Τα τελευταία χρόνια ενός Ναζί στο Κάιρο

Των Markus Deggerich και Jorg Schmitt
Der Spiegel

Ο Άριμπερτ Χάιμ, γιατρός σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, γνωστός ως δρ θάνατος, απολάμβανε για δεκαετίες της έμπρακτης στήριξης της ευρισκόμενης στη Γερμανία οικογένειας του, ενώ αυτός ζούσε στο Κάιρο. Μάλιστα η οικογένεια του τον επισκεπτόταν χωρίς να προκαλέσει την υποψία των αρχών, ενώ εδώ και 16 χρόνια, δεν είπε λέξη για τον θάνατο του.

Η Άταμπα, είναι μία γειτονιά του Καίρου άγνωστη στους τουρίστες, εξ ου και ο λόγος που επιλέγηκε από τον ψηλό Γερμανό ως η ιδανική κρυψώνα. Τον λεπτό, αθλητικό άνδρα, που όλοι φώναζαν «ο ξένος», θυμάται πολύ καλά ο Απτ αλ-Χακίμ Ντούμα. 

Ο πατέρας του Ντούμα, είχε το ξενοδοχείο Κασρ αλ-Μετίνα, στην οδό Πόρτ Σάιτ, όπου στον όγδοο όροφο ζούσε ο «ξένος». «Πολλές φορές ερχόταν για φαγητό» θυμάται ο Απτ Ντούμα. Μετά τον προσηλυτισμό του στο Ισλάμ, ο Γερμανός, που μιλούσε άπταιστα Αραβικά, υιοθέτησε το όνομα Τάρεκ Χουσείν Φαρίτ. Για τα παιδιά ήταν ο θείος, ο οποίος τα έπαιρνε περίπατο, ενώ για την μετανάστευση του στην Αίγυπτο, επικαλείτο «οικογενειακά προβλήματα».

Ωστόσο τα προβλήματα του, ήταν περισσότερο υπαρξιακά. Το ξενοδοχείο ήταν ως φαίνεται το τελευταίο καταφύγιο για τον Άριμπερτ Χάιμ, ο οποίος πιστεύεται πως το 1941 διέπραξε φρικτά εγκλήματα και δολοφονίες στο στρατόπεδο Μαουτχάουζεν, και κατεζητείτο μέχρι το 1962. 

Πρόσφατα, η εφημερίδα New York Times και το Γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF, μετέδωσαν πληροφορίες για τις μυστηριώδεις συνθήκες της τύχης του πρώην Ναζί. Σύμφωνα με τις πηγές του, ο Χάιμ πέθανε από καρκίνο στις 10 Αυγούστου του 1992 σε ηλικία 78 ετών. Η είδηση του θανάτου του, σηματοδοτεί και το προκαταρτικό τέλος μιας πολύχρονης παγκόσμιας αναζήτησης. Οι λεπτομέρειες καταδεικνύουν ωστόσο τον ερασιτεχνισμό των Γερμανών ανακριτών, οι οποίοι μετά το 1962 τον έψαχναν παντού. Μεταξύ 1965 και 1967, εντόπισαν στοιχεία ότι ο Χάιμ ζούσε στην Αίγυπτο, και ζήτησαν, ανεπιτυχώς, την συνεργασία των Αιγυπτιακών αρχών. Ως αποτέλεσμα, εγκατέλειψαν την υπόθεση, χωρίς ωστόσο να υποπτευθούν ότι μέλη της οικογένειας του, τον επισκέπτονταν συχνά.

Σύμφωνα με πληροφορίες που κατέχει το Der Spiegel, ο γιος του, Ρούτικερ Χάιμ, δεν ήταν ο μόνος ο οποίος επισκεπτόταν τον πρώην Ναζί. Η αδελφή του, ο δικηγόρος του και η πεθερά του, επίσης πιστεύεται ότι τον είχαν συναντήσει. 

Με βάση τις ίδιες πληροφορίες, η αδελφή του μετέφερε μάλιστα χρήματα από την Ελβετία στην Αίγυπτο, κάνοντας χρήση του μεσαίου ονόματος του Χάιμ, Φερδινάνδος, ενέργεια που πέρασε απαρατήρητη από τους ανακριτές. Με τα χρήματα, ο Χάιμ αγόρασε το ξενοδοχείο Βαγδάτη και διαμέρισμα στην Αλεξάνδρεια. 

Η αδελφή του, πέθανε το 1997. Λίγο καιρό πριν, είχε αναφέρει σε μια γνωστή της στη Βιέννη ότι ο αδελφός της είχε πεθάνει από καρκίνο. Ωστόσο είπε ψέματα για τον τόπο όπου απεβίωσε, κάνοντας λόγο για την Νότια Αμερική. Κλειστό κράτησαν επίσης το στόμα τους και oι υπόλοιποι έμπιστοι του Χάιμ, και μόνο πριν από έξι μήνες ο γιος του Ρούντικερ δήλωσε ότι αν ο πατέρας του είναι νεκρός, δεν γνωρίζει που έχει ταφεί.

Οι ανακριτές, υποπτεύονταν για αρκετά χρόνια ότι ο Ρούντικερ γνώριζε πολύ περισσότερα από όσα έλεγε. Τον είχαν μάλιστα ανακρίνει πολλές φορές, και ειδικά μετά το 2004, όταν περιήλθαν στην κατοχή τους νέα στοιχεία για την Αίγυπτο. Ιδιαίτερα εξοργισμένοι είναι οι ανακριτές και για το ότι για 16 ολόκληρα χρόνια, η οικογένεια του Χάιμ δεν ανέφερε στις αρχές τον θάνατο του. 

Προβληματισμό προκαλεί όμως και ένα νέο στοιχείο, με βάση το οποίο ο Χάιμ ζει στην Ισπανία και συνεχίζει να λαμβάνει χρήματα από την οικογένεια και τους φίλους του. Σε συνδυασμό με το ότι δεν έχει ακόμη εντοπιστεί το πτώμα, οι ανακριτές δεν είναι ακόμη έτοιμοι να κλείσουν την υπόθεση. Την ίδια στιγμή, οι αρχές προβληματίζονται και για την στάση του γιου του Ρούντικερ, ο οποίος υποστηρίζει ότι ήταν στο πλευρό του πατέρα του όταν πέθανε, χωρίς ωστόσο να γνωρίζει οτιδήποτε για τον τόπο ταφής του. Το επόμενο βήμα των Γερμανών ανακριτών είναι να ψάξουν για στοιχεία DNA στο Κάιρο.

Μια βαλίτσα με έγγραφα, που ανήκει στον εγκληματία Χάιμ, ρίχνει φως σε ορισμένες πτυχές της εντυπωσιακής διαφυγής του. Ένα από αυτά αφορά οκτασέλιδη επιστολή, με ημερομηνία 19 Μαρτίου 1979, που είχε σταλεί στο Der Spiegel. Η επιστολή ήταν απάντηση σε άρθρο που είχε δημοσιευτεί και αφορούσε το σκοτεινό παρελθόν του Χάιμ. Στην επιστολή, την οποία ουδέποτε απέστειλε, ο Χάιμ διαψεύδει ότι το 1962 είχε λάβει πληροφορία ότι θα συλλαμβάνετο. «Το ότι η αστυνομία δεν με συνέλαβε, οφείλεται καθαρά σε σύμπτωση, αφού εκείνη την ώρα βρισκόμουν εκτός σπιτιού για δουλειές».