήττουν και τους νεόπλουτους Ρώσους, των οποίων οι αυτοκρατορίες οικοδομήθηκαν στο χρέος. Έχουν ακόμη επηρεάσει και παραδοσιακές, υγιείς εταιρείες όπως η Γερμανική BASF, οι πελάτες της οποίας αγοράζουν τώρα μικρότερες ποσότητες πλαστικών εξαρτημάτων και μονωτικών υλικών.
The New York Times Syndicate
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούνται οι φίλοι που καταθέτουν τις απόψεις τους να χρησιμοποιούν ψευδώνυμο για να διευκολύνεται ο διάλογος. Μηνύματα τα οποία προσβάλλουν τον συγγραφέα του άρθρου, υβριστικά μηνύματα ή μηνύματα εκτός θέματος θα διαγράφονται. Προτιμήστε την ελληνική γλώσσα αντί για greeklish.